Stanowisko RIO Opole:
Działając na podstawie art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2137) w odpowiedzi na wniosek o udzielenie wyjaśnienia, czy Miasto Opole może – w świetle przepisów o finansach publicznych, przepisów ustawy Prawo wodne oraz przepisów uchwały Rady Miasta Opola – udzielić dotacji spółce wodnej, której jest członkiem i do której wpłaca składkę członkowską, w sytuacji, gdy ze składek członkowskich spółka finansuje wkład własny do dotowanego zadania, uprzejmie wyjaśniam i informuję, co następuje:
Z przepisu art. 441 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 624; dalej: u.p.w.) wynika, że spółki wodne oraz związki wałowe są niepublicznymi formami organizacyjnymi, które nie działają w celu osiągnięcia zysku, zrzeszają osoby fizyczne lub prawne na zasadzie dobrowolności i mają na celu zaspokajanie wskazanych przepisami ustawy potrzeb w zakresie gospodarowania wodami.
Na podstawie art. 443 ust. 2 – 6 u.p.w. spółki wodne mogą korzystać z pomocy finansowej z budżetów jednostek samorządu terytorialnego na bieżące utrzymanie wód i urządzeń wodnych oraz na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji. Pomoc finansowa polega na udzielaniu dotacji celowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Przeznaczenie otrzymanych dotacji zgodne musi być przy tym z treścią art. 443 u.p.w. Zasady udzielania dotacji celowej, tryb postępowania w sprawie udzielania dotacji i sposób jej rozliczania określają organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego w drodze uchwały będącej aktem prawa miejscowego. Udzielanie dotacji celowej następuje na podstawie umowy zawartej przez jednostkę samorządu terytorialnego ze spółką wodną. W przypadku, gdy dotacja celowa stanowi pomoc publiczną lub pomoc de minimis, jej udzielenie następuje z uwzględnieniem warunków dopuszczalności tej pomocy określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej.
Nie budzi wątpliwości, że gminy mogą być członkami spółek wodnych, bowiem spółki wodne zrzeszają zarówno osoby fizyczne, jak też osoby prawne, a przywołany art. 441 ust. 1 u.p.w., jak też inne przepisy nie przewidują w tym zakresie wyłączeń. Celem spółek wodnych jest zapewnienie zaspokajania potrzeb zrzeszonych w nim osób bez wyjątków, w szczególności poprzez wykonywanie, utrzymywanie oraz eksploatację urządzeń, w tym urządzeń wodnych (art. 441 ust. 2 i 3 u.p.w.). Z treści art. 452 u.p.w. wynika natomiast obowiązek wnoszenia przez członka spółki wodnej składek członkowskich i ponoszenia na rzecz spółki innych określonych w statucie świadczeń, adekwatnych do celów tej spółki. Jeżeli gmina jest członkiem spółki wodnej, obowiązana jest zatem do ponoszenia tych składek z tytułu swojego członkostwa w spółce. W zakresie wysokości składek członkowskich i innych świadczeń na rzecz spółki wodnej art. 453 u.p.w. statuuje, że powinny one być proporcjonalne do korzyści odnoszonych przez członków spółki wodnej w związku z działalnością tej spółki.
Odnosząc się do możliwości korzystania przez spółki wodne z dotacji celowych, udzielanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego, w tym z budżetu gminy, zauważyć należy, iż ustawa nie wprowadza ograniczeń w udzielaniu dotacji celowych na rzecz poszczególnych spółek wodnych w zależności od charakteru prawnego podmiotów tworzących spółkę wodną. Jak wskazano w piśmie, Rada Miasta Opola podjęła uchwałę nr LIX/1166/18 z dnia 19 kwietnia 2018 r. w sprawie określenia zasad udzielania spółkom wodnym dotacji celowej z budżetu miasta Opola, trybu postępowania w sprawie udzielenia dotacji oraz sposobu jej rozliczania zgodnie, z którą spółki wodne, działające na terenie miasta Opola, mogą otrzymać pomoc finansową z budżetu miasta Opola, w formie dotacji celowej, z przeznaczeniem na realizację zadań związanych z bieżącym utrzymaniem wód i urządzeń wodnych.
Mając powyższe na uwadze, w odpowiedzi na zadane przez wnioskującego pytanie przyjąć należy, że Miasto Opole może udzielić dotacji celowej spółce wodnej, której jest członkiem i do której wpłaca składkę członkowską, również w sytuacji, gdy ze składek członkowskich spółka wodna finansuje wkład własny do dotowanego zadania.
Przedstawiając powyższe należy zaznaczyć, że wyjaśnienia Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu nie stanowią wiążącej wykładni prawa.
{Urząd Miasta Opola, 2021-xx-xx, sygn. -}
{RIO Opole, 2021-05-18, sygn. NA.III-0221-6/2021}