Stanowisko RIO Opole:

W odpowiedzi na pismo z dnia 2 lutego 2017 r., sygn. GZO.055.5.2017, dotyczące wniosku o udzielenie wyjaśnienia w sprawie, czy gmina może ponosić koszt zakupu biletów dla dzieci przedszkolnych i szkolnych, które mieszkają poza jej granicami, a jednocześnie korzystają z opieki przedszkolnej i uczęszczają do szkół prowadzonych przez gminę Leśnica, informuję co następuje.

Stosownie do treści art. 14a ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1943 ze zm.), jeżeli droga dziecka pięcioletniego z domu do najbliższego publicznego przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej lub publicznej innej formy wychowania przedszkolnego przekracza 3 km, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka lub zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice.

Ponadto z ust. 4a powołanego przepisu wynika, iż gmina może zorganizować dzieciom bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu do przedszkola lub innej formy wychowania przedszkolnego również w przypadkach, w których nie ma takiego obowiązku.

Ustawa o systemie oświaty w art. 17 ust. 2 stanowi, że droga dziecka z domu do szkoły nie może przekraczać:

1. 3 km – w przypadku uczniów klas l-IV szkół podstawowych;
2. 4 km – w przypadku uczniów klas V i VI szkół podstawowych oraz uczniów gimnazjów.

Z ust. 3 powołanego przepisu wynika, że jeżeli droga dziecka z domu do szkoły, w której obwodzie dziecko mieszka:

1. przekracza odległości wymienione w ust. 2, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka albo zwrot kosztów przejazdu dziecka środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice, a do ukończenia przez dziecko 7 lat – także zwrot kosztów przejazdu opiekuna dziecka środkami komunikacji publicznej;
2. nie przekracza odległości wymienionych w ust. 2, gmina może zorganizować bezpłatny transport, zapewniając opiekę w czasie przewozu.

Analiza powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że gmina w przypadkach określonych ustawowo ma obowiązek zapewnić uczniowi, bezpłatny transport i opiekę do najbliższego przedszkola, szkoły. Biorąc pod uwagę uprawnienia jednostek samorządu terytorialnego wynikające z ww. aktów prawnych oraz samorządowych ustaw ustrojowych, w pozostałym zakresie tj. w przypadkach innych niż te, które zostały wskazane w wyliczeniu ustawowym jako obowiązkowe, gmina może zapewnić bezpłatny transport dzieci do szkół i przedszkoli, również przez zakup biletów. Pogląd ten podzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 25 sierpnia 2015 r. sygn. akt I SA/Rz 699/15. W powołanym orzeczeniu sąd wskazał, iż rodzicom (opiekunom dzieci) przysługuje prawo wyboru szkoły, do której ma uczęszczać dziecko i jest to konstatacja gwarantująca równość podmiotów wobec prawa, należy więc odrzucić aby intencją ustawodawcy było uniemożliwienie gminom bezpłatnego dowozu dzieci do szkół, w sytuacji gdy zamieszkują one poza obwodem danej szkoły, albo nawet poza terytorium gminy.

Przedstawiając powyższe należy zaznaczyć, że wyjaśnienia Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu nie stanowią wiążącej wykładni prawa.

{RIO Opole, 2017-03-07, sygn. NA.III-0221-5/2017}