Współuczestniczenie przez Gminę w kosztach budowy oświetlenia, objętego przez inwestora – GDGKIA we Wrocławiu

Stanowisko RIO Wrocław:

Odpowiadając na wniosek z dnia 13 lutego 2019 r. w sprawie udzielenia wyjaśnień dotyczących współuczestniczenia przez Gminę w kosztach budowy oświetlenia, objętego przez inwestora – GDGKIA we Wrocławiu zakresem projektowanego zadania „Rozbudowy odcinka drogi krajowej nr 36, na odcinku Lubin – Ścinawa” (w granicach administracyjnych Gminy Miejskiej Lubin), który wpłynął do Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu w dniu 18 lutego 2019 r., informuję, że do ustawowo określonych kompetencji regionalnych izb obrachunkowych nie należy rozstrzyganie indywidualnych spraw oraz wydawanie opinii prawnych na wystąpienia podlegających jej nadzorowi jednostek.

Zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 1 ust. 4 i art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 561 i z 2018 r. poz. 2500), Izba prowadzi działalność informacyjną w zakresie objętym nadzorem i kontrolą oraz udziela wyjaśnień na wystąpienia podmiotów, wymienionych w art. 1 ust. 2 tej ustawy w sprawach dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych.

Odnosząc się ogólnie do przestawionego problemu, co do zasady finansowanie oświetlenia dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy należy do zadań własnych gminy. Związane jest z zaspokajaniem zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie obejmującym sprawy zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, co uregulowane zostało w art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2018 r. poz. 994 z późn. zm.).

Powyższe wyrażone zostało w przepisach ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2018 r. poz. 755 z późn. zm.), zwanej dalej: „p.e.”. Zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 3) lit. d) i e) p.e., do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe należy finansowanie oświetlenia znajdujących się na terenie gminy dróg krajowych, innych niż autostrady i drogi ekspresowe w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, przebiegających w granicach terenu zabudowy, jak i części dróg krajowych, innych niż autostrady i drogi ekspresowe w rozumieniu ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym, wymagających odrębnego oświetlenia: – przeznaczonych do ruchu pieszych lub rowerów, stanowiących dodatkowe jezdnie obsługujące ruch z terenów przyległych do pasa drogowego drogi krajowej. Przez finansowanie oświetlenia rozumie się natomiast finansowanie kosztów energii elektrycznej pobranej przez punkty świetlne oraz koszty ich budowy i utrzymania (art. 3 pkt 22 p.e.).

Obowiązek finansowania przez gminę oświetlenia dróg publicznych odnosi się do wszystkich dróg znajdujących się na jej terenie, czyli także dróg krajowych, które nie pozostają w zarządzie gminy, z wyłączeniem dróg, o których mowa w powołanym art. 18 ust. 1 pkt 3) lit. d) i e) p.e.

Konkretyzacja obowiązków związanych z zakresem dróg publicznych została zawarta w ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 2068 z późn. zm.), zwanej dalej: „u.d.p.”. Zgodnie zatem z art. 2a u.d.p drogi krajowe stanowią własność Skarbu Państwa a drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią własność właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy. Stosownie natomiast do art. 19 ust. 1 u.d.p. zarządcą drogi jest organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg.

W art. 20 u.d.p. ustawodawca zawarł otwarty katalog obowiązków zarządcy drogi, do którego należą zadania m.in. jak: opracowywanie projektów planów finansowania budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg oraz drogowych obiektów inżynierskich, pełnienie funkcji inwestora, czy utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą.

Podkreślenia wymaga, że drogi i urządzenia związane z drogą powinny spełniać m.in. wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. z 2016 r. poz. 124). W dziale IV wymienionego rozporządzenia pn. „Wyposażenie techniczne dróg”, w rozdziale 2 pn. „Urządzenia oświetleniowe” w § 109 ust. 1 zostały określone sytuacje, kiedy droga powinna zostać oświetlona ze względów bezpieczeństwa ruchu. Zgodnie także z § 2 tego rozporządzenia, jego przepisy stosuje się przy projektowaniu, budowie oraz przebudowie dróg publicznych i związanych z nimi urządzeń budowlanych, a także przy projektowaniu i budowie urządzeń niezwiązanych z drogami publicznymi, sytuowanych w ich pasach drogowych. Przy czym, przez budowę drogi publicznej rozumie się także jej rozbudowę (art. 4 pkt 17 u.d.p.).

Mając na uwadze powołane powyżej regulacje prawne, w ocenie Izby, w przypadkach przewidzianych w § 2 powołanego rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, zarządca drogi powinien pokryć koszty budowy oświetlenia, jeżeli wynika to z przepisów tego rozporządzenia. W innych sytuacjach koszty budowy i przebudowy oświetlenia drogi obarczają gminę stosownie do przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne.

Przedstawiając powyższe informuję, że Izba nie posiada ustawowych kompetencji do dokonywania obowiązującej wykładni przepisów prawa. Ze względu na przedmiotowy zakres działalności Izby, jak również to, że jednostki samorządu terytorialnego działają we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność, wyjaśnienia Izby nie są wiążące dla wnioskującego o ich udzielenie, jak i innych organów.

{RIO Wrocław, 2019-03-19, sygn. P.WR.54.5.2019}