Stanowisko RIO Opole:

W odpowiedzi na pismo z dnia 8 lutego 2017 r., sygn. B-PB.KW-00066/17 w sprawie udzielenia wyjaśnienia na pytania, czy w świetle obowiązujących przepisów, w tym art. 220 ustawy o finansach publicznych, dopuszcza się by pomoc finansowa w formie dotacji celowej została przeznaczona na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań, a jeśli tak, to czy dotacja ta powinna zostać zakwalifikowana jako wydatek (po stronie gminy udzielającej dotacji)/dochód (po stronie gminy otrzymującej dotację) bieżący czy majątkowy, uprzejmie wyjaśniam i informuję, co następuje.

Stosownie do art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 446 ze zm.), wykonywanie zadań publicznych może być realizowane w drodze współdziałania między jednostkami samorządu terytorialnego. Gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.

Regulacje prawne dotyczące możliwości udzielenia pomocy finansowej z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dla innej jednostki samorządu terytorialnego zostały unormowane również w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1870 ze zm.). Zgodnie z brzmieniem art. 220 cyt. ustawy z budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być udzielona innym jednostkom samorządu terytorialnego pomoc finansowa w formie dotacji celowej. Podstawą udzielenia pomocy, jest stosownie do art. 216 ust. 2 pkt 5 ustawy o finansach publicznych, odrębna uchwała organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. Ustawa o finansach publicznych w art. 126 stanowi, że dotacje są to podlegające szczególnym zasadom rozliczania środki z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz z państwowych funduszy celowych przeznaczone na podstawie niniejszej ustawy, odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych.

Ponadto art. 47 ustawy z dnia 13 listopada 2013 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 198 ze zm.) stanowi, iż jednostka samorządu terytorialnego może udzielać dotacji innym jednostkom samorządu terytorialnego na dofinansowanie realizowanych przez nie zadań. Tym samym jednostka samorządu terytorialnego udzielająca pomocy, przekazuje środki finansowe na realizację zadań, które nie są jej zadaniami.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 3 marca 2015 r. sygn. II GSK 207/14 stwierdził, iż regułą powinno być ograniczenie tej pomocy do przypadków, gdy jednostki samorządu terytorialnego nie są w stanie samodzielnie zrealizować ciążących na nich zadań publicznych będących ich zadaniami własnymi. Pomoc ta może być udzielana na zasadzie przesunięcia środków pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego na tym samym poziomie (między gminami), a także na różnych poziomach (gmina – województwo). Jednakże może być ona przyznana wyłącznie na realizację zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego.

Ponadto w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 3 marca 2010 r., sygn. III SA/GI 255/10 wskazano, że pomoc może być udzielana na dowolny cel, ważnym jest aby uchwała rady gminy wskazywała na co przeznaczona będzie pomoc oraz w jakiej formie zostanie udzielona. Ponadto w powołanym wyroku Sąd zaakcentował, że cel udzielanej pomocy może być dowolny z zastrzeżeniem, iż musi on dotyczyć zadań publicznych realizowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego otrzymującą pomoc i wystarczające jest wskazanie przez organ stanowiący, na co pomoc zostanie przeznaczona.

W analizowanym przypadku, podmiot wnioskujący o udzielenie wyjaśnienia opisał przedmiot zapytania w sposób ogólnikowy. Jednakże z wniosku wynika, że ościenne jednostki samorządu terytorialnego realizowały inwestycje sfinansowane m.in. kredytami, pożyczkami na terenach, które zostały włączone w granice administracyjne Miasta Opola. Dlatego też mając na względzie powyższe, za dopuszczalne należy uznać udzielenie pomocy finansowej jednostce samorządu terytorialnego na spłatę zobowiązań z tytułu zaciągniętych przez nią kredytów, pożyczek na realizację jej zadań własnych.

Regulacje prawne, dotyczące drugiego z zagadnień objętych wnioskiem o udzielenie wyjaśnienia, zostały zawarte w art. 236 ustawy o finansach publicznych. Stanowi on, że w planie wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego wyszczególnia się, w układzie działów i rozdziałów klasyfikacji budżetowej, planowane kwoty wydatków bieżących i wydatków majątkowych.

Do wydatków majątkowych zalicza się wydatki na:

1. inwestycje i zakupy inwestycyjne, w tym na programy finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, w części związanej z realizacją zadań jednostki samorządu terytorialnego;
2. zakup i objęcie akcji i udziałów;
3. wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego.

Przez wydatki bieżące budżetu jednostki samorządu terytorialnego rozumie się wydatki budżetowe niebędące wydatkami majątkowymi.

Zatem przedmiotowa dotacja powinna zostać zakwalifikowana jako wydatek bieżący po stronie podmiotu udzielającego pomocy finansowej i odpowiednio jako dochód bieżący po stronie gminy otrzymującej dotację.

Przedstawiając powyższe należy zaznaczyć, że wyjaśnienia Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu nie stanowią wiążącej wykładni prawa.

{RIO Opole, 2017-03-07, sygn. NA.III-0221-6/2017}