Stanowisko RIO Gdańsk:

W odpowiedzi na Pana wniosek z dnia 16 września 2020 r., doręczony do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku w dniu 21 września 2020 r., dotyczący problematyki wynagrodzenia dla inkasentów pobierania podatków w formie bezgotówkowej przy użyciu terminala płatniczego, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

We wstępie wskazać należy, że zasady udzielania wyjaśnień przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Gdańsku w trybie art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jednolity: Dz. U. z2019r. poz. 2137) określone zostały w komunikacie zamieszczonym na stronie http://www.gdansk.rio.gov.pl/ (w zakładce: Działalność Izby » Wyjaśnienia w sprawach stosowania przepisów o finansach publicznych » Informacje ogólne). Wniosek w sprawie udzielenia wyjaśnień winien zawierać opis stanu faktycznego oraz stanu prawnego, na tle których zrodziły się wątpliwości, proponowanego rozwiązania sprawy, ze wskazaniem podstawy prawnej takiego rozwiązania, zaopiniowanego przez obsługę prawną jednostki oraz jasnego wskazania zaistniałych wątpliwości. Wniosek nie może jednakże dotyczyć prośby o wskazanie sposobu rozwiązania konkretnej i indywidualnej sprawy.

Odnosząc się do treści ww. wniosku z przykrością stwierdzam, że nie spełnia on ww. wymogów, jakie zostały przewidziane dla wniosków o udzielenie wyjaśnienia w sprawie stosowania przepisów o finansach publicznych. Nie został on bowiem zaopiniowany przez obsługę prawną jednostki.

Odnosząc się jednak do przestawionego w niniejszym piśmie zagadnienia, zwracam uwagę na następujące aspekty prawne.

Stosownie do treści przepisu art. 28 § 1 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 z późn. zm) płatnikom i inkasentom przysługuje zryczałtowane wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków pobranych na rzecz budżetu państwa. Delegacja ustawowa dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia płatników i inkasentów pobierających podatki na rzecz budżetu państwa została ustanowiona w art. 28 § 3 pkt 1 ww. ustawy. Natomiast zgodnie z § 4 wyżej powołanego art. 28 ustawy – Ordynacja podatkowa – rada gminy, rada powiatu oraz sejmik województwa może ustalać wynagrodzenie dla płatników lub inkasentów z tytułu poboru podatków stanowiących dochody, odpowiednio, budżetu gminy, powiatu lub województwa.

Korelacja wyżej powołanych przepisów prowadzi do zatem wniosku, że zasady wynagradzania płatników i inkasentów pobierających podatki samorządowe zostały uregulowane w odmienny sposób niż zasady wynagradzania płatników i inkasentów pobierających podatki na rzecz budżetu państwa.

Po pierwsze: pobór podatków stanowiących dochód budżetu jednostki samorządu terytorialnego przez płatników (inkasentów) odbywa się za wynagrodzeniem, jeśli organ stanowiący danej jednostki podejmie stosowną uchwałę w tym zakresie (wynagrodzenie to jest więc fakultatywne). Po drugie: wydane, z upoważnienia zawartego w art. 28 § 3 pkt 1 ustawy – Ordynacja podatkowa, rozporządzenie nie odnosi się do płatników i inkasentów pobierających i wpłacających podatki stanowiące dochody budżetów jednostek samorządu terytorialnego. W związku z tym rada gminy nie jest ograniczona żadnymi regułami przy określaniu wysokości wynagrodzenia, może je także różnicować w odniesieniu do poszczególnych płatników i inkasentów. Po trzecie: wynagrodzenie płatników i inkasentów podatków samorządowych może być ustalone za pobór tych świadczeń, bez wynikającego z art. 28 § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa, warunku terminowego wpłacenia pobranych podatków. Warunek ten odnosi się bowiem jedynie do płatników i inkasentów podatków państwowych (vide: Etel Leonard (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz, Lex), co wynika z literalnego brzmienia wyżej powołanego przepisu art. 28 § 4 ustawy – Ordynacja podatkowa.

Niemniej jednak przyjąć należy, że przesłankami, od których ustawodawca uzależnia prawo inkasenta do wynagrodzenia, jest nie tylko pobór podatku, ale także jego wpłata na rzecz wierzyciela podatkowego. Powyższe znajduje potwierdzenie w treści przepisu art. 9 ustawy – Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

W dalszej kolejności wskazać należy, że – w ocenie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku – wątpliwości nie budzi okoliczność, że wpłata należności z tytułu pobranego podatku łub opłaty może nastąpić zarówno w formie gotówkowej, jak i bezgotówkowej, na co wskazuje treść art. 60 oraz 61 a komentowanej ustawy. (vide: Dzwonkowski 2020 (red), wyd. 9/Budziarek, Ordynacja podatkowa. Komentarz, Legalis). Skoro zatem ustawodawca dopuścił możliwość dokonania płatności podatku w formie bezgotówkowej, w tym także przy użyciu karty płatniczej, tym samym zezwalając inkasentom na posługiwanie się terminalami płatniczymi (w przypadku podjęcia przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwały, o której mowa w art. 61a ustawy -Ordynacja podatkowa), to brak jest podstaw do przyjęcia, że pobór przez inkasentów podatku przy użyciu tego urządzenia skutkuje utratą prawa do wynagrodzenia. Gdyby wolą ustawodawcy było pozbawienie możliwości przyznania inkasentom prawa do wynagrodzenia, w przypadku poboru podatku przy użyciu urządzeń pośredniczących w płatnościach bezgotówkowych, wówczas wprowadziłby w tym zakresie stosowne wyłączenie.

Wynagrodzenie inkasentów wprowadzone ustawą – Ordynacja podatkowa ma na celu rekompensatę kosztów obliczenia, poboru i odprowadzania pobranych podatków przez inkasentów, bez względu na to, czy pobór podatku nastąpił w formie gotówkowej czy bezgotówkowej.

Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.

Ponadto uprzejmie proszę o stosowanie się w przyszłości do wymogów, jakie stawiane są wnioskom o udzielenie wyjaśnień w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych.

{Urząd Gminy Studzienice, 2020-09-16, sygn. -}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku, 2020-09-28, sygn. RP.0441/121/43/1/2020}