Stanowisko RIO Łódź:

W odpowiedzi na pismo Pani Prezydent z dnia 10 lipca 2018 roku, znak: DSS-BPZ-11.7346.612018, zawierające wniosek o udzielenie wyjaśnienia w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych, to jest wskazanie – czy środki pozyskane z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych mogą zostać wydatkowane na modernizację oraz dostosowanie i wyposażenie pomieszczeń przeznaczonych na potrzeby komórki organizacyjnej urzędu realizującej zadania z zakresu przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, w kompetencji której pozostaje m in. realizowanie kontroli placówek handlowych i gastronomicznych prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych pod kątem naruszenia przepisów określających zasady sprzedaży alkoholu. a także czy środki te mogą zostać przeznaczone na wynagrodzenia pracowników wykonujących opisane zadania -Regionalna Izba Obrachunkowa w Lodzi uprzejmie informuje:

Zgodnie z art. 4¹ ust. 1 i 2 w związku z art. 11¹ ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. 2016.487 z późniejszymi zmianami) do zadań własnych gminy należy prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych>od alkoholu. W szczególności zadania te obejmują: zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu; udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie; prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych; wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych; podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13¹ i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego; wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej.

Realizacja tych zadań prowadzona jest w postaci gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, zaś w celu pozyskania środków na finansowanie zadań gminy pobierają opłatę za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych; o których mowa w art. 18 ustawy.

Dochody z opłat za zezwolenia wydane na podstawie art. 18 lub art. 18¹ ustawy oraz dochody z opłat określonych w art. 11¹ wykorzystywane będą na realizację: gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz Gminnych Programów, o których mowa w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, oraz zadań realizowanych przez placówkę wsparcia dziennego, o której mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w ramach gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz Gminnych Programów, o których mowa w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii – i nie mogą być przeznaczane na inne cele (por. art. 18² ustawy).

Konsekwencją takiego zapisu jest obowiązek gminy, przy przeznaczaniu środków pieniężnych stanowiących dochody ze wskazanych powyżej opłat – na wykonywanie zadań wynikających z postanowień u. o zw.alk.. każdorazowego sprawdzania, czy określone zadanie jest przewidziane gminnym programem profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Dochody z opłat o których mowa w komentowanym przepisie, nie mogą być bowiem przeznaczana przez samorząd gminny na ogólnie rozumiane wykonywanie postanowień komentowanej ustawy w zakresie wychowania w trzeźwości przeciwdziałania alkoholizmowi, a tym bardziej na inne cele, ale jedynie na takie działania, które zostały przewidziane gminnym programem profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych na dany rok (por. Grażyna G.Zalas, komentarz do art. 18(2) ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, opublikowany: System Informacji Prawnej LEX (Lex Omega) 27/2018).

Komórka organizacyjna Urzędu, której dotyczy skierowane zapytanie, w istocie, ujęta jest w Miejskim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2018 przyjętym Uchwałą Nr LXIII/1647/17 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 28 grudnia 2017 r. ., w części zatyt. „Zasoby Miasta do działań profilaktycznych i naprawczych”. W zakresie Biura – Promocji Zatrudnienia i Obsługi Działalności Gospodarczej zapisano: „Zakres kompetencji Oddziału Licencji i Zezwoleń w Biurze Promocji Zatrudnienia i Obsługi Działalności Gospodarczej pozwala na kontrolę placówek handlowych i gastronomicznych prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych pod kątem naruszenia przepisów określających zasady sprzedaży alkoholu, w szczególności:    braku w placówkach decyzji zezwalających na prowadzenie

działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży oraz w miejscu sprzedaży, braku dowodu dokonania opłaty za korzystanie z zezwolenia na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych czy braku tabliczek informujących o szkodliwości spożywania alkoholu”.

Jako działanie Oddziału Licencji i Zezwoleń w ramach celu „Zmniejszenie rozmiarów naruszeń prawa na rynku alkoholowym …” wskazano kontrolę punktów sprzedaży napojów alkoholowych i wnioskowanie o wszczęcie postępowania wyjaśniającego celem cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych w przypadku nieprzestrzegania zasad obrotu tymi napojami”.

Mając na uwadze powyższe Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, co do zasady, podziela stanowisko Miasta dotyczące przeznaczenia środków pochodzących z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na cele wskazane w zapytaniu (ujęte w Programie), z zastrzeżeniem, że wydatek (skonkretyzowany co do kwoty) przeznaczony zostanie wyłącznie na cele wskazane w Programie w sposób nie budzący wątpliwości. Ma to istotne znaczenie i może być szczególne trudne w sytuacji, gdy modernizowane i remontowane pomieszczenia służą nie tylko realizacji celów programu, gdy pracownicy realizują inne niż przewidziane programem zadania.

{RIO Łódź, 2018-07-31, sygn. WA 4120-18/2018-w}