Stanowisko RIO Opole:

W nawiązaniu do pisma z dnia 25 marca 2016 r., sygn. B-SO.3251.7.2016.JK w sprawie udzielenia wyjaśnienia w przedmiocie prawidłowości dokonywania wyrównania dotacji oraz potrącenia z dotacji przekazanej jednostce oświatowej niepublicznej lub publicznej nieprowadzonej przez Miasto Opole z wyrównaniem od dnia 1 stycznia danego roku, uprzejmie wyjaśniam i informuję, co następuje.

Wstępnie należy zaznaczyć, że kwestie dotyczące rozliczania dotacji normuje art. 80 ust. 4 i art. 90 ust. 4. ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 2156 ze zm.). Powołane regulacje ustawowe przewidują, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego ustala tryb udzielania i rozliczania dotacji oraz tryb i zakres kontroli prawidłowości ich pobrania i wykorzystywania, uwzględniając w szczególności podstawy obliczania dotacji, zakres danych, które powinny być zawarte we wniosku o udzielenie dotacji i w rozliczeniu jej wykorzystania, oraz termin i sposób rozliczenia dotacji.

Zatem ustawa o systemie oświaty nie precyzuje materii związanej z korektą rozliczeń dotacji, a odwołuje się w tym zakresie do podejmowanej przez organ gminy uchwały.

Mając na uwadze przepisy ustawowe nie można pominąć faktu, iż dotacja ma charakter roczny. Podlega przekazaniu na rachunek bankowy beneficjenta w 12 częściach do ostatniego dnia każdego miesiąca, z tym że część za grudzień jest przekazywana w terminie do dnia 15 grudnia (art. 80 ust. 3c i art. 90 ust. 3c ustawy o systemie oświaty).

Poczynienie ustaleń, że dotacja została pobrana w nadmiernej wysokości obliguje beneficjenta dotacji do zwrotu do budżetu jednostki samorządu terytorialnego w tej części dotacji, która została pobrana w nadmiernej wysokości (art. 252 ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.). Zwrotu do budżetu należy dokonać wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, w ciągu 15 dni od dnia stwierdzenia okoliczności, o których mowa powyżej (art. 252 ust. 1 pkt ustawy o finansach publicznych).

Ustawodawca precyzuje co należy rozumieć przez pojęcie dotacji pobranej w nadmiernej wysokości. Zgodnie z brzmieniem art. 252 ust. 3 cyt. ustawy są to dotacje otrzymane z budżetu jednostki samorządu terytorialnego w wysokości wyższej niż określona w odrębnych przepisach, umowie lub wyższej niż niezbędna na dofinansowanie lub finansowanie dotowanego zadania.

Rozpatrując przedmiotowe zagadnienie należy podkreślić, iż ustawodawca w przedmiotowej sprawie nie przewidział instytucji właściwej dla procedury cywilistycznej, o której mowa w art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 121 ze zm.) tj. potrącenia, które mogłoby doprowadzić do sytuacji, w wyniku której z dotacji w danym roku zostanie potrącona nadpłacona dotacja z roku poprzedniego. Jak podkreślono w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 12 czerwca 2012 r., sygn. akt I SA/Kr 271/12, instytucja potrącenia nie jest dopuszczalna do zastosowania w relacji do stosunków publicznoprawnych, które zachodzą pomiędzy dotującym, a beneficjentem dotacji.

Wprawdzie instytucja potrącenia występuje w art. 60-63 ustawy o finansach publicznych, jednak ustawodawca ograniczył możliwość jej zastosowania do wymienionych tam zobowiązań jednostki samorządu terytorialnego. Nie jest zatem dopuszczalne rozszerzenie jej stosowania na inne zobowiązania jednostki samorządu terytorialnego.

Podstawą ustalenia ostatecznej kwoty dotacji należnej są kwoty wydatków na 31 grudnia danego roku, zgodnie z zasadą roczności budżetu jst, o której stanowi art. 211 ust. 1-3 ustawy o finansach publicznych. Z rocznego wymiaru dotacji wynika, że zmiana wysokości wydatków bieżących w trakcie roku wpływać będzie na wielkość kwoty dotacji, w przeliczeniu za cały rok, gdyż ustalony stan wydatków na koniec roku odnosi się do całego roku.

Roczny charakter dotacji przesądza o tym, że ustalenie pobrania jej w nadmiernej wysokości może mieć miejsce dopiero po upływie okresu na jaki dotacja została udzielona. Dokonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego przeliczenia mają zatem charakter pomocniczy i służą do ewentualnej korekty części dotacji przekazywanej miesięcznie. Dlatego też za dopuszczalne należy uznać korygowanie wysokości transz dotacji w trakcie roku, na który została przyznana. Nie można natomiast z dotacji w nowym roku budżetowym potrącić nadpłaconej dotacji z ubiegłego roku.

Mając na względzie powyższe należy nadmienić, że rolą dotującego jest wypłacenie dotacji we właściwej wysokości. Dlatego też należy uznać za właściwe wdrożenie mechanizmów, które służą realizacji tego zadania. Jednakże każde działanie w tym zakresie musi znaleźć oparcie w obowiązującym stanie prawnym. Wewnętrzne przepisy stanowione w jednostce samorządu terytorialnego nie mogą pozostawać z sprzeczności z aktami prawa miejscowego, ani dowolnie modyfikować ich treści.

Przedstawiając powyższe należy zaznaczyć, że wyjaśnienia Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu nie stanowią wiążącej wykładni prawa.

{RIO Opole, 2016-04-21, sygn. NA.III-0221-4/2016}