Umowa z wykonawcą usługi polegającej na kwalifikacji wstępnej oraz szkoleniu wstępnym uczniów na prawo jazdy kategorii C

Stanowisko RIO Łódź:

W odpowiedzi na pismo Pana Skarbnika zawierające wniosek o udzielenie wyjaśnienia w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych, to jest wskazanie: „Czy Dyrektor szkoły (w ramach przekazanych uprawnień przez Zarząd Powiatu) może podpisać umowę (a wcześniej rozpocząć procedurę przetargową) z wykonawcą określonej wyżej usługi na podstawie art 228 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych, czy też powinien ją podpisać na podstawie art 228 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, po wcześniejszym wprowadzeniu przedsięwzięcia do Wieloletniej Prognozy i Finansowej przez Radę Powiatu?” – uprzejmie informuję:

Ze skierowanego do Izby pisma wynika, że Zespól Szkól w Wieluniu prowadzi szkolenia dla uczniów z kwalifikacji wstępnej na prawo jazdy kategorii C oraz szkolenia na prawo jazdy kategorii C. Szkolenia te ujęte są w ramowych programach nauczania dla Branżowej szkoły l i II stopnia dla zawodu „kierowca mechanik”. Szkoła nie dysponuje uprawnionym ośrodkiem szkolenia kierowców tak w zakresie kwalifikacji wstępnej, jak i prawa jazdy kategorii C. W celu realizacji programu nauczania musi podpisać umowę z uprawnionym w tym zakresie ośrodkiem szkolenia kierowców. Szkolenie uczniów prowadzone jest przez cały rok szkolny tj. od września do czerwca roku następnego. Płatność za wykonaną usługę szkolenia (fakturę) dokonywana jest w m-cu czerwcu po zakończeniu egzaminów uczniów.

.lak podano w piśmie, art. 228 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych daje możliwość zawierania umów wieloletnich, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna dla zapewnienia ciągłości działania jednostki i z których wynikające płatności wykraczają poza rok budżetowy. Jednocześnie zauważono, że dla danej usługi możliwe jest określenie wysokości wydatku dla poszczególnego okresu budżetowego oraz da się zdefiniować aspekty, o których mowa w art. 226 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, tj. cel, jednostkę odpowiedzialną, łączne nakłady finansowe i itd.

Zwrócono również uwagę, że w bieżącym roku budżetowym szkoła nie ma zabezpieczonych na ten cel środków w budżecie, a zadanie to nie zostało określone w załączniku przedsięwzięć do Wieloletniej Prognozy Finansowej.

W ocenie Powiatu Wieluńskiego, „Umowa na usługę szkolenia uczniów w zakresie kwalifikacji wstępnej jak i prawa jazdy kategorii C. wchodzącej w skład ramowego programu nauczania dla Branżowej szkoły I i II stopnia dla zawodu „kierowca mechanik” może być podpisana z wykonawcą na podstawie art. 228 ust. 1 pkt 2. Usługa ta jest niezbędna do zrealizowania programu nauczania uczniów, jest świadczeniem ciągłym (nie ma charakteru jednorazowego), realizowana będzie w roku bieżącym i w latach przyszłych i w przeciwieństwie do przedsięwzięć, o których mowa w art. 226 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, które można rozpocząć a następnie zaniechać, czy też zaprzestać lub zmienić charakter rzeczowy, z umowy wskazanej wyżej nie można zrezygnować”.

Odnosząc się do sformułowanego w piśmie problemu, sprowadzającego się w istocie do oceny, czy umowy z wykonawcą usługi polegającej na kwalifikacji wstępnej na prawo jazdy kategorii C oraz szkoleniu wstępnym uczniów na prawo jazdy kategorii C, ujętych w ramowych programach nauczania dla Branżowej szkoły I i II stopnia dla zawodu „kierowca mechanik” (…) mogą być zawierane w trybie upoważnienia wynikającego z art. 228 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, określonego w Wieloletniej Prognozie Finansowej Miasta, do zawierania umów, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki i z których płatności wykraczają poza rok budżetowy uprzejmie informuje:

Ustawa o finansach publicznych dopuszcza możliwość zaciągania zobowiązań wieloletnich w oparciu o upoważnienia wynikające z wieloletniej prognozy finansowej, przy czym art. 228 ust. 1 wymienia dwie kategorie takich zobowiązań:

1) związane z realizacją zamieszczonych w wieloletniej prognozie finansowej przedsiewzięć oraz

2) z tytułu umów, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki i z których wynikające płatności wykraczają poza rok budżetowy.

Rozróżnienie wprowadzone przepisami ustawy prowadzi do wniosku, że uznanie, iż określona umowa może być zawarta wyłącznie w ramach realizacji przedsięwzięcia, o jakim jest mowa w art. 226 ust. 4 ustawy o finansach publicznych, bądź jest zawierana wyłącznie na podstawie upoważnienia z art. 228 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych, wymaga przede wszystkim oceny celu zaciągnięcia zobowiązania. Celem umów, z których wynikające płatności wykraczają poza rok budżetowy, zawieranych na podstawie upoważnienia udzielonego w trybie art. 228 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych, jest zapewnienie ciągłości działania jednostki.

Zawieranie umów zapewniających ciągłość działaniu jednostki na podstawie upoważnienia z art. 228 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych może być rozpatrywane na dwóch poziomach funkcjonowania jednostki samorządu terytorialnego, tj.

  • na poziomie funkcjonowania jej jednostek organizacyjnych – do tych umów należy zaliczyć wszystkie umowy zabezpieczające bieżące funkcjonowanie tych jednostek, oraz
  • na poziomie jednostki samorządu terytorialnego – zapewnienie ciągłości działania tej jednostki wynika z konieczności zapewnienia ciągłości świadczenia usług publicznych w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty.

W konsekwencji należy stwierdzić, że udzielenie odpowiedzi na pytanie, jakie umowy mogą być zawierane w trybie upoważnienia wynikającego z art. 228 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych w oderwaniu od treści określonej (konkretnej) umowy, napotyka na poważne trudności. Można jednak dokonać oceny w tym przedmiocie w odniesieniu do konkretnego przypadku. Oceniając przedmiot, charakter, czasookres oraz cele potencjalnej umowy należy wziąć pod uwagę przede wszystkim to, czy planowane wydatki są wydatkami jednorazowymi czy ciągłymi, powtarzalnymi i czy służą zabezpieczeniu funkcjonowania jednostek organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego.

Z uwagi na powyższe Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi stoi na stanowisku, że umowa wymieniona we wniosku Pana Skarbnika może być zawarta w trybie upoważnienia, o którym mowa w art. 228 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych, albowiem jej realizacja – polegająca w istocie na zapewnieniu ciągłości procesu dydaktycznego placówki prowadzonej przez Powiat Wieluński może być uznana za niezbędną do zapewnienia ciągłości działania jednostki. Umowa służy realizacji zadania Powiatu dotyczącego edukacji publicznej, które powinno być wykonywane w sposób ciągły i nieprzerwany w celu zaspokojenia potrzeb wspólnoty samorządowej.

Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi wyraźnie zaznacza, że stanowisko wyrażone w niniejszym piśmie zostało udzielone w ramach prowadzonej przez Izbę działalności informacyjnej i nie ma mocy wiążącej.

{RIO Łódź, 2022-12-05, sygn. WA 4120-42/2022-w}