Stan faktyczny:
Od wielu lat Gmina Łapy użytkuje część działki oznaczonej nr geod. 1871, będącej własnością Wspólnoty Gruntowej „Binduga”, na potrzeby realizacji zadania własnego gminy polegającego na zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie targowisk. W trakcie imprez sportowych i innych imprez masowych. odbywających się na stadionie jest ona wykorzystywana także jako parking. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego działka ta przeznaczona jest pod targowisko. Na działce tej istnieje też możliwość realizacji obiektów przeznaczonych do usług komercyjnych.
Biorąc pod uwagę interes mieszkańców Gminy Łapy Burmistrz Łap zwrócił się do właściciela przekazanie, w drodze darowizny, powołanej nieruchomości. Udziałowcy nie wyrazili zgody, proponując podpisanie umowy użyczenia na 25 lat. Gmina rozważa także zawarcie umowy dzierżawy przedmiotowego gruntu na okres 25 lat.
Cyklicznie co piątek, od wielu lat, na przedmiotowej nieruchomości funkcjonuje targowica. Jest to dogodne miejsce do handlu. Gmina Łapy nie dysponuje podobnym terenem w dogodnej dla wszystkich lokalizacji, przez co brak jest możliwości utworzenia nowego miejsca z przeznaczeniem pod targowicę. Od lat na gruncie tym nie były ponoszone żadne nakłady finansowe poprawiające warunki do handlu. Dysponując nieruchomością na podstawie umowy użyczenia i zgody właściciela, Gmina chciałaby pozyskać środki zewnętrzne, by poprawić funkcjonalność miejsca.
Pytanie:
Czy dopuszczalnym z punktu widzenia ustawy o finansach publicznych i ustawy o samorządzie gminnym będzie poniesienie nakładów przez gminę na obcym gruncie, do którego gmina nie posiada tytułu własności, a jedynie inny tytuł władania (dysponowania w rozumieniu prawa budowlanego) — w tym przypadku umowę użyczenia lub dzierżawy?
Stanowisko własne:
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt. 11 ustawy o samorządzie gminnym do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. w tym m.in. w zakresie targowisk i hal targowych. Z art. 216 ust. 2 ustawy o finansach publicznych wynika. że wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na zadania własne jednostek samorządu terytorialnego. Gmina nie może więc przeznaczać środków finansowych na zaspokajanie potrzeb wspólnoty bez związku z ustawami szczególnymi, w których zadania te zostały określone. Z treści przepisu art. 44 ust. 2 ustawy o finansach publicznych wynika, że każdy wydatek ze środków publicznych może być dokonany tylko na podstawie konkretnego tytułu prawnego, tj. zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków.
Wątpliwości gminy budzi fakt, czy użyczenie lub dzierżawę można uznać jako tytuł prawny do nieruchomości, na której gmina może ponieść nakłady inwestycyjne. W chwili obecnej żaden przepis prawny w sposób wyraźny nie zabrania realizowania gminnej inwestycji na gruncie, do którego gmina r” posiada inny niż własność tytuł władania. Z punktu widzenia prawa budowlanego umowa użyczenia i urnowa dzierżawy spełniają wymogi prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Zgodnie z art. 3 pkt. 11 ustawy prawo budowlane. pod pojęciem: prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane należy rozumieć tytuł prawny wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego. przewidującego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych.
W przedmiotowej sprawie inwestycja polegająca na poprawie funkcjonalności targowicy (utwardzenie terenu. wybudowanie straganów handlowych i.t.p.) realizowana byłaby na gruncie, na którym gmina posiadałaby inny niż własność tytuł władania tj. na podstawie umowy wzajemnej (użyczenia lub dzierżawy) zawartej na okres 25 lat.
Przy umowie użyczenia lub umowie dzierżawy trwającej 25 lat, prawdopodobnie koszt poniesionej przez Gminę Lapy inwestycji zamortyzowałyby się w trakcie trwania umowy. W wyniku zawartej urnowy użyczenia lub umowy. dzierżawy i realizacji inwestycji na użyczonym lub dzierżawionym gruncie powstałby obiekt, który służyłby realizacji zadań własnych gminy w zakresie organizacji targowisk.
Zdaniem wnioskodawcy realizacja opisanej wyżej inwestycji na gruncie użyczonym lub dzierżawionym na okres 25 lat byłaby realizacją zadania własnego gminy określonego w art. 7 ust. I pkt 11 ustawy samorządzie gminnym oraz byłaby wydatkiem poniesionym zgodnie z treścią art. 216 ust. 2 ustawy finansach publicznych.
Stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku:
Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku, udzielając odpowiedzi na wniosek o udzielenie wyjaśnienia w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych z dnia 19.07.2019 roku, otrzymany w dniu 23 lipca b.r. i zawarte w nim pytanie, popiera własne stanowisko wnioskodawcy wyrażone w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.
Z przedstawionego opisu wynika, że wymieniona inwestycja mieści się w katalogu zadań własnych gminy. Przepisy prawa nie określają natomiast, że gmina może realizować zadania publiczne wyłącznie przy wykorzystaniu nieruchomości stanowiących jej własność.
W obecnie obowiązującym porządku prawnym brak jest podmiotu upoważnionego do wydawania wiążącej wykładni przepisów prawa Wobec tego udzieloną odpowiedź proszę potraktować jako niewiążącą opinię prawną
{Urząd Gminy Łapy, 2019-07-19, sygn. -}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku, 2019-08-07, sygn. RIO.11-025-22/19}