Stanowisko RIO Opole:

Odpowiadając na pytanie zawarte w Państwa piśmie nr GK.7011.10.16.2013 z dnia 26 lipca 2013 r., czy Gmina może z budżetu gminy sfinansować żądane przez Zarząd Powiatu prace warunkujące pozytywne uzgodnienie włączenia drogi gminnej do powiatowej oraz w jakiej formie powinno to nastąpić, uprzejmie wyjaśniam.

Na wstępie należy zauważyć, że Izba nie jest właściwa do rozstrzygania sporów kompetencyjnych w zakresie zadań gminy i powiatu z ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 260).

Niezależnie od powyższego, odnosząc się do przedstawionego w Państwa piśmie problemu stwierdzić należy, że ustawa o drogach publicznych w jednoznaczny sposób określa obowiązki zarządcy drogi i podmiot zobowiązany do poniesienia kosztów przebudowy skrzyżowania, jeśli zmiany wynikają z planów zarządcy innej drogi.

Stosownie do art. 25 ust. 1 powołanej wyżej ustawy, budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona skrzyżowań dróg różnej kategorii, wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi w pasie drogowym oraz urządzeniami bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania, należy do zarządcy drogi właściwego dla drogi wyższej kategorii. W omawianym przypadku, do Zarządu Powiatu, jako zarządcy drogi właściwego dla drogi wyższej kategorii, należą zadania wymienione w cyt. przepisie.

Przepisy ustawy nie dają możliwości przekazania kompetencji powiatu gminie, na co wskazuje m.in. Komentarz do ustawy o drogach publicznych Renaty Strachowskiej, Wydawnictwo ABC Zarządca drogi wyższej kategorii lub zarządca autostrady (drogi ekspresowej) nie może przekazać swoich kompetencji (zadań) w drodze porozumienia innemu zarządcy ani subdelegować ich w drodze decyzji administracyjnej. Podkreślenia wymaga, że przepis art. 19 ust. 4 u.d.p. nie może stanowić podstawy do przekazania zadań dotyczących budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony skrzyżowań. Przepis ten stanowi bowiem uprawnienie do przekazywania między zarządcami dróg, w drodze porozumienia, zadań z zakresu zarządzania drogami publicznymi i – z uwagi na wyrażoną w art. 7 Konstytucji RP zasadę legalizmu – nie może być interpretowany z wykorzystaniem wykładni rozszerzającej.”

Orzecznictwo również potwierdza ten pogląd; w uzasadnieniu do decyzji SKO we Wrocławiu z dnia 20 stycznia 2003 r. (SKO 4101/62/02, OwSS 2003, nr 2, s. 42, LEX nr 75973 organ odwoławczy stwierdził, że w ustawie o drogach publicznych nie został zawarty przepis, który uprawnia zarząd „(…) drogi wyższej kategorii do przenoszenia swoich obowiązków ustawowych wskazanych w art. 25 ust. 1 (…)” u.d.p. „(…) na inny podmiot, a tym bardziej dokonywania tej czynności w formie decyzji administracyjnej”. Natomiast na podstawie art. 25 ust. 2 ustawy o drogach publicznych, koszt przebudowy skrzyżowania, wraz z koniecznymi drogowymi obiektami inżynierskimi w pasie drogowym oraz urządzeniami bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania, niezależnie od posiadania kompetencji do dokonywania tych czynności, ponosi Burmistrz, jako zarządca drogi, który wystąpił z inicjatywą przebudowy skrzyżowania.

Ustawa o drogach publicznych nie określa sposobu realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia. Jednakże ustawy ustrojowe wskazują na możliwość wykonywania zadań przez jednostki samorządu terytorialnego na podstawie porozumień. Zawierając porozumienie należy mieć na uwadze zastrzeżenia wcześniej poczynione w piśmie. Treść porozumienia, zgodna z wolą stron, powinna określać m.in. zakres robót wykonywanych przez powiat, zasady przekazania i rozliczania przekazanych przez gminę środków.
Podstawą do zawarcia porozumienia są:

– art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.) stanowiący, że gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu oraz zadania z zakresu właściwości województwa na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego,

– art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 595 ze zm.) wskazujący, że Powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego, a także z województwem, na którego obszarze znajduje się terytorium powiatu.

{RIO Opole, 2013-08-16, sygn. NA. III 0221-18/2013}