Stanowisko RIO Łódź:

W odpowiedzi na pismo pana Burmistrza zawierające wniosek o udzielenie wyjaśnienia – „Czy gmina może przyjąć darowiznę pieniężną od osoby prawnej z przeznaczeniem na modernizacje drogi powiatowej i przekazać ją powiatowi i czy w tym zakresie Rady Gminy winna podjąć uchwałę o przyjęciu darowizny od spółki i podjąć kolejną uchwałę w formie dotacji i przekazać otrzymane środki powiatowi. Czy powiat może bezpośrednio przyjąć darowiznę pieniężną od przedsiębiorcy na modernizację drogi powiatowej” uprzejmie informuję:

ze skierowanego do Izby pisma wynika, że wątpliwości Gminy zrodziły się na tle następującego stanu faktycznego: Na terenie gminy powiat będzie realizował zadanie inwestycyjne w zakresie modernizacji drogi, której jest właścicielem i wystąpił z wnioskiem do gminy o wsparcie finansowe. Rada Miejska podejmie uchwałę w sprawie pomocy finansowej dla jst, którą jest powiat a następnie zawrze stosowne porozumienie na przekazanie własnych środków w postaci dotacji powiatowi. Chęć wsparcia finansowego na modernizację drogi zadeklarowała również osoba prawna, której siedziba i działalność jest prowadzona na terenie gminy.

Zajmując własne stanowisko Wnioskodawca stwierdza, cyt: „W ocenie wnioskodawcy darowizna pieniężna powinna być czyniona bezpośrednio przez osobę prawną na majątek powiatu.

Z uwagi na zasadę przejrzystości finansów publicznych oraz ekonomikę całego przedsięwzięcia wydaje się, że bezpośrednie przekazanie środków od osoby prawnej na rzecz powiatu wydaje się bardziej zasadne. Ponadto powstaje uzasadniona wątpliwość czy gmina może przyjąć darowiznę, której celem jest, z założenia, przeznaczenie jej w całości na majatek nie będący majątkiem gminy a będzie w całości przeznaczona na realizację zadania innej jst”.

Uwzględniajac treść zapytania, stanowisko Wnioskodawcy oraz wskazane jako budzące wątpliwości interpretacyjne przepisy Kodeksu cywilnego, ustawy o drogach publicznych, ustawy o finansach publicznych, ustawy o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego – należy stwierdzić, że trudno jest wskazać, które z przytoczonych przez wnioskodawcę przepisów prawa budzą wątpliwości interpretacyjne.

Przechodząc do udzielenia wyjaśnień, należy stwierdzić, że przesądzenie, który z zaproponowanych wariantów rozwiązania problemu jest najbardziej zasadny nie może być dokonane bez wiedzy co do ostatecznego stanowiska Darczyńcy, którego wola w tym przedmiocie ma kapitalne znaczenie. To darczyńca ostatecznie zdecyduje, na rzecz której jednostki uczyni darowiznę kosztem swojego majątku (art. 888 kc).

Z punktu widzenia obowiązujących przepisów prawa darczyńca może ustanowić darowiznę zarówno na rzecz gminy, która po przyjęciu darowizny podejmie uchwałę w sprawie udzielenia pomocy finansowej na rzecz powiatu, jak i bezpośrednio na rzecz powiatu. Zgodnie z art.5 ust. 2 pkt 5 ustawy o finansach publicznych dochodami publicznymi są spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz jednostek samorządu terytorialnego. Ustawy ustrojowe gmin i powiatów oraz ustawa o finansach publicznych (art. 216 ust. 1) stanowią, iż dochody gmin i powiatów określają odrębne ustawy. W myśl art.4 ust. 1 pkt 5 oraz art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 12 listopada 2003r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2022r. poz. 2267) spadki, zapisy i darowizny są źródłami dochodów odpowiednio gmin (art. 4) i powiatów (art. 5).

W następnej kolejności należy odpowiedzieć na pytanie, czy Gmina może przyjąć darowiznę z poleceniem przeznaczenia darowizny- (środków pieniężnych) na modernizację drogi powiatowej.

W ocenie RIO w Łodzi brak jest podstaw do udzielenia negatywnej odpowiedzi na postawione pytanie.

Otrzymana darowizna stanowić będzie dochód gminy. Wskazać należy, że złożenie oświadczenia o przyjęciu darowizny to kompetencja organu wykonawczego gminy (art. 31 ustawy o samorządzie gminnym). Nie ulega wątpliwości, że rada gminy nie ma kompetencji do podjęcia uchwały – o przyjęciu darowizny, zgodnie z art. 15 ust. i ustawy o samorządzie gminnym rada gminy jest organem stanowiącym i kontrolnym. Ustawa ta nie wyposażyła rady gminy w zdolność (kompetencje) do reprezentowania gminy w stosunkach cywilnoprawnych, które to uprawnienie jak wyżej wskazano przysługuje wyłącznie organowi wykonawczemu.

Rada gminy po wykonaniu darowizny może dokonać określonych zmian w uchwale budżetowej (zmiana wysokości dochodów), a następnie wykonając polecenie darczyńcy może postanowić, mocą odrębnej uchwały o udzieleniu pomocy finansowej powiatowi. Powyższe znajduje swoje umocowanie w treści art. 216 ust. 2 pkt 5 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym wydatki budżetu jst są przeznaczane na realizacje zadań określonych w odrębnych przepisach, a szczególności m.in na pomoc rzeczowa lub finansową dla innych jst.

Zgodnie z art. 803 kodeksu cywilnego darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem. Darczyńca, któiy wykonał zobowiązanie wynikające z umowy darowizny, może żądać wypełnienia polecenia, chyba że ma ono wyłącznie na celu korzyść obdarowanego (art. 894 par. 1 kc). W pismiennictwie podkreśla się, że polecenie objęte zadaniem darczyńcy musi mieć na celu interes samego darczyńcy, osoby trzeciej lub interes społeczny, nie zaś samego obdarowanego, co w niniejszej sprawie zdaje się występować.

Oczywistym jest, że formułą prostszą i szybszą byłaby darowizna uczyniona przez zainteresowany podmiot bezpośrednio na rzecz powiatu, jednakże co wyżej wskazywano zależy to tylko od woli potencjalnego Darczyńcy.

Informuję jednocześnie, że stanowisko przedstawione w niniejszym piśmie udzielone zostało w ramach prowadzonej przez Izbę działalności informacyjnej i nie ma mocy wiążącej.

{RIO Łódź, 2023-04-28, sygn. WA 4120-16/2023-w}