Stanowisko RIO Gdańsk:

w odpowiedzi na Pani pismo z dnia 23 listopada 2021 r., doręczone do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku w dniu 26 listopada 2021 r., dotyczące formalno-prawnej możliwości udzielenia dotacji celowej podmiotowi leczniczemu nieprowadzącemu działalności leczniczej w kontekście przedstawionej w niniejszym wniosku problematyki, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zasady udzielania wyjaśnień przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Gdańsku w trybie art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 r. poz. 2137.) określone zostały w komunikacie zamieszczonym na stronie http://www.gdansk.rio.gov.pl/ (w zakładce: Działalność Izby>> Wyjaśnienia w sprawach stosowania przepisów o finansach publicznych >> Informacje ogólne). Wniosek w sprawie udzielenia wyjaśnień winien: być złożony na formularzu, wg wzoru udostępnionego na stronie internetowej tut. Izby oraz podpisany przez kierownika jednostki, jego zastępcę lub inną osobę upoważnioną przez kierownika jednostki. Ponadto wniosek powinien zawierać opis stanu faktycznego oraz stanu prawnego, na tle których zrodziły się wątpliwości, proponowanego rozwiązania sprawy, ze wskazaniem podstawy prawnej takiego rozwiązania, zaopiniowanego przez obsługę prawną jednostki oraz jasnego wskazania zaistniałych wątpliwości. Wniosek nie może jednak dotyczyć prośby o wskazanie sposobu rozwiązania konkretnej i indywidualnej sprawy.

Odnosząc się do treści ww. wniosku z przykrością stwierdzam, że nie spełnia on ww.wymogów, jakie zostały przewidziane dla wniosków o udzielenie wyjaśnień w sprawie stosowania przepisów o finansach publicznych. Przedmiotem wniosku nie może być bowiem pytanie o wskazanie sposobu rozwiązania konkretnej i indywidualnej sprawy. Takie zaś cechy posiada przedłożony wniosek, co wynika z jego treści oraz z załączonych do niego dokumentów.
Z uwagi na brak ustawowych kompetencji do udzielania wyjaśnień w powyższym zakresie, z przykrością jestem zmuszona odmówić ustosunkowania się do przedmiotowego wniosku.

Ustosunkowując się jednak w sposób ogólny do poruszonych w niniejszym wniosku zagadnień, niniejszym wskazuję, co następuje.

Odnosząc się do problematyki dotyczącej dopuszczalności udzielenia przez jednostkę samorządu terytorialnego, na podstawie art. 115 ust. 4a ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r. poz. 711 z późn. zm.), dotacji dla podmiotu leczniczego z przeznaczeniem na budowę hospicjum stacjonarnego w pierwszej kolejności kluczowym pozostaje odwołanie się do treści wyżej powołanego przepisu ustawy o działalności leczniczej. Zgodnie z jego treścią podmiot leczniczy może uzyskać dotację od podmiotów, o których mowa w ust. 4, oraz jednostek samorządu terytorialnego na realizację zadania, o którym mowa w art. 114 ust. 1 pkt 2 i 3, jeżeli dla inwestycji, przy pomocy której ma być realizowane dane zadanie, została wydana pozytywna opinia, o której mowa w art. 95d ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, chyba że opinia ta nie jest wymagana na podstawie przepisów tej ustawy. Z wyżej powołanej regulacji prawnej wynika zatem, że, w oparciu o ww. przepis, dotacja może być przeznaczona wyłącznie na zadania określone w art. 114 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy, a więc z przeznaczeniem na:
remonty (art. 114 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej); inne niż określone w pkt 1 inwestycje, w tym zakup aparatury i sprzętu medycznego (art. 114 ust. 1 pkt 3 ustawy o działalności leczniczej).

Zatem przekazanie przez jednostkę samorządu terytorialnego dotacji, na podstawie wyżej powołanego przepisu art. 115 ust. 4a ustawy o działalności leczniczej, będzie możliwe wyłącznie na powyżej wymienione enumeratywnie cele. Ponadto, co wymaga podkreślenia, remonty czy inne, niż wskazane w art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy o działalności leczniczej, inwestycje dofinansowane ze środków publicznych muszą służyć ściśle udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, na co jednoznacznie wskazuje treść przepisu art. 114 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej.

W dalszej kolejności wskazać należy, że ustawodawca dopuścił możliwość działania przez podmioty lecznicze w formie fundacji pod warunkiem, że statutowym zadaniem takiego podmiotu będzie wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia oraz pod warunkiem, że statut fundacji dopuszczać będzie prowadzenie działalności leczniczej (art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o działalności leczniczej). Innymi słowy uzyskanie przez fundację statusu podmiotu leczniczego zależy od łącznego spełnienia następujących warunków: ujawnienia w statucie celu mieszczącego się w zakresie ochrony zdrowia oraz wyraźnego, statutowego zapisu przewidującego prowadzenie działalności leczniczej [vide: F. Grzegorczyk, w: Ustawa o działalności leczniczej (red. F. Grzegorczyk), s. 44). Przy czym zaznaczyć należy, że przez działalność leczniczą, w myśl przepisu art. 3 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej, rozumie się działalność polegającą na udzielaniu świadczeń zdrowotnych.

Analiza wyżej powołanych przepisów prowadzi zatem do wniosku, że dotacje udzielane w oparciu o przepisy ustawy o działalności leczniczej mogą być przyznawane na rzecz fundacji, o ile dotacja ta zostanie przeznaczona na udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r. poz. 1285 z późn. zm.). Przenosząc powyższe na grunt stanu faktycznego przedstawionego w niniejszym wniosku, w konsekwencji przyjąć należy, że jednostka samorządu terytorialnego, na podstawie tej ustawy, będzie mogła udzielić dotacji podmiotowi leczniczemu jedynie w sytuacji, w której działalność nowo powstałego hospicjum będzie polegała na udzielaniu świadczeń zdrowotnych.

Uzupełniająco wskazuję, że wobec przewidzianej w art. 3 ustawy leczniczej definicji działalności leczniczej istnieje wątpliwość, czy fundacja prowadząca działalność ograniczoną jedynie do promocji zdrowia powinna być również kwalifikowana jako podmiot leczniczy (vide: Komentarz do ustawy o działalności leczniczej, art. 4 SPM T. 1 red. Safjan 2018, wyd. 1).

Odnosząc się do trzeciego ze sformułowanych w niniejszym wniosku pytań wyjaśnić należy, że podstawę do przekazania środków w formie dotacji dla podmiotu wykonującego działalność leczniczą stanowią wydatki określone przez organ stanowiący w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego. W ocenie Kolegium tut. Izby obowiązujące przepisy nie zawierają uregulowań dających podstawę do podejmowania odrębnej uchwały przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego w sprawie udzielenia dotacji podmiotowi leczniczemu. Wystarczającym zatem pozostaje ujęcie w ww. wydatku w planie wydatków budżetu jednostki samorządowej oraz w odpowiednim załączniku do uchwały budżetowej określającym dotacje udzielane z budżetu gminy [art. 214 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r. poz. 305 z późn. zm.)].

Wskazać również należy, że dotacja udzielana przez jednostkę samorządu terytorialnego podmiotowi leczniczemu jest dotacją celową. Zgodnie z przepisem art. 250 pkt 2 ustawy o finansach publicznych termin wykorzystania dotacji nie może być zatem dłuższy niż pod dnia 31 grudnia roku budżetowego. Brak jest natomiast przeszkód formalno – prawnych do przyznawania i rozliczenia dotacji udzielanej podmiotowi leczniczemu, przy spełnieniu ww. wymogów, corocznie.

Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.

{RIO Gdańsk, 2021-12-14, sygn. RP.0441/65/54/1/2021}