Stanowisko RIO Wrocław:
W dniu 2 lipca 2021 r. do Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu wpłynęło pismo z dnia 28 czerwca 2021 r., w którym wnosi Pan o udzielenie wyjaśnień, dotyczących możliwości udzielenia dotacji celowej na pomoc finansową dla związku międzygminnego, którego gmina Polkowice jest członkiem. Przedmiotowa pomoc dotyczy zadań z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi, przekazanych do realizacji związkowi, a dokładnie wydatku majątkowego polegającego na wykonaniu monitoringu PSZOK.
Odpowiadając na Pana wniosek wyjaśniam, co następuje:
We wniosku wskazano, że przepisem o finansach publicznych, którego stosowanie wymaga wyjaśnienia, jest art. 220 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 305), zwanej dalej „u.f.p.”, w związku z art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2020 r. poz. 713 i 1378 oraz z 2021 r. poz. 1038), zwanej dalej „u.s.g.”. Z art. 10 ust. 2 u.s.g. wynika, że gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej. Na podstawie art. 220 ust. 1 u.f.p. z budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być udzielona innym jednostkom samorządu terytorialnego pomoc finansowa w formie dotacji celowej lub pomoc rzeczowa. Podkreślenia jednak wymaga, że — co do zasady — udzielenie dotacji tytułem pomocy finansowej jest możliwe wówczas, gdy jednostka samorządu terytorialnego (dotujący) przekazuje środki na realizację zadania własnego dotowanej jednostki (beneficjent).
W myśl art. 84 ust. 1 i 3 u.s.g. gminy mogą tworzyć związki międzygminne w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych (związek międzygminny może być tworzony rownież w celu wspólnej obsługi, o której mowa w art. 10a u.s.g.), a prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku. W konsekwencji związek staje się podmiotem uprawnionym i zobowiązanym do realizacji przekazanych mu zadań, a równocześnie gmina traci uprawnienie do wykonywania zadań publicznych w zakresie przekazanym związkowi. Niemniej jednak, sytuacja ta nie oznacza, że wygasają zadania gminy, które z jej woli i w jej imieniu realizowane są przez związek międzygminny (por. wyroki NSA z 1 grudnia 2015 r. sygn. akt II FSK 1460/14 oraz z 7 listopada 2008 r. sygn. akt II OSK 1216/08).
W związku z powyższym w ocenie Izby przedstawiony we wniosku sposób udzielenia pomocy finansowej nie jest właściwy w przypadku finansowania związku międzygminnego przez jednostkę samorządu terytorialnego będącą jego członkiem. Zasady udziału gmin w kosztach wspólnej działalności (koszty realizacji powierzonych zadań), zyskach i pokrywania strat związku powinien określać statut związku (art. 67 ust. 2 pkt 6 u.s.g.). Należy przy tym wskazać na odrębność obciążania składkami na bieżące utrzymanie związku międzygminnego, od obciążania kosztami wspólnej inwestycji. Rozliczenia między związkiem międzygminnym a uczestnicząca w nim gminą z tytułu ponoszenia przez związek wydatków majątkowych winny następować również w sposób uregulowany w statucie (por. wyrok WSA w Kielcach z dnia 16 marca 2011 r. sygn. akt II SA/Ke 716/10).
Przedstawiając powyższe informuję, że Izba nie posiada ustawowych kompetencji do dokonywania obowiązującej wykładni przepisów prawa. Ze względu na przedmiotowy zakres działalności Izby, jak również to, że jednostki samorządu terytorialnego działają we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność, wyjaśnienia Izby nie są wiążące dla wnioskującego o ich udzielenie, jak i innych organów.
{Urząd Gminy Polkowice, 2021-07-02, sygn. -}
{RIO Wrocław, 2021-07-21, sygn. P.WR.54.20.2021}