Stanowisko RIO Gdańsk:

W odpowiedzi na Pani pismo z dnia 4 lutego 2022 r., doręczone do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku w dniu 11 lutego 2022 r., dotyczące problematyki związanej z ustaleniem podstawy dodatkowego wynagrodzenia rocznego w kontekście przedstawionego w niniejszym wniosku stanu faktycznego, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

W ocenie tut. Izby przy obliczaniu dodatkowego wynagrodzenia rocznego powinno uwzględniać się przysługujące nauczycielom wynagrodzenie za zajęcia prowadzone w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, w przyczyn, o których mowa poniżej.

Przepisy ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 r. 1282), zwanej dalej ustawą o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym, co prawda, nie odnoszą się do kwestii wliczania do podstawy ustalania dodatkowego wynagrodzenia rocznego nauczycieli wynagrodzenia za zajęcia prowadzone w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej. Powyższego zagadnienia nie regulują również wprost przepisy ustawy z dnia z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r. poz. 1782).

Uzasadniając jednak powyżej wskazane stanowisko należy wskazać na następujące aspekty prawne.

Zgodnie z przepisem art. 35a ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela nauczycielom wymienionym w jej art. 1 ust. 1, którzy w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej prowadzą zajęcia bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, za każdą godzinę prowadzenia tych zajęć przysługuje wynagrodzenie na zasadach określonych w art. 35 ust. 3 ww. ustawy, tj. jak w przypadku wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw.

Z kolei stosownie do treści przepisu art. 48 ustawy – Karta Nauczyciela nauczycielowi przysługuje dodatkowe wynagrodzenie roczne na zasadach i w wysokości określonych w ustawie o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym. Na podstawie wyżej powołanego przepisu nauczyciele, jako pracownicy samorządowych jednostek budżetowych, w zakresie ustalenia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego podlegają regulacjom ostatniej z wyżej powołanych ustaw – na zasadzie jej art. 1 ust. 1 w zw. z art. 1 ust. 2 pkt 3.

Pracownikiem, o którym mowa w art. 1 ust. 2 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym, zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 z późn. zm.), jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Zatem, w przypadku samorządowych placówek oświatowych, będzie to osoba zatrudniona w szkole na podstawie stosunku pracy, a więc umowy o pracę lub aktu mianowania.

W tym miejscu wskazać należy, że zatrudnienie nauczycieli do realizacji zajęć w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej realizowane jest zawsze na podstawie zatrudnienia pracowniczego, tj. na podstawie stosunku pracy.

Obowiązek zatrudnienia pracowniczego w realizacji zajęć w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu UE wynika także wprost z Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014 2020 z 19.07.2017 r. (MR/H 2014-2020/23(3)07/2017).

Ze sformułowania zawartego w pkt 2 sekcji 6.15 wyżej powołanego dokumentu wynika również, że wydatki te ponoszone są zgodnie z przepisami krajowymi, co, w przypadku nauczycieli, oznacza konieczność zastosowania ustawy – Karta Nauczyciela, ustawy – Kodeks pracy, oraz m.in. ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym, ponieważ wszystkie te ustawy są przepisami krajowymi, określającymi prawo do wynagrodzenia.

Przy czym podstawa prawna zatrudnienia uzależniona będzie od tego, czy nauczyciel jest już zatrudniony w danej szkole, czy też nie. W przypadku nauczyciela zatrudnionego już wcześniej w placówce oświatowej realizacja zajęć w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej odbywa się na podstawie art. 35a ustawy – Karta Nauczyciela, zaś wynagrodzenie rozliczane jest na zasadach określonych dla godzin ponadwymiarowych w ramach nawiązanego ze szkołą stosunku pracy, a więc albo na podstawie umowy o pracę, albo na podstawie mianowania. Jeżeli natomiast do realizacji projektu zatrudniany jest nauczyciel, który nie był dotychczas pracownikiem szkoły, w której przeprowadza zajęcia finansowane ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, podstawą prawną takiego zatrudnienia jest art. 16 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe. Zatrudnienie nauczyciela następuje wówczas na zasadach określonych w ustawie – Kodeks pracy, a więc na podstawie umowy o pracę.

Wykonywanie zajęć w ramach art. 35a ustawy – Karta Nauczyciela, jak również na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe, odbywa się więc zawsze w ramach nauczycielskiego stosunku pracy, jaki wiąże nauczyciela z daną placówką oświatową.

W konsekwencji w obu wskazanych powyżej przypadkach nauczyciel korzysta ze wszystkich uprawnień określonych w pragmatyce nauczycielskiej (w przypadku art. 35a ustawy – Karta Nauczyciela) lub w ogólnie rozumianych przepisów prawa pracy (w przypadku art. 16 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe).

Wynagrodzenie, jakie otrzymują nauczyciele realizujący programy finansowane ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskie, jest więc wynagrodzeniem pracowniczym – ponieważ wynika ono z tytułu wykonywania określonej pracy w ramach stosunku pracy w państwowej (samorządowej) placówce oświatowej.

Zatem w przypadku nauczycieli realizujących zajęcia w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej bez wątpienia spełnione są przesłanki zastosowania ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym, określone w jej art. 1 ust. 1 w zw. z art. 1 ust. 2 pkt 3. (vide: Komentarz, art. 48 ustawy – Karta Nauczyciela, Lisowski 2021, wyd. 2/K. Lisowski).

Zgodnie z przepisem art. 4 ust. 1 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym, wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie, uwzględniając wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.

Kwestię ustalania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy w odniesieniu do nauczycieli zatrudnionych na podstawie ustawy – Karty Nauczyciela reguluje zaś rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. 1455). Z zgodnie z jego § 1 ust. 1 pkt 3 w wynagrodzeniu za urlop wypoczynkowy nauczyciela uwzględnia się wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw.

Skoro zatem w świetle przepisu art. 35a ust. 1 w zw. z art. 35a ust. 3 ustawy – Karta nauczyciela wynagrodzenie za prowadzenie zajęć realizowanych w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej jest wynagrodzeniem pracowniczym, które należy traktować jak wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, to w konsekwencji – w myśl § 1 ust. 1 pkt 3 wyżej powołanego rozporządzenia – należy uwzględniać je w wynagrodzeniu za urlop wypoczynkowy, a jeżeli nauczyciel nabył prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego – wliczać do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego.

W odniesieniu natomiast do nauczycieli, których podstawą zatrudnienia jest art. 16 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe, przy ustalaniu wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego należy odwołać się do przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. Nr 2, poz. 14 z późn. zm). Z uwagi na to, że wynagrodzenie za prowadzenie zajęć realizowanych w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej jest wynagrodzeniem pracowniczym, to, stosowanie do treści § 6 i § 14 ww. aktu prawnego, należy je uwzględniać przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy i w konsekwencji, analogicznie jak w przypadku nauczycieli zatrudnionych na podstawie art. 35a ustawy – Karta Nauczyciela, zgodnie z przepisem art. 4 ust. 1 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym, wliczać je do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego.

Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.

{RIO Gdańsk, 2022-02-25, sygn. RP.0441/105/7/1/2022}