Stanowisko RIO Gdańsk:
W odpowiedzi na Pani wniosek z dnia 24 marca 2022 r., doręczony do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku z pośrednictwem platformy ePUAP w dniu 25 marca 2022 r., dotyczący problematyki związanej ze sposobem księgowania i ujmowania w sprawozdaniach budżetowych i sprawozdaniu finansowym wskazanych w niniejszym piśmie należności, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.
We wstępie wskazać należy, że sposób ewidencji dochodów budżetowych z tytułu zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostce samorządu terytorialnego odrębnymi ustawami powinien zostać ustalony w polityce rachunkowości jednostki.
Odnosząc się z kolei do przedstawionych we wniosku z dnia 24 marca 2022 r. pytań, tut. Izba wskazuje, że – w jej ocenie – pierwszy ze zaprezentowanych w ww. piśmie sposobów ewidencji dochodów budżetu państwa z tytułu realizacji zadań zleconych oraz zwrotów nienależnie pobranych świadczeń na rzecz budżetu państwa należy uznać za prawidłowy, tj.: na poniżej wskazanych kontach należy ujmować następujące należności:
1) 221/720 – przypis należności budżetu państwa objętych sprawozdaniem Rb-27ZZ (z tyt. realizacji zadań zleconych: fundusz alimentacyjny, zaliczka alimentacyjna, usługi specjalistyczne);
2) 221/720 – przypis z tytułu nienależnie pobranych świadczeń za lata ubiegłe na rzecz budżetu państwa i ujęcie w sprawozdaniu Rb-27S (na paragraf 0940);
3) 221/750 – przypis odsetek z tytułu nienależnie pobranych świadczeń za lata ubiegłe i ujęcie w sprawozdaniu Rb-27S (na paragraf 0920);
4) 130/221 – zapłata;
5) 222/130 – przekazanie dochodów budżetu państwa do gminy;
6) 800/222 – przeksięgowanie zrealizowanych dochodów budżetu państwa zgodnie z Rb-27ZZ oraz zwrotów nienależnie pobranych świadczeń z lat ubiegłych zgodnie z Rb-27S i ujęcie w Zestawieniu zmian funduszu jednostki w pozycji 2.2 (Zrealizowane dochody budżetowe);
7) 751,761/290 – odpis aktualizujący należności;
8) 720,750/860 – przeksięgowanie przychodów na wynik 860/751,761-przeksięgowanie kosztów na wynik.
Jak słusznie wskazano w niniejszym piśmie przypis należności z budżetu państwa objęty sprawozdaniem Rb-27ZZ nie może zostać ujęty na koncie jako zobowiązanie, ponieważ obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości ujmowania należności realizowanych na rzecz innych jednostek jako zobowiązań na rzecz tych jednostek. Jak wynika z Załącznika Nr 3 do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 342) konto 221 (Saldo Wn) służy do ewidencji należności z tytułu dochodów budżetowych, a konto 720 służy do ewidencji przychodów z tytułu dochodów budżetowych, zarówno w części należnej budżetowi państwa, jak i w części stanowiącej dochód jednostki samorządu terytorialnego.
Ustosunkowując się z kolei do pytania dotyczącego tego, który z podmiotów (tj. MOPS czy gmina) ma obowiązek wykazywać otrzymane dochody z tytułu zwrotu nienależnie pobranych świadczeń na rzecz budżetu państwa (zasiłki okresowe, zasiłki stałe, świadczenia rodzinne, świadczenia wychowawcze, składki na ubezpieczenia zdrowotne świadczeniobiorców) w swoim sprawozdaniu budżetowym Rb-27S (w sytuacji, w której dochody bezpośrednio wpływają na rachunek MOPS) oraz w konsekwencji powyższego, czy jednostka budżetowa może nie wykazywać w swoim sprawozdaniu budżetowym Rb – 27S w/w otrzymanych dochodów z tytułu zwrotu nienależnie pobranych świadczeń na rzecz budżetu państwa (zasiłki okresowe, zasiłki stałe, świadczenia rodzinne, świadczenia wychowawcze, składki na ubezpieczenia zdrowotne świadczeniobiorców), w sytuacji, w której dochody te wykaże jedynie gmina w swoim sprawozdaniu budżetowym Rb-27s, niniejszym wskazuję, jak poniżej.
Jednostka budżetowa może wykazywać w swoim sprawozdaniu z wykonania planu dochodów budżetowych (Rb-27S) dochody z tytułu nienależnie pobranych świadczeń na rzecz budżetu państwa z lat ubiegłych.
Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku jednocześnie wskazuje, że podziela stanowisko Ministerstwa Finansów wyrażone w piśmie Pani Zdzisławy Wasążnik – Dyrektora Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego (znak: ST2-4834-133/SAHZ/2009/1073), zgodnie z którym wpływy ze zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, wypłaconych przez gminę i dokonanych po zakończeniu roku budżetowego, w którym została przyznana dotacja celowa, należy klasyfikować:
− po stronie dochodów w § 097 – „Wpływy z różnych dochodów”, z odpowiednią czwartą cyfrą – jeśli środki z tego tytułu ujmowane są w planie dochodów jednostki budżetowej, jaką jest gminny ośrodek pomocy społecznej,
− po stronie dochodów w § 291 – „Zwrot dotacji wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem lub pobranych w nadmiernej wysokości” lub w § 295 – „Wpływy ze zwrotów niewykorzystanych dotacji oraz płatności” – jeśli środki z tego tytułu ujmowane są w planie dochodów budżetu gminy. Wpływy te, w tym samym paragrafie po stronie wydatków, należy przekazać do dysponenta dotacji.
Dochody pobrane przez samorządową jednostkę budżetową i ujęte w jej sprawozdaniu budżetowym (Rb-27S) w § 097 – „Wpływy z różnych dochodów”, należy ująć w zbiorczym sprawozdaniu jednostki samorządu terytorialnego, tj. gminy, w tym samym paragrafie. Zwrot z tytułu świadczeń powinien być ujęty w jednostkowym sprawozdaniu urzędu gminy, jako jednostki budżetowej, a następnie w sprawozdaniu zbiorczym Rb-28S z wykonania wydatków budżetowych w § 291 lub w § 295.
Niezależnie od powyższego wskazać należy, że w każdym przypadku sposób ewidencji środków otrzymanych przez jednostkę budżetową na realizację zadań, o których mowa w Pani piśmie, powinien być zgodny z zasadami wynikającymi z ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r. poz. 217 z późn. zm.) oraz z przyjętym przez daną jednostkę samorządu terytorialnego systemem ewidencji dochodów i wydatków w ramach realizacji budżetu.
Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.
{RIO Gdańsk, 2022-04-21, sygn. RP.0441/in/14/1/2022}