Stanowisko RIO Łódź:

W odpowiedzi na pismo zawierające prośbę o udzielenie wyjaśnienia odnośnie możliwości udzielenia przez Gminę nieoprocentowanej pożyczki podmiotowi leczniczemu, dla którego Gmina nie jest organem prowadzącym – uprzejmie informuję:

ze skierowanego do Izby pisma wynika, że Gminny Ośrodek Zdrowia w Dobryszycach prowadził działalność w zakresie opieki zdrowotnej do 31 lipca 2022 r. w ramach struktur Szpitala Powiatowego w Radomsku. W okresie od 1 sierpnia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. nie było w Gminie Dobryszyce podmiotu świadczącego usługi zdrowotne z uwagi małą ilość pacjentów, brak kadry lekarskiej, brak podmiotów zewnętrznych zainteresowanych świadczeniem usług.

W wyniku negocjacji z władzami Gminy Gomunice, w Dobryszycach utworzona została filia Ośrodka Zdrowia w Gomunicach, który świadczy usługi zdrowotne na rzecz mieszkańców gminy Dobryszyce. Ośrodek Zdrowia w Gomunicach świadczy usługi w oparciu o zawartą umowę z NFZ.

Ze względu na zbyt małą liczbę pacjentów nie jest możliwe sfinansowanie kosztow filii Ośrodka Zdrowia w Dobryszycach ze środków uzyskiwanych z NFZ.

Biorąc powyższe pod uwagę Gmina Dobryszyce zamierza udzielić nieoprocentowanej pożyczki krótkoterminowej z przeznaczeniem na pokrycie kosztów bieżącej działalności Ośrodka Zdrowia w Dobryszycach. Zabezpieczenie spłaty pożyczki stanowiłby weksel in blanco. Źródłem sfinansowania pożyczki będą wolne środki.

Na tle tak sformułowanego stanu faktycznego pojawiła się wątpliwość:

1. czy możliwe jest udzielenie przez Gminę Dobryszyce nieoprocentowanej pożyczki podmiotowi leczniczemu, dla którego organem prowadzącym nie jest gmina Dobryszyce oraz
2. czy w sytuacji gdyby okazało się, że Gminny Ośrodek Zdrowia w Gomunicach nie będzie w stanie spłacić udzielonej pożyczki krótkoterminowej możliwe będzie umorzenie tej pożyczki?

W ocenie Gminy udzielenie pożyczki jest prawnie dopuszczalne. Przepis art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. i ustawy o samorządzie gminnym nie zawiera ograniczeń odnoszących się do tego z jakim podmiotem umowa pożyczki może być zawarta oraz czy umowa pożyczki ma być oprocentowana czy tez nie.

Gmina dopuszcza także możliwość umorzenia pożyczki gdyby było to uzasadnione ważnym interesem dłużnika lub interesem publicznym.

Odnosząc się do powyższego uprzejmie informuję, że Regionalna Izba Obrachunkowa w Lodzi podziela pogląd wyrażony przez Wnioskodawcę o dopuszczalności udzielenia pożyczki na rzecz Ośrodka Zdrowia w Gomunicach świadczącego usługi zdrowotne na rzecz mieszkańców gminy Dobryszyce w związku z niemożliwością zapewnienia tych usług przez podmiot leczniczy utworzony przez tę Gminę lub zapewnienia świadczenia usług przez podmiot niepubliczny, z przyczyn o których mowa wyżej.

Należy jednak podkreślić, że argumentacja zaprezentowana we wniosku sprowadzająca się do twierdzenia, ze gmina upoważniona jest do udzielania pożyczek na rzecz każdego podmiotu nie jest uprawniona.

Jakkolwiek ustawodawca nie sformułował w tym zakresie dodatkowych ograniczeń, to zarowno w orzecznictwie jak i piśmiennictwie utrwalił się pogląd, że samorządy mogą udzielać z budżetów pożyczek np. innym jednostkom samorządu terytorialnego albo innym podmiotom realizującym zadania publiczne. Istotnym ograniczeniem w tym zakresie są cele, na jakie mogą być przeznaczone pożyczone środki (por. np. wyrok WSA w Krakowie z dnia 4 grudnia 2009r syg. akt lO SA/Kr 544/09). Z uzasadnienia powyższego wyroku wynika, że środki publiczne mogą byc przeznaczone jedynie na zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, o których mowa w samorządowych ustawach ustrojowych oraz przepisach szczególnych.

Uwzględniając okoliczności faktyczne podane we wniosku należy przyjąć, że udzielenie pożyczki na rzecz wskazanego we wniosku podmiotu, w ocenie Izby, jest prawnie dopuszczalne.

Odnośnie zaś odpowiedzi na pytanie drugie, to stwierdzić należy, że RIO nie może wypowiedzieć się w tej kwestii. Udzielenie odpowiedzi wymagałoby w istocie nie interpretacji przepisów ustawy o finansach publicznych, które nie budzą wątpliwości Wnioskodawcy i zostały poprawnie przywołane lecz zajęcia stanowiska w indywidualnej sprawie. Uwzględniając problem wynikający z pytania drugiego należy przesądzić, czy w istocie projektowane zamierzenie nie jest ukierunkowane na udzielenie darowizny. Jeżeli Gmina zamierzałaby w istocie darować Ośrodkowi Zdrowia określoną kwotę pieniężną (nazywając tę czynność pożyczką) – to stwierdzić należy, uwzględniając niekwestionowaną zasadę działania jst na podstawie i w granicach prawa, że brak byłoby podstaw do takowego działania.

Informuje jednocześnie, że stanowisko wyrażone w niniejszym piśmie udzielone zostało w ramach prowadzonej przez Izbę działalności informacyjnej j i nie ma mocy wiążącej.

{RIO Łódź, 2023-03-23, sygn. WA 4120-4/2023-w}