Stanowisko RIO Poznań:

W związku z wnioskiem z dnia 19 sierpnia 2019 r., doręczonym w dniu 26 sierpnia 2019 r., dotyczącym wydatków funduszu sołeckiego. Regionalna Izba Obrachunkowa w Poznaniu wyjaśnia, co następuje.

Zgodnie z art. 2 ust. 6 ustawy z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim (Dz. U. z 2014 r. poz. 301, z późn. zm.), środki funduszu przeznacza się na realizację przedsięwzięć, które zgłoszone we wniosku, o którym mowa w art. 5, są zadaniami własnymi gminy, służą poprawie warunków życia mieszkańców i są zgodne ze strategią rozwoju gminy. Wniosek danego sołectwa uchwala zebranie wiejskie z inicjatywy sołtysa, rady sołeckiej lub co najmniej 15 pełnoletnich mieszkańców sołectwa (art. 5 ust. 2 ww. ustawy).

Środki funduszu sołeckiego nie mają określonego z góry przeznaczenia, co nie oznacza, że mogą być przeznaczane na dowolne cele. Ustawa o funduszu sołeckim w art. 2 ust. 6 jasno określa, że można je przeznaczyć jedynie na realizację przedsięwzięć, które są zadaniami własnymi gminy, służą poprawie warunków życia mieszkańców i są zgodne ze strategią rozwoju gminy. Aby można było stwierdzić, że dane przedsięwzięcie zgłoszone we wniosku sołectwa jest przedsięwzięciem, które można zrealizować w ramach funduszu sołeckiego, powyższe przesłanki muszą być spełnione łącznie.

Podkreślić również należy, że Konstytucja RP w art. 7 nakłada na organy władzy publicznej obowiązek działania w granicach i na podstawie prawa. Wobec tego każde działanie organu władzy musi mieć oparcie w obowiązującym prawie. Normy kompetencyjne powinny być interpretowane w sposób ścisły, literalny. Zakazane jest dokonywanie wykładni rozszerzającej przepisów kompetencyjnych.

Zadania własne gminy wymienione zostały w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 506, z późn. zm.). Wśród tych zadań wymienione zostały min. sprawy gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, bezpieczeństwa obywateli.

Zadania wymienione w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym tworzą otwarty katalog. Przepisy te nie dają jednak podstaw do uznania zażądanie własne Gminy remontu figury Matki Bożej, która znajduje się na grancie będącym własnością Gminy i stanowi element ciągu pieszego.

W ocenie tut. Izby z funduszu sołeckiego mogą być realizowane wydatki tylko na obiekty, w odniesieniu do których gmina posiada prawo własności lub ma inny tytuł władania (dysponowania w rozumieniu prawa budowlanego, np. dzierżawa, użyczenie). Natomiast w sytuacji braku ww. tytułów możliwe jest sfinansowanie renowacji obiektów zabytkowych (jeżeli są wpisane do rejestru zabytków albo znajdują się w gminnej ewidencji zabytków) wyłącznie poprzez zaplanowanie wydatków w formie dotacji na podstawie art. 71 ust. 2 i art. 81 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2018 r. poz. 2067, z późn. zm.), ale już nie w ramach funduszu sołeckiego.

Podkreślić należy, iż gmina zgodnie z art. 2 ustawy o samorządzie gminnym, ma samodzielność w wykonywaniu zadań publicznych i samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową dotyczącą wykonywanych zadań własnych na podstawie budżetu gminy, o czym stanowią przepisy art. 51 ww. ustawy. Samodzielność gminy w zakresie prowadzenia gospodarki finansowej polega na tym, że organy gminy – w granicach obowiązującego prawa -są suwerenne w podejmowaniu decyzji dotyczących przeznaczania i wykorzystania środków finansowych zabezpieczonych w budżecie gminy. Zatem do oceny powyższego zagadnienia uprawnione są wyłącznie organy Gminy.

Stanowisko prezentowane przez Izbę nie stanowi wiążącej interpretacji prawa, a jedynie pogląd Izby w zakresie objętym pytaniem.

{Urząd Gminy Doruchów, 2019-08-19, sygn. -}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Poznaniu, 2019-09-06, sygn. WA-0280/74/2019}