Stanowisko RIO Łódź:

W odpowiedzi na pismo pani Burmistrz zawierające wniosek o udzielenie wyjaśnienia w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych, to jest wskazanie,:

• czy gmina może ponosić ze swojego budżetu wydatki związane z transportem uczniów spoza danego obwodu szkolnego, w tym spoza swojego terenu,
• ewentualnie – czy gmina, w której zamieszkują dzieci, może w drodze porozumienia międzygminnego zwracać drugiej gminie tak generowane koszty transportu dzieci ze swojego terenu

– Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi uprzejmie informuje:

W zakresie organizacji i finansowania dowozu dzieci do publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w publicznych szkołach podstawowych (…) zgodnie z art. 32 ust. 5 Prawa oświatowego obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka albo zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice – w sytuacji gdy droga dziecka do tej placówki przekracza 3 km, przy czym zgodnie z ust. 7 art. 32 ustawy gmina może zorganizować dzieciom bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu do przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej lub innej formy wychowania przedszkolnego również w przypadkach, w których nie ma takiego obowiązku. Przepis ten nie wprowadza ograniczenia na wzór wynikający z przepisu ust. 6, że dowóz może dotyczyć jedynie przewozu do najbliższego przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej …. W konsekwencji, w oparciu o przepis art. 32 ust. 7 ustawy gmina może (jako zadanie fakultatywne) zorganizować dowóz dzieci (mieszkańców gminy) do placówek przedszkolnych położonych na jej terenie bez względu na odległość zamieszkiwania dziecka od placówki.

Odmiennie ustawodawca uregulował natomiast kwestie organizacji i dowozu dzieci do szkół podstawowych. Zgodnie z art. 39 ust. 1, 2, 3 pkt 1) ustawy Prawo oświatowe sieć publicznymi szkół podstawowych powinna być zorganizowana w sposób umożliwiający wszystkim dzieciom spełnienie obowiązku szkolnego, przy czym droga dziecka z domu do szkoły nie może przekraczać: 3 km – w przypadku uczniów klas I-IV szkół podstawowych oraz 4 km – w przypadku uczniów klas V-VIII szkół podstawowych. Jeżeli droga dziecka z domu do szkoły, w której obwodzie dziecko mieszka: przekracza te odległości, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka albo zwTot kosztów przejazdu dziecka środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice, a do ukończenia przez dziecko 7 lat – także zwrot kosztów przejazdu opiekuna dziecka środkami komunikacji publicznej.

Uwzględniając czytelną treść przepisu nie budzi wątpliwości, że powinność zapewnienia dzieciom realizującym obowiązek szkolny bezpłatnego dowozu lub zwrotu kosztów podróży dotyczy wyłącznie dowozu do szkoły obwodowej.

W tym miejscu nie sposób pominąć regulacji wynikającej z pkt 2) ust. 3 art. 39 ustawy, zgodnie z którym jeżeli droga dziecka z domu do szkoły, w obwodzie której mieszka nie przekracza wskazanych wyżej odległości, gmina może zorganizować bezpłatny transport, zapewniając opiekę w czasie przewozu, przy czym podkreślić należy, że możliwość ta dotyczy również dowozu dziecka do szkoły obwodowej.

Na gruncie powołanych przepisów pojawia się wątpliwość (będąca przedmiotem skierowanego zapytania) odnośnie możliwości zapewnienia przez gminę miejsca zamieszkania dziecka dowozu do szkoły położonej na terenie tej gminy, jednak poza terenem właściwej szkoły obwodowej.

Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi zwraca w tym miejscu uwagę na odpowiedź, jaką udzielił podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej pan Maciej Kopeć na interpelację nr 7357 Pana Posła Zbigniewa Sosnowskiego w sprawie zmiany przepisu w ustawie o systemie oświaty dotyczącego dowozu dzieci do szkoły spoza obwodu szkolnego W odpowiedzi tej Pan Minister stwierdził, że: Ustawodawca nie zabrania rozwiązań koniecznych ze względu na specyficzne warunki panujące w danej gminie, (…) czy innych rozwiązań korzystnych z punktu widzenia mieszkańców gminy. Ustawodawca może jednak wskazać jedynie obowiązki gminy w zakresie jej zadań własnych – nie może natomiast nakładać obowiązku w zakresie dowozu do szkół nieobwodowych. (…) art. 17 ustawy o systemie oświaty dotyczy takiego ustalenia sieci szkół publicznych, które umożliwiają realizację obowiązku szkolnego (tj. szkoła obwodowa w odległości 3 lub 4 km od domu ucznia), stąd reguluje jedynie kwestie obowiązku gminy w zakresie organizacji transportu bądź pokrycia kosztów przejazdu w sytuacji przekroczenia odległości wymienionych w ust. 2 tegoż przepisu.

Tezy odpowiedzi udzielonej co prawda na gruncie obowiązującego wówczas art. 17 ustawy o systemie oświaty na gruncie obowiązującego obecnie Prawa oświatowego wydają się być nadal aktualne.

Uwzględniając powyższe, jak również mając na uwadze treść art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty m.in. w zakresie edukacji publicznej – w ocenie Izby za

dopuszczalne uznać należy (jako zadanie fakultatywne) zorganizowanie przez gminę, dla dzieci będących jej mieszkańcami, dowozu do szkół nieobwodowych.

Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi nie znajduje natomiast podstaw prawnych do finansowania przez gminę dowozu uczniów spoza swojego terenu do szkół usytuowanych na jej terenie. Izba nie widzi natomiast przeszkód natury prawnej by gmina miejsca zamieszkania dziecka, w drodze zawartego porozumienia z gminą, na terenie której dziecko uczęszcza do placówki szkolnej, finansowała koszty transportu dzieci ze swojego terenu, zaspokajając niewątpliwie w ten sposób potrzeby swojej wspólnoty samorządowej.

{RIO Łódź, 2018-10-22, sygn. WA 4120-22/2018-w}