Stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze:
Odpowiadając na Pani wniosek o udzielenie wyjaśnień w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych złożony z upoważnienia Wójta Kłodawy w dniu 20 maja 2019 r. (data wpływu do tut. Izby 23 maja br.) dotyczący odpowiedzi na pytanie cyt.:” Czy Gmina Kłodawa może prowadzić działalność w zakresie wodociągów i kanalizacji za pomocą jednostki budżetowej jaką jest Urząd Gminy Kłodawa?” – Regionalna Izba Obrachunkowa w Zielonej Górze informuje, co następuje.
Zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2019 r., poz. 869) samorządowe zakłady budżetowe mogą wykonywać zadania własne jednostki samorządu terytorialnego w zakresie: 1) gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi, 2) dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, 3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, 4) lokalnego transportu zbiorowego, 5) targowisk i hal targowych, 6) zieleni gminnej i zadrzewień, 7) kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywania terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, 7a) pomocy społecznej, reintegracji zawodowej i społecznej oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, 8) utrzymywania różnych gatunków egzotycznych i krajowych zwierząt, w tym w szczególności prowadzenia hodowli zwierząt zagrożonych wyginięciem, w celu ich ochrony poza miejscem naturalnego występowania, 9) cmentarzy.
Gmina może również realizować swoje zadania własne w formie jednostki budżetowej, która w świetle przepisów art. 11 ust. 1 ustawy o finansach publicznych jest jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej pokrywającą swoje wydatki bezpośrednio z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, a pobrane dochody odprowadzającą na rachunek tego budżetu.
Zarówno zakład budżetowy jak też jednostka budżetowa stosują zasady gospodarki finansowej określone w ustawie o finansach publicznych. Gmina może również na podstawie art. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (tekst jednolity Dz. U z 2019 r., poz. 712) prowadzić gospodarkę komunalną w formie spółki prawa handlowego. Artykuł ten stanowi otwarty katalog form organizacyjnych, w których może być prowadzona gospodarka komunalna przez jednostkę samorządu terytorialnego, gdyż zawiera sformułowanie ,iż gospodarka komunalna może być prowadzona w szczególności w formach zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego.
Wynika zatem z powyższego, że wykonywanie zadań z zakresu gospodarki komunalnej należy do kompetencji gmin, które mają swobodę w wyborze formy organizacyjno – prawnej podmiotu zajmującego się ich wykonywaniem. Jednak wybór formy organizacyjnej do wykonywania zadań z zakresu gospodarki komunalnej powinien być adekwatny do skali wykonywania zadań, a także zasad racjonalnego gospodarowania , celowości i oszczędności. Przesądza o tym art. 44 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym wydatki publiczne powinny być dokonywane: 1) w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad: a) uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, b) optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów; 2) w sposób umożliwiający terminową realizację zadań; 3) w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.
Wskazuję również, że uchwały rady gminy dotyczące utworzenia, przekształcenia czy też likwidacji zakładu budżetowego lub jednostki budżetowej podlegają nadzorowi wojewody.
Wyjaśnienia udzielane przez Izbę nie są wiążące dla wnioskującego o udzielenie wyjaśnień i nie stanowią również wykładni obowiązujących przepisów prawa w zakresie opisywanym we wniosku.
{Urząd Gminy Kłodawa, 2019-05-20, sygn. -}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Zielonej Górze, 2019-06-05, sygn. RIO.II.K.071.17.2019}