Stanowisko RIO Wrocław:

W dniu 3 października 2019 r. do Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu wpłynął wniosek z dnia 26 września 2019 r. o udzielenie wyjaśnienia w sprawie stosowania przepisów o finansach publicznych – art. 72 ust. 2, art. 243 i art. 91 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz § 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego. W przedmiotowym wniosku zawarto pytania, czy umowa, w której Powiat zaciągnie zobowiązanie finansowe spłacane przez okres 5 lat z oszczędności jakie zostaną osiągnięte w wyniku modernizacji oświetlenia w budynkach użyteczności publicznej zarządzanych przez Powiat – stanowi tytuł dłużny w świetle przepisów ustawy o finansach publicznych, czy realizacja zamówienia w opisanej formule i ewentualna sprzedaż wierzytelności przyszłych wynikających z umowy powoduje konieczność wliczenia zobowiązań Powiatu wynikających z tej umowy do długu publicznego na podstawie § 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego i ujmowanie tych zobowiązań w kwartalnych sprawozdaniach Rb-Z pod pozycją „Kredyty i pożyczki”, czy płatności należności wynikających z faktury objęte są wskaźnikiem zobowiązań z art. 243 ustawy o finansach publicznych oraz czy zaciągnięcie opisanego zobowiązania wymaga uzyskania opinii RIO o możliwości jego spłaty.

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2019 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 869), dalej ,,u.f.p.”, zawiera regulacje dotyczące państwowego długu publicznego. Art. 72 u.f.p. wymienia tytuły dłużne, czyli stosunki prawne tworzące państwowy dług publiczny. Ustawowo określony katalog tych tytułów został od 1 stycznia 2019 r. uzupełniony o tytuły dłużne wynikające z innych stosunków prawnych niż papiery wartościowe opiewające na świadczenia pieniężne, kredyty, pożyczki, depozyty, które to stosunki wywołują skutki ekonomiczne podobne do skutków wynikających z papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne, umów kredytów i pożyczek oraz przyjętych depozytów (art. 72 ust. 1a u.f.p.).

Według § 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego (Dz.U. nr 298, poz. 1767) do kategorii tytułów dłużnych obejmujących kredyty i pożyczki zalicza się także umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, które maja wpływ na poziom długu publicznego; papiery wartościowe których zbywalność jest ograniczona; umowy sprzedaży, w których cena jest płatna w ratach; umowy leasingu zawarte z producentem lub finansującym, w których ryzyko i korzyści z tytułu własności są przeniesione na korzystającego z rzeczy, a także umowy nienazwane o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związane z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu.

W opisanym we wniosku stanie faktycznym Powiat po realizacji zadania związanego z modernizacją oświetlenia w budynkach użyteczności publicznej będzie zobowiązany do zapłaty za wykonane roboty w ratach przez okres 5 lat. Zatem umowa taka powinna być uznana za umowę nienazwaną o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związaną z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych, która wywołuje skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu.

Oznacza to, że na gruncie art. 72 u.f.p. jest to tytuł dłużny, którym mowa w art. 72 ust. 1a w zw. z art. 72 ust. 1 pkt 2 u.f.p. oraz tytuł zaliczony do państwowego długu publicznego na podstawie § 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego. W tym miejscu należy zauważyć, że przepis art 72 ust. 2 u.f.p. nie określa tytułów dłużnych.

W związku z powyższym zaciągnięcie zobowiązania przez Powiat z umowy opisanej we wniosku skutkuje stosowaniem się do reguł prawnych określonych w:

1) art. 91 ust. 1 w zw. z art. 213 ust. 1 pkt 6a u.f.p. – zobowiązanie musi zmieścić się w limicie zobowiązań ustalonych w uchwale budżetowej dla omawianej kategorii zobowiązań tworzących dług publiczny;

2) art. 91 ust 2 u.f.p. Zarząd Powiatu zobowiązany jest uzyskać opinię regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty zobowiązania (nie podlegają opiniowaniu zobowiązania, o których mowa w art. 91 ust. 3 u.f.p.).

W zakresie kompetencji organów jednostki samorządu terytorialnego do zaciągnięcia rozważanego zobowiązania o charakterze wieloletnim należy zwrócić uwagę na dodany do ustawy o finansach publicznych od 1 stycznia 2019 r. art. 212 ust. 2 pkt 1a, który stanowi, że w uchwale budżetowej organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może upoważnić zarząd do zaciągania zobowiązań zaliczonych do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2, innych niż określone w pkt 1 (zaliczonych do kredytów i pożyczek).

Zmiana wierzyciela Powiatu w wyniku sprzedaż przyszłych wierzytelności wynikających z umowy nie zmieni istoty zobowiązania Powiatu, które nadal będzie identyfikowane jako zobowiązanie wynikające z umowy zaliczonej do tytułu dłużnego określonego w przepisach ustawy o finansach publicznych. Oznacza to obowiązek objęcia rat przypadających do zapłaty w kolejnych latach wskaźnikiem spłaty zobowiązań z art. 243 u.f.p.

Informuję równocześnie, że przedstawione przez Izbę stanowisko nie jest prawnie wiążącą wykładnią obowiązujących przepisów prawa.

{RIO Wrocław, 2019-11-04, sygn. P.WR.54.52.2019}