Stanowisko RIO Gdańsk:

Wnioskiem z dnia 26 kwietnia 2022 r. doręczonym do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku w tożsamej dacie, zwrócił się Pan z prośbą o zajęcie stanowiska odnośnie problematyki związanej z zasadami ustalenia wynagrodzenia pełniącego funkcje wójta gminy m.in. w kontekście wybranych regulacji prawnych ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 305 z późn. zm.).

Przede wszystkim należy zauważyć, że zasady udzielania wyjaśnień przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Gdańsku w trybie art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2137 z późn. zm.) określone zostały w komunikacie zamieszczonym na stronie http://www.gdansk.rio.gov.pl/ (w zakładce: Działalność Izby >> Wyjaśnienia w sprawach stosowania przepisów o finansach publicznych >> Informacje ogólne).

Wniosek w sprawie udzielenia wyjaśnień winien zawierać opis stanu faktycznego oraz stanu prawnego, na tle których zrodziły się wątpliwości, proponowanego rozwiązania sprawy, ze wskazaniem podstawy prawnej takiego rozwiązania, zaopiniowanego przez obsługę prawną jednostki oraz jasnego wskazania zaistniałych wątpliwości. Wniosek nie może także dotyczyć prośby o wskazanie sposobu rozwiązania konkretnej i indywidualnej sprawy.

Odnosząc się do treści ww. wniosku z przykrością stwierdzam, że nie spełnia on ww. wymogów, jakie zostały przewidziane dla wniosków o udzielenie wyjaśnienia w sprawie stosowania przepisów o finansach publicznych. Przedmiotem wniosku nie może być pytanie o wskazanie sposobu rozwiązania konkretnej i indywidualnej sprawy. Takie zaś cechy posiada powyższy wniosek, co wprost wynika z jego treści.

Dodatkowo wskazuję, że tut. Izba nie może zajmować stanowiska w aspekcie naruszenia dyscypliny finansów publicznych, bowiem nie posiada kompetencji ustawowych w tym zakresie przedmiotowym. Z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 289 z późn. zm.) wynika, że organami właściwymi do prowadzenia postępowania wyjaśniającego w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz wypełniania funkcji oskarżyciela w pierwszej instancji, są rzecznicy dyscypliny finansów publicznych. Tryb postępowania w tym zakresie uregulowany jest w art.: 96 – art. 108 tej ustawy, przy czym wskazano tamże m.in., że rzecznik prowadzi czynności w celu stwierdzenia, czy istnieją podstawy do wszczęcia postępowania wyjaśniającego. Natomiast organami właściwymi rzeczowo do dokonywania oceny prawnej danego czynu w kontekście przesłanek odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych są regionalne komisje orzekające w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Ustosunkowując się jedynie ogólnie do podanej problematyki, wskazać należy na następujące okoliczności.
Zgodnie z art. 28g ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 559 z późn. zm.) w przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta spowodowanej jedną z następujących okoliczności: niezdolnością do pracy z powodu choroby trwającej powyżej 30 dni – jego zadania i kompetencje przejmuje zastępca, a w gminach, w których powołano więcej niż jednego zastępcę – pierwszy zastępca. Z kolei, zgodnie z art. 15zzz ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2095 z późn. zm.) – w przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta, burmistrza, prezydenta miasta, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, spowodowanej niezdolnością do pracy z powodu choroby trwającej do 30 dni, jego zadania i kompetencje, w okresie tej niezdolności do pracy, przejmuje zastępca, a w gminach, w których powołano więcej niż jednego zastępcę – pierwszy zastępca. W wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 7 grudnia 2018 r. (sygn. akt VI Ka 1008/18) wskazano m.in., że zastępca wójta nie jest organem gminy ani nie ma zadań i kompetencji przypisanych temu stanowisku. Jedynie w przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta spowodowanej tymczasowym aresztowaniem, odbywaniem kary pozbawienia wolności wymierzonej za przestępstwo nieumyślne, odbywaniem kary aresztu, niezdolnością do pracy z powodu choroby trwającej powyżej 30 dni – przejmuje z mocy ustawy jego zadania i kompetencje.

W ocenie tut. Izby na podstawie powyższych regulacji prawnych nie można wnioskować, że przejęcie przez zastępcę wójta zadań i kompetencji wójta powinno skutkować ustaleniem wynagrodzenia przez radę gminy dla pełniącego funkcje wójta gminy. Zastępca wójta jedynie wykonuje zadania wójta gminy z mocy ustawy, jednakże w tej sytuacji do zastępcy wójta nie stosuje się – w kontekście stosunku pracy, regulacji prawnych przewidzianych dla stanowiska wójta gminy, o których mowa w art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 530). Zgodnie z tym przepisem – czynności z zakresu prawa pracy wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), związane z nawiązaniem i rozwiązaniem stosunku pracy, wykonuje przewodniczący rady gminy, a pozostałe czynności – wyznaczona przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) osoba zastępująca lub sekretarz gminy, z tym że wynagrodzenie wójta ustala rada gminy, w drodze uchwały. Z podanego przepisu wynika jednoznacznie, że rada gminy władna jest ustalić jedynie wynagrodzenie dla wójta gminy, a nie dla zastępcy wójta mimo tego, że ten przejmuje okresowo zadania i kompetencje wójta. Co nadto istotne, w nomenklaturze przyjętej w rozporządzeniu z dnia 25 października 2021 r. Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1960) zawarto zamknięty katalog – stanowisk, w tym stanowisk urzędniczych. Wśród nich występuje stanowisko wójta i stanowisko zastępcy wójta, jednakże nie występuje stanowisko związane z pełnieniem funkcji wójta gminy, co tylko potwierdza słuszność tezy o niedopuszczalności ustalania wysokości wynagrodzenia przez radę gminy w tych szczególnych okolicznościach.

Mając na uwadze wskazane wyżej uwarunkowania systemowe, zdaniem tut. Izby, brak jest podstaw aby rada gminy określała wynagrodzenie dla osoby pełniącej funkcję wójta gminy.

Z uwagi na ww. okoliczności poddaję Panu pod rozwagę ocenę poruszonej problematyki w szerszej perspektywie, w tym, w uwzględnieniem powyższym założeń.

Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.

Niezależnie od powyższego proszę o zastosowanie się do wymogów dotyczących składania kolejnych wniosków, które określone zostały w komunikacie zamieszczonym na stronie http://www.gdansk.rio.gov.pl/ (w zakładce: Działalność Izby >> Wyjaśnienia w sprawach stosowania przepisów o finansach publicznych >> Informacje ogólne).

{RIO Gdańsk, 2022-05-13, sygn. RP.0441/129/21/1/2022}