Stanowisko RIO Lublin:

W odpowiedzi na Pana pismo z 30 marca 2020 r., o udzielenie wyjaśnienia w zakresie wskazania podmiotu właściwego do podjęcia czynności w zakresie zwolnienia z opłat za żłobek publiczny, dla którego organizatorem jest Gmina Karczmiska wskazuję, że zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2019 r., poz. 2137) regionalne izby obrachunkowe sprawują nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych określonych w art. 11 ust. 1 tej ustawy a więc co do uchwał i zarządzeń podejmowanych przez organy samorządu terytorialnego w konkretnych sprawach enumeratywnie wymienionych w pkt 1 – 6 tego przepisu. Kompetencja ta obejmuje uchwały i zarządzenia podejmowane przez organy jednostek samorządu terytorialnego m. in. w sprawach podatków i opłat lokalnych, do których mają zastosowanie przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa.

Wyjaśniam jednocześnie, że organami nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego, zgodnie z art. 171 ust. 2 Konstytucji, oprócz regionalnych izb obrachunkowych, są Prezes Rady Ministrów oraz wojewodowie. Kompetencje organów nadzoru są rozłączne. Wojewoda jest właściwy w tych sprawach, które nie należą do kompetencji Prezesa Rady Ministrów lub regionalnych izb obrachunkowych.

Powyższe prowadzi do wniosku, że właściwym rzeczowo do udzielenia wyjaśnień w zakresie wskazania podmiotu właściwego do podjęcia czynności w zakresie zwolnienia z opłat za żłobek publiczny, dla którego organizatorem jest gmina będzie Wojewoda Lubelski. Do wspomnianych bowiem opłat nie mają zastosowanie przepisy ustawy Ordynacja podatkowa, a zatem problematyka ta nie mieści się w zdefiniowanym w art. 11 ustawy o rio zakresie właściwości rzeczowej izb.

Jednocześnie, Izba zwraca uwagę, że opłata jest pobierana za pobyt dziecka w żłobku, a więc jest to swoiste świadczenie, mogące obejmować swoim zakresem różne składniki, takie jak: zapewnienie dziecku opieki w warunkach bytowych zbliżonych do warunków domowych, zagwarantowanie właściwej opieki pielęgnacyjnej oraz edukacyjnej przez prowadzenie zajęć zabawowych z elementami edukacji, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb dziecka oraz prowadzenie zajęć opiekuńczo-wychowawczych i edukacyjnych, uwzględniających rozwój psychomotoryczny dziecka, właściwych do jego wieku (art. 10 i 12 ust. 2). Zakres świadczeń realizowanych przez żłobek może być zatem zróżnicowany, a tym samym partycypacja rodziców lub opiekunów prawnych w kosztach pobytu dziecka w złobku powinna być adekwatna do rozmiarów i zakresu świadczonych usług, z których dziecko faktycznie korzysta. Z utrwalonego orzecznictwa sądowego wynika, że cechy usług świadczonych przez żłobek, dla którego organizatorem jest gmina nadają im charakter świadczenia cywilnoprawnego, w którym ma zastosowanie zasada ekwiwalentności, wyrażona w art. 487 § 2 Kodeksu cywilnego stanowiącym, iż świadczenie jednej ze stron powinno stanowić odpowiednik świadczenia drugiej. Dlatego nie budzi wątpliwości, że opłatę za pobyt dziecka w żłobku wnosi się za konkretne świadczenia oraz w relacji do konkretnych kosztów świadczonych usług. Ciężar ponoszenia opłaty może mieć zatem miejsce tylko w takim stopniu i zakresie, w jakim rodzic czy opiekun prawny korzysta z rodzajowo określonych świadczeń.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt przedstawionej we wniosku sytuacji faktycznej stwierdzić należy, że w przypadku zamknięcia publicznego złobka na skutek ogłoszenia stanu epidemii choroby COVID-19, dopuszczalne jest zawieszenie pobierania opłat za pobyt dziecka w żłobku. Zdaniem Izby odstąpienie od pobierania tych opłat we wskazanych okolicznościach nie wymaga zmiany uchwały w sprawie ustalenia wysokości opłaty za pobyt dziecka w żłobku.

Jednocześnie informuję, że Regionalna Izba Obrachunkowa w Lublinie, prowadząc działalność informacyjną, instruktażową i szkoleniową przedstawia wyłączne swoje stanowisko i nie jest upoważniona do wydawania rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach ani do dokonywania wiążącej wykładni przepisów prawa.

{RIO Lublin, 2020-04-08, sygn. RIO – I – 430/12/20}