Stanowisko RIO Białystok:
Odpowiadając na wniosek z dnia 13 kwietnia 2022 r. o zajęcie stanowiska w sprawie problematyki związanej z zakresem działalności samorządowego zakładu budżetowego, Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku przedstawia następujący pogląd w sprawie.
W piśmie sformułowano pytanie. „czy w toku prowadzenia działalności gospodarczej samorządowego zakładu budżetowego w Jeleniewie, w ramach zadań własnych gminy w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę oraz kanalizacji, dopuszczalne jest uzyskiwania wpływów z tytułu opłat za :
– plombowanie/wymianę wodomierza w wyniku uszkodzenia z winy odbiorcy,
– zamknięcie przyłącza na wniosek odbiorcy,
– zamknięcie i ponowne uruchomienie wodociągu na wniosek,
– naprawę wodociągu/kanalizacji będącej w administracji ZGKiM w Jeleniewie, w wyniku uszkodzenia osoby fizycznej/prawnej,
– wykonanie przyłącza wodociągowego do sieci wodociągowej Gminy Jeleniewo na zlecenie osoby fizycznej/prawnej,
– naprawę przyłącza wodociągowego, stanowiącego własność odbiorcy, przez który Zakład dostarcza wodę,
– wykonanie innego zlecenia osoby fizycznej lub prawnej niż ww. usługi, dotyczącego sieci wodociągowej/kanalizacyjnej, będącej w administracji ZGKiM w Jeleniewie”.
Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Jeleniewie, zgodnie z art. 14 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2021r. poz. 305 z późn. zm.) oraz § 4 Statutu przyjętym uchwałą nr XXXVII/204/10 Rady Gminy Jeleniewo z dnia 10 września 2010 roku, wykonuje zadania, między innymi w zakresie utrzymania wodociągów, studni publicznych i innych urządzeń do poboru wody oraz zaopatrzenia w wodę, utrzymania kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych oraz w zakresie świadczenia usług dla ludności z zakresu gospodarki komunalnej w oparciu o posiadany sprzęt bądź urządzenia.
Według art. 7 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (tj. Dz. U. z 2021 r. poz. 679) /dalej ugk/, działalność samorządowych zakładów budżetowych nie może wykraczać poza sferę użyteczności publicznej. Zdaniem Izby, należy odnieść się do użytego w Statucie pojęcia gospodarki komunalnej, o którym mowa w art. 1 ust. 2 ugk. Według przywołanego przepisu gospodarka komunalna obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Z definicji tej wynika, że zadania z zakresu gospodarki komunalnej to pojęcie szersze niż zadania z zakresu użyteczności publicznej.
Wyświadczenie przez Zakład odpłatnie usługi naprawy czy wykonania przyłącza nie pozostaje bez jakiegokolwiek związku z realizowanymi przez Zakład zadaniami użyteczności publicznej z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania Ścieków.
Zdaniem Izby, Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Jeleniewie w miarę możliwości, czasu i jeżeli nie zagraża to realizacji zadań publicznych, może wykorzystywać potencjał Zakładu do wykonywania odpłatnie zadań wymienionych w zapytaniu, jako pozostających w związku z prowadzoną działalnością wodociągowo-kanalizacyjną, w tym mogących mieć wpływ na wykonywanie obowiązków z art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2028).
W aktualnie obowiązującym porządku prawnym brak jest podmiotu upoważnionego do wydawania wiążącej wykładni przepisów prawa. Niniejsze stanowisko w sprawie proszę potraktować jako niewiążącą opinię prawną.
{RIO Białystok, 2022-04-26, sygn. RIO.II.025- 16/22}