Stanowisko RIO Opole:

W odpowiedzi na pismo z dnia 13 sierpnia 2014 r. sygn. ZK.4331.1.2014 dotyczące wyjaśnienia w sprawie podstawy prawnej zwrotu dotacji w świetle art. 252 ustawy o finansach publicznych w sytuacji kiedy organ prowadzący szkołę niepubliczną o uprawnieniach szkoły publicznej (osoba fizyczna) zmarł, informuję, co następuje.

Podstawę prawną przyznawania dotacji szkołom niepublicznym o uprawnieniach szkół publicznych stanowi art. 90 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr. 256, poz. 2572 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 90 ust. 2 powołanej 2 powołanej ustawy, niepubliczne szkoły ponadgimnazjalne o uprawnieniach szkół publicznych, otrzymują dotacje z budżetu powiatu.

Przekazywana na rachunek szkoły lub placówki dotacja, może być przeznaczona na dofinansowanie realizacji zadań szkoły lub placówki w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej. Dotacje mogą być wykorzystane wyłącznie na pokrycie wydatków bieżących szkoły lub placówki (art. 3d ustawy o systemie oświaty w brzmieniu obowiązującym w 2012 i 2013 r.)

Jednocześnie stosownie do art. 90 ust. 4d ustawy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego zobowiązany jest do ustalenia trybu udzielania i rozliczania dotacji oraz trybu i zakresu kontroli prawidłowości wykorzystania przekazanych z budżetu środków. Organy jednostek samorządu terytorialnego przekazujące dotacje uprawnione zostały do kontroli prawidłowości ich wykorzystania. Osoby upoważnione do przeprowadzenia kontroli przez organy samorządowe mają prawo wstępu do szkół i placówek oraz wglądu do prowadzonej przez nie dokumentacji organizacyjnej, finansowej i dokumentacji przebiegu nauczania. Mogą przy tym przetwarzać dane osobowe uczniów tych szkół i placówek. Stwierdzone w trakcie czynności kontrolnych nieprawidłowości w wydatkowaniu środków publicznych obligują podmiot dotowany do zwrotu do budżetu j.s.t. dotacji w części wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem lub pobranej w nadmiernej wysokości.

Wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem polega w szczególności na zapłacie, ze środków pochodzących z dotacji, za inne zadania niż te, na które dotacja była udzielona albo realizację innych zadań niż wskazane w przepisach odrębnych stanowiących o sposobie udzielenia i rozliczenia dotacji. W niniejszym przypadku kierunek wydatkowania środków pochodzących z dotacji został określony przez ustawę o systemie oświaty. Pobranie dotacji w nadmiernej wysokości polega na otrzymaniu z budżetu dotacji w wysokości wyższej niż określona w odrębnych przepisach, umowie lub wyższej niż niezbędna jest na dofinansowanie lub finansowanie dotowanego zadania.

Zauważyć należy, iż ciężar dowodu wskazującego na wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem (bądź pobranej w nadmiernej wysokości) spoczywa na podmiocie kontrolującym, który w sposób niebudzący wątpliwości powinien wykazać, jaka część dotacji (w jakiej wysokości) została wydatkowana niezgodnie z przeznaczeniem i na czym ta nieprawidłowość polega bądź jaka część dotacji pobrana została w nadmiernej wysokości.

W opisanej sytuacji, gdy cześć faktur i rachunków dotyczy realizacji zadań w zakresie kształcenia, wychowania i opieki a nie jest możliwe już uzyskanie wyjaśnień organu prowadzącego, w jaki sposób uregulowana została zapłata tych faktur i rachunków – stwierdzenie, iż dotacje zostały wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem wydaje się przedwczesne i niedowiedzione. Sytuacja, w której nie ma możliwości stwierdzenia wykorzystania dotacji zgodnie z przeznaczeniem, nie upoważnia do stwierdzenia, iż została ona wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem.

W sytuacji jednoznacznego ustalenia, iz dotacje zostały wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem lub pobrane w nadmiemej wysokości, dalsze postępowanie w zaistniałym stanie faktycznym, determinują rozstrzygnięcia w kwestii przyjęcia spadku przez spadkobierców i przejęcia przewidzianych w przepisach prawa podatkowego majątkowych praw i obowiązki spadkodawcy.

Przedstawiając powyższe należy zaznaczyć, że wyjaśnienia Regionalnej Izby Obrachunkowej nie stanowią wiążącej wykładni prawa.

{RIO Opole, 2014-09-16, sygn. NA.III-0221-28/2014}