Stanowisko RIO Lublin:

W odpowiedzi na Pana pismo złożone w dniu 29 czerwca 2022 r. uprzejmie wyjaśniam, że regionalne izby obrachunkowe zobowiązane są – zgodnie z przepisami art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2137 z późn. zm.) – do udzielania wyjaśnień w sprawach dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych na wystąpienia podmiotów wymienionych w art. 1 ust. 2 ww. Ustawy. Wniosek powinien być podpisany przez kierownika danego podmiotu, zawierać wskazanie przepisu z zakresu finansów publicznych, budzącego wątpliwości interpretacyjne, z podaniem proponowanego rozwiązania problemu i właściwej oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego lub przyszłego zdarzenia. Wniosek jest do pobrania na stronie BIP Izby. Mając na uwadze treść i formę Pana pisma należy stwierdzić, że nie spełnia ono wymogów jakie zostały przewidziane dla wniosków o wyjaśnienie w sprawie stosowania przepisów o finansach publicznych. We wniosku nie wskazano konkretnych przepisów z zakresu finansów publicznych budzących wątpliwości (część C wniosku) jak również proponowanego rozwiązania problemu i własnej oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego lub przyszłego zdarzenia (część E wniosku).

Odnosząc się ogólnie do Pana zapytania o zakres ewentualnej partycypacji gminy w kosztach związanych z działalnością parafii znajdujących się na terenie gminy w pierwszej kolejności informuję, że myśl art. 6 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r., poz. 559 ze zm.; dalej: u.s.g.) do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Artykuł 7 ust. 1 u.s.g. stanowi, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy oraz konstruuje otwarty katalog takich zadań. Zgodnie z tym przepisem w szczególności zadania własne gminy obejmują następujące sprawy:

1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej;

2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,

3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,

4) lokalnego transportu zbiorowego,

5) ochrony zdrowia,

6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,

7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,

8) edukacji publicznej,

9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,

10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,

11) targowisk i hal targowych,

12) zieleni gminnej i zadrzewień,

13) cmentarzy gminnych,

14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,

15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,

16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,

17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej,

18) promocji gminy,

19) współpracy z organizacjami pozarządowymi,

20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw. Ponadto art. 7 ust. 2 u.s.g. wprowadza szczególną kategorię zadań własnych gminy, mianowicie zadania, które z mocy odpowiednich ustaw prawa materialnego mają charakter obowiązkowy.

Zgodnie natomiast z art. 216 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 305 z późn. zm.) wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na: zadania własne jednostek samorządu terytorialnego oraz zadania z zakresu administracji rządowej i inne zadania zlecone ustawami jednostkom samorządu terytorialnego. Jst nie mają pełnej swobody w planowaniu i dokonywaniu wydatków z ich budżetów, działania w tym zakresie są bowiem determinowane realizacją zadań określonych dla tych jednostek w odrębnych przypisach.

Wskazane w Pana piśmie wydatki tj. wykonanie podjazdu dla niepełnosprawnych, ułożenie kostki wokół kościoła czy też wykonania oświetlenia zewnętrznego kościoła nie mają związku z zadaniami gminy. Dokonanie wydatków ze środków pochodzących z budżetu gminy na rzecz Kościoła nie ma podstaw prawnych, gdyż inwestowanie w obiekty na terenach należących do innych podmiotów prawnych nie należy do zadań własnych gminy wynikających z ww. art. 7 u.s.g. i nie znajduje również uzasadnienia w przepisach art. 43 ustawy z 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2019 r., poz. 1347 z późn. zm.), z którego wynika, że inwestycje sakralne i kościelne są finansowane ze środków własnych kościelnych osób prawnych (parafii).

Zadania własne gminy obejmują natomiast m. in. sprawy dotyczące cmentarzy gminnych oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. W myśl art. 2 ust. 1 ustawy dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1947) utrzymanie cmentarzy komunalnych i zarządzanie nimi należy do właściwych wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), na których terenie cmentarz jest położony. Natomiast zgodnie z ust. 2 ww. artykułu utrzymanie cmentarzy wyznaniowych i zarządzanie nimi należy do związków wyznaniowych. Wobec powyższego, w przypadku gdy cmentarz jest własnością gminy (komunalny) wydatki na prace związane z wykonaniem alejek będą mieściły się w zadaniach własnych gminy.

Dodatkowo wskazać należy, że finansowanie remontów zabytkowych cmentarzy wyznaniowych z budżetów samorządów gminnych jest możliwe na podstawie art, 81 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2022 r. poz . 840), który stanowi, iż w trybie określonym odrębnymi przepisami dotacja na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru może być udzielona przez organ stanowiący gminy, powiatu lub samorządu województwa, na zasadach określonych w podjętej uchwale. Warunkiem zasadniczym udzielenia dotacji jest objęcie cmentarza (lub jego poszczególnych elementów, tj. kaplic, pojedynczych nagrobków itp.) ochroną poprzez jego wpis do rejestru zabytków.

Jednocześnie informuję, że Regionalna Izba Obrachunkowa w Lublinie, prowadząc działalność informacyjną, instruktażową i szkoleniową przedstawia wyłączne swoje stanowisko i nie jest upoważniona do wydawania rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach ani do dokonywania wiążącej wykładni przepisów prawa.

{RIO Lublin, 2022-07-20, sygn. RIO.V.070.45.2022}