Stanowisko RIO Zielona Góra:
W odpowiedzi na wniosek z dnia 11 lipca 2022 r.(wpłynął do Izby w dniu 19.07.2022 r.) o udzielenie wyjaśnień w sprawach z zakresu stosowania przepisów o finansach publicznych dotyczących możliwości udzielenia z budżetu Gminy dotacji celowej Nadleśnictwu Głusko w związku z umożliwieniem odpłatnego korzystania z urządzeń kanalizacyjnych i odprowadzaniem ścieków z nieruchomości położonych w Głusku wyjaśniam, co następuje:
Zadanie, o którym mowa we wniosku dotyczące kanalizacji – zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz. U. z 2022 r. poz. 559 ze zm.) – jest zadaniem własnym gminy.
Artykuł 221 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz. U. z 2021 poz. 305 ze zm.) stanowi, że podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku mogą otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacje celowe na cele publiczne, związane z realizacją zadań tej jednostki, a także na dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją tych zadań. Natomiast z art. 221 ust. 4 ustawy o finansach publicznych wynika, że tryb postępowania o udzielenie dotacji na inne zadania niż określone w ustawie, o której mowa w ust. 2, sposób jej rozliczania oraz sposób kontroli wykonywania zleconego zadania określa, w drodze uchwały, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, mając na uwadze zapewnienie jawności postępowania o udzielenie dotacji i jej rozliczenia. Stosownie do art. 221 ust. 2 ww. ustawy zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a jeżeli dotyczy ono innych zadań niż określone w tej ustawie – na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z podmiotem, o którym mowa w ust. 1. Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, do której odsyła powyższy przepis, nie odnosi się do zadań dotyczących zbiorowego odprowadzania ścieków.
Regulację w zakresie spraw wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych zawiera ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (j.t. Dz. U z 2020 r. poz. 2028 ze zm.). Przedmiotowa ustawa określa zasady i warunki zbiorowego zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi oraz zbiorowego odprowadzania ścieków, w tym:
1) zasady:
a) działalności przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych,
b) tworzenia warunków do zapewnienia ciągłości dostaw i odpowiedniej jakości wody oraz niezawodnego odprowadzania i oczyszczania ścieków,
c) ochrony interesów odbiorców usług, z uwzględnieniem wymagań ochrony środowiska i optymalizacji kosztów,
2) wymagania dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;
3) tryb zatwierdzania taryf oraz organ regulacyjny i jego zadania.
W art. 3 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ustawodawcza przesądził, że zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy.
Powyższa ustawa wskazuje również jakie podmioty mogą wykonywać zadania w ww. zakresie, wprowadzając definicję przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego. W myśl art. 2 pkt 4 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków przedsiębiorstwem wodociągowo- kanalizacyjnym jest przedsiębiorca w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 162 ze zm.), jeżeli prowadzi działalność gospodarczą w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków, oraz gminne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, prowadzące tego rodzaju działalność. Na podstawie art. 20 ww. ustawy przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne określa taryfę za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków. Natomiast zgodnie z art. 24 ust. 6 ww. ustawy rada gminy może podjąć uchwałę o dopłacie dla jednej, wybranych lub wszystkich taryfowych grup odbiorców usług, a powyższą dopłatę gmina przekazuje przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu. Dopłaty przekazuje się przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu, które w konsekwencji pobiera od odbiorców usług niższe należności (ceny lub stawki opłat) za świadczone przez siebie usługi zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub odprowadzania ścieków. Zgodnie z postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 kwietnia 2018 r. (sygn. akt. I GSK 1878/18) przepisem szczególnym stanowiącym podstawę do udzielania dotacji przedmiotowych z budżetu jednostki samorządu terytorialnego jest art. 24 ust. 6 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, określający dopłaty do cen doprowadzanej wody i odprowadzanych ścieków, przekazywane przez gminę przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu, mające charakter dotacji przedmiotowych w rozumieniu ustawy o finansach publicznych. O takim charakterze świadczy ich cel mający charakter publiczny (dofinansowanie realizacji zadania zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz zbiorowego odprowadzania ścieków) oraz kierowanie ich do podmiotu wykonującego zadania publiczne.
Reasumując wskazać należy, że art. 24 ust. 6 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków stanowi lex specialis wobec regulacji z art. 221 ustawy o finansach publicznych. W przedmiotowej sprawie przepisy wynikające z ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków wyłączają zastosowanie art. 221 ust. 4 ustawy o finansach publicznych. Zatem Gmina Dobiegniew nie może udzielić z budżetu gminy dotacji celowej Nadleśnictwu Glusko na zadanie wskazane we wniosku powołując się na przepisy art. 221 ust. 4 ustawy o finansach publicznych.
Stanowisko prezentowane w udzielonej odpowiedzi nie jest prawnie wiążące, lecz stanowi jedynie prezentację poglądu Izby, w sprawie objętej zapytaniem. Niniejsza odpowiedź nie stanowi również wykladni obowiązujących przepisów prawa w zakresie objętym zapytaniem.
{RIO Zielona Góra, 2022-07-28, sygn. RIO.II.K. 061.4.2022}