Stanowisko RIO Wrocław:

Do Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu wpłynął w dniu 11 stycznia 2021 r. wniosek o udzielenie wyjaśnień w sprawie stosowania przepisów o finansach publicznych, w którym zadano pytanie, czy „środki jakie Gmina otrzymała w roku 2021 na uzupełnienie subwencji ogólnej, z przeznaczeniem na wsparcie finansowe w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę (na podstawie pisma Ministra Finansów ST3.4751.6.2021.W z dnia 15 listopada 2021 r.) oraz wsparcie finansowe w zakresie kanalizacji (na podstawie pisma Ministra Finansów ST3.4751.6.2021.Kz dnia 15 listopada 2021 r.) będą mogły być przeznaczone przez Gminę na wydatek ujęty w klasyfikacji budżetowej 6010 Wydatki na zakup i objęcie akcji, wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego oraz uzupełnienie funduszy statutowych banków państwowych i innych instytucji finansowych?”.

Dalej Gmina wyjaśniła, że w 2022 r. planuje dokapitalizować spółkę Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Ziębicach Sp. z o.o., tj. spółkę, w której na dzień 11 stycznia 2022 r. posiada 96,51% udziałów i która wg PKD prowadzi przeważającą działalność pod kodem 3600Z pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody — realizuje zadania własne gminy z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2021 r. poz. 1372, z późn. zm). W zamian za wniesiony wkład, Gmina Ziębice obejmie w spółce odpowiednią ilość udziałów. Zakres prac, które mają zostać wykonane przez Spółkę w zamian za wniesiony wkład pieniężny, zostanie wskazany w uchwale budżetowej na 2022 rok jako „dokapitalizowanie spółki Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Ziębicach”. Ponadto, po wykonaniu zadania, spółka przedstawi Gminie szczegółowe rozliczenie otrzymanych środków finansowych. W odpowiedzi na wniosek informuję, co następuje.

Środki, o których mowa w art. 70e i 70f ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1672, z późn. zm.), mają charakter subwencji ogólnej. Stosownie zatem do art. 7 ww. ustawy o przeznaczeniu tych środków decyduje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. Uzewnętrznienie tej decyzji następuje w wyniku podjęcia przez radę gminy uchwały budżetowej, w której określane są wydatki budżetu oraz stanowiące ich pokrycie prognozowane dochody i przychody budżetu, w tym pochodzące z subwencji. Gmina jako beneficjent środków z budżetu państwa winna w latach w latach 2021—2024 przeznaczyć kwotę nie mniejszą niż równowartość otrzymanych ww. subwencji na finansowanie inwestycji odpowiednio w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę (art. 70e), czy też kanalizacji (art. 70f).  W ocenie Izby istnieje możliwość realizowania ww. inwestycji przez Spółkę powołaną do realizacji zadań w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę, czy też kanalizacji, a poniesione przez Gminę w związku z tym wydatki należy klasyfikować zgodnie z ich charakterem ekonomicznym.

Podkreślenia wymaga, że jednostki samorządu terytorialnego działają we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność, a wszelkie wątpliwości prawne związane z realizowanymi przez nie zadaniami w pierwszej kolejności powinny być rozstrzygane przy udziale własnych służb prawnych.

Należy mieć na względzie, że regionalne izby obrachunkowe są państwowymi organami nadzoru  i kontroli nad jednostkami samorządu terytorialnego w sprawach finansowych, zatem praktyczna  możliwość przekształcenia ich równolegle w podmiot wskazujący należyty sposób postępowania,  a następnie kontrolujący zachowania pytających narusza zasadę samodzielności finansowej samorządu terytorialnego oraz ograniczonej ingerencji w jego działalność.

{RIO Wrocław, 2022-02-04, sygn. P.WR.54.1.2022}