Stanowisko RIO Katowice:

W odpowiedzi na wniosek z dnia 20 października 2022 r. w sprawie umorzenia należności budżetowej o charakterze cywilnoprawnym, wyjaśniam.

W świetle art. 55 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1634 z późn. zm.) należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny, przypadające organom administracji rządowej, państwowym jednostkom budżetowym i państwowym funduszom celowym, mogą być umarzane w całości albo w części lub ich spłata może być odraczana lub rozkładana na raty.

Zgodnie z przepisem art. 56 ust. 1 pkt 2 wyżej wymienionej ustawy, przedmiotowe należności mogą być z urzędu umarzane w całości, gdy osoba fizyczna zmarła i nie pozostawiła żadnego majątku albo pozostawiła majątek niepodlegający egzekucji na podstawie odrębnych przepisów, albo pozostawiła przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty 6000 zł.

Wobec powyższego, możliwe jest umorzenie takiej należności, bez uprzedniego przeprowadzenia postępowania spadkowego, zwłaszcza gdy przewidywane koszty ich egzekucji będą niewspółmierne do uzyskanych korzyści jeśli jednostka dysponuję wiedzą, o której mowa w art. 56 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych.

Należy dodać, że w przypadku niskiej kwoty należności, kiedy przewidywane koszty ich odzyskania przekroczą przedmiotowe zobowiązanie, możliwe wydaje się umorzenie tych należności z urzędu (przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego) na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3 ustawy o finansach publicznych.

W myśl art. 56 ust. 1 pkt 5 zacytowanej ustawy, należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny mogą być z urzędu umarzane w całości, jeżeli zachodzi interes publiczny. Zatem, w wyniku braku znajomości miejsca pobytu lub zamieszkania dłużnika, kiedy nie jest możliwe skuteczne doręczenie korespondencji a spodziewane koszty postępowania przewyższają wartość tej należności, zasadne wydaje się jej umorzenie przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego.

Prezentowane stanowisko przedstawia pogląd Izby w sprawie objętej zapytaniem i nie ma charakteru prawnie wiążącego.

{RIO Katowice, 2022-12-19, sygn. WA-023/88/22}