Stanowisko RIO Kielce:
W odpowiedzi na wniosek z dnia 25.01.2023 r. o udzielenie wyjaśnienia, Regionalna Izba Obrachunkowa w Kielcach wskazuje co następuje:
Zgodnie z art. 216 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r. poz. 1634 z późn. zm.), wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na zadania własne jednostki samorządu terytorialnego. Powiat nie może przeznaczyć środków na zaspakajanie potrzeb wspólnoty bez związku z ustawami szczególnymi, w których te zadania zostały określone. Z art. 44 ust. 2 wynika, że każdy wydatek ze środków publicznych może być dokonany zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków. W świetle ustawy z dnia 5 czerwca 1998 o samorządzie powiatowym (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r. poz. 1526), powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne, wymienione w art. 4, w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
W procesie realizacji zadań własnych jednostka samorządu terytorialnego ma prawo wykorzystać swój majątek, jak również cudzy, do którego posiada tytuł prawny. Przepis art. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 z późn. zm.) określa, że każdy ma prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, jeżeli wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, pod warunkiem zgodności zamierzenia budowlanego z przepisami. Stosownie do art. 3 pkt 11 ww. ustawy, przez pojęcie prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane należy rozumieć tytuł prawny wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienia do wykonywania robot budowlanych. Stosunkiem zobowiązaniowym może być m.in. umowa użyczenia nieruchomości. Umowa użyczenia została zdefiniowana w art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – kodeks cywilny (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.). Wynika z niego, że przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony lub nieoznaczony na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
Mając powyższe na uwadze, należy wskazać, że przy realizacji zamierzonego przedsięwzięcia Powiat powinien mieć w szczególności na uwadze zapisy art. 44 ust. 3 ww. ustawy o finansach publicznych. Zgodnie z nim wydatki publiczne powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów i optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów. W związku z tym umowa użyczenia powinna należycie zabezpieczać interes finansowy Powiatu poprzez zastosowanie takiego okresu jej obowiązywania, który pozwoli na prawidłowe rozliczenie nakładów zainwestowanych na obcym gruncie.
Ponieważ działalność jednostek samorządu terytorialnego podlega nadzorowi regionalnych izb obrachunkowych z punktu widzenia legalności, o czym stanowi art. 171 ust. 1 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), a żadne przepisy prawa nie regulują kwestii terminu i okoliczności przekazania środka trwałego powstałego w ramach inwestycji na obcym gruncie, to Izba nie jest właściwa do udzielenia odpowiedzi na pytanie 2. i 3. zawarte we wniosku.
Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Kielcach, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.
{RIO Kielce, 2023-02-28, sygn. Wl.54.5.2023]