Stanowisko RIO Katowice:

W odpowiedzi na wniosek z dnia 10 maja 2022 r. w sprawie możliwości wypłaty ekwiwalentu dla strażaka ochotniczej straży pożarnej na podstawie poprzednio obowiązującej uchwały, wyjaśniam.

Uchwały rad gmin podjęte na podstawie art. 28 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 869) utraciły moc obowiązującą z dniem 1 stycznia 2022 r. w związku z derogowaniem przywołanego przepisu, z nastaniem tej daty, na mocy art. 38 pkt 12 ustawy. Pogląd taki uzasadniany byłby brzmieniem § 32 załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U. z 2016 r. poz. 283).

Chociaż w sensie technicznym, na mocy art. 38 pkt 12 ustawy o ochotniczych strażach pożarnych, istotnie doszło do uchylenia przepisu art. 28 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, stanowiącego podstawę do wydania przez radę gminy uchwały w sprawie wysokości ekwiwalentu ratowniczego, to jednak w art. 15 ust. 2 ustawy o ochotniczych strażach pożarnych przewidziano analogiczną podstawę prawną, upoważniającą ten sam organ, tj. radę gminy do uregulowania tego samego zagadnienia, tj. wysokości ekwiwalentu ratowniczego, w ten sam sposób jak pod rządami uchylonego przepisu upoważniającego, tj. poprzez wydanie aktu prawa miejscowego w formie uchwały. W sensie materialnym kompetencja rady gminy nie uległa zatem zmianie. Co więcej, nie uległy także zmianie wytyczne dotyczące treści uchwały, określające w tożsamy sposób limit wysokości ekwiwalentu ratowniczego.

W tym miejscu warto zaznaczyć, że zagadnienie wpływu derogacji bądź zmian przepisów upoważniających na obowiązywanie uchwał rad gmin podjętych na podstawie tych przepisów – w kontekście powołanej wyżej reguły interpretacyjnej sformułowanej w § 32 Zasad techniki prawodawczej były przedmiotem analizy orzecznictwa sądowoadministracyjnego. Dla przykładu w podobnej sprawie, w wyroku z dnia 26 września 2012 r. (sygn. akt I OSK 1534/11), Naczelny Sąd Administracyjny zaprezentował następujący wywód: „Wejście w życie ustawy (…) spowodowało definitywną derogację ust. 4 art. 98 oraz wprowadzenie odpowiedniej regulacji w tym zakresie w art. 98a ust. 1 u.g.n. Wobec zachowania przez ustawodawcę kompetencji właściwych rad gmin do ustalania w drodze uchwał wysokości stawek procentowych opłat adiacenckich oraz utrzymania zasadniczej treści podstawy materialnoprawnej podlegającej konkretyzacji w drodze uchwał (w tym w zakresie maksymalnej wysokości stawek procentowych) trzeba przyjąć, że powyższa nowelizacja nie miała wpływu zarówno na dalsze obowiązywanie, jak i na stosowanie tych uchwał, które zostały podjęte przed dniem 22 września 2004 r. Zmianie uległa bowiem jedynie numeracja przepisu kompetencyjnego, natomiast treść normy prawnej pierwotnie ustanowionej w art. 98 ust. 4 u.g.n. nie uległa zmianie i zachowana została ciągłość obowiązywania tej normy prawnej. Należy w takiej sytuacji odróżnić uchylenie przepisu od uchylenia normy prawnej, upoważniającej rady gmin do ustalania w drodze uchwał wysokości stawek procentowych opłat adiacenckich. Norma prawna nie została uchylona, ani nie uległa zmianie.”.

Wydaje się, że rozumowanie zawarte w przytoczonym wyżej wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego może stanowić argumentację skłaniającą do akceptacji poglądu, że wobec zachowania przez art. 15 ustawy o ochotniczych strażach pożarnych tożsamego zakresu przyznanej radom gminy kompetencji prawodawczej, uchwały tych organów – podjęte na podstawie art. 28 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej – zachowały swoją moc obowiązującą, mimo technicznego uchylenia wspomnianego przepisu. Dodatkowo należy zaznaczyć, że za słusznością takiego stanowiska przemawiać mogłyby ewentualnie także względy wykładni celowościowej, związane z potrzebą zapewnienia ciągłości funkcjonowania ważnych z punktu widzenia bezpieczeństwa, społecznych podmiotów ratowniczych.

Prezentowane stanowisko przedstawia pogląd Izby w sprawie objętej zapytaniem i nie ma charakteru prawnie wiążącego.

{RIO Katowice, 2022-07-08, sygn. WA-023/36/22}