Stanowisko RIO Zielona Góra:
W nawiązaniu do wniosku o udzielenie wyjaśnień w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych, skierowanego do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze na podstawie art. 13 pkt. 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1668) z dnia 5 grudnia 2022 r., który wpłynął w dniu 8 grudnia 2022 r. w sprawie sposobu finansowania zadań w zakresie dziko występujących zwierząt i zwierząt objętych ochroną gatunkową , informuję:
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1634 ze zm.) do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Potrzeby te obejmują również sprawy ochrony przyrody. Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 916 ze zm.) ochrona przyrody polega między innymi na zachowaniu składników przyrody, dziko występujących zwierząt oraz zwierząt objętych ochroną gatunkową. Ochrona przyrody obejmuje wszelkie działania, które zapobiegają zmniejszaniu się populacji dzikich zwierząt, a więc również działania polegające na udzielaniu pomocy w incydentalnych przypadkach, jeżeli zwierzę można uratować. Z przepisów art. 1 ust. 3 i art. 21 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 572) wynika, że organy administracji publicznej podejmują działania na rzecz ochrony zwierząt, współdziałając z odpowiednimi instytucjami oraz organizacjami krajowymi i międzynarodowymi, a także, że zwierzęta wolno żyjące stanowią dobro ogólnonarodowe i powinny mieć zapewnione warunki rozwoju i swobodnego bytu. Skoro do zadań własnych gminy należą zadania w zakresie ochrony przyrody, to należy uznać, że zadania te dotyczą również udzielania pomocy dzikim zwierzętom przebywającym na terenie gminy, w szczególności poprzez zorganizowanie akcji ratunkowych lub zapewnienie transportu zwierząt do ośrodków rehabilitacji zwierząt. Przepisy ustaw o ochronie przyrody oraz o ochronie zwierząt nie regulują wprost jakie zadania w tym zakresie zostały przypisane samorządom. W związku z tym rodzaj podejmowanych działań będzie zależał od konkretnych zdarzeń i potrzeb, które będą również warunkowały sposób klasyfikacji wydatków.
Natomiast z art. 5 pkt 13 ustawy o ochronie przyrody wynika, że miejscem, w którym jest prowadzone leczenie i rehabilitacja zwierząt dziko występujących, wymagających okresowej opieki człowieka w celu przywrócenia ich do środowiska przyrodniczego jest ośrodek rehabilitacji zwierząt. Stosownie do przepisu art. 76 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody regionalny dyrektor ochrony środowiska może dofinansowywać z własnych środków budżetowych leczenie i rehabilitację zwierząt w tych ośrodkach.
Wskazać również należy, że Najwyższa Izba Kontroli w okresie od 11 marca 2019 r. do 17 czerwca 2019 r. przeprowadziła kontrolę w zakresie postępowania ze zwierzętami wolno żyjącymi (dzikimi) na terenie miast. Jednym z wniosków pokontrolnych NIK było podjęcie działań legislacyjnych zmierzających do bezpośredniego przypisania gminom opieki weterynaryjnej nad zwierzętami wolno żyjącymi występującymi na ich terenie.
Stosownie do art. 44 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2022 poz. 1634 ze zm.) jednostki sektora finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków, natomiast zgodnie z art. 216 ust. 2 pkt 1 tej ustawy wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na zadania własne jednostek samorządu terytorialnego.
Jednocześnie wskazuję, że stanowisko zaprezentowane w piśmie nie jest prawnie wiążącą wykładnią obowiązujących przepisów prawa, a stanowi jedynie pogląd Izby w zakresie zagadnień objętych zapytaniem.
{RIO Zielona Góra, 2023-01-18, sygn. RIO.II.K.061.1.2023}