Stanowisko RIO Olsztyn:

W odpowiedzi na pismo nr FK.3021.1.2021 z dnia 28 kwietnia 2021 r. /data wpływu 5 maja 2021 r./, w sprawie obowiązku przeprowadzenia audytu w jednostce samorządu terytorialnego, Regionalna Izba Obrachunkowa w Olsztynie, wyjaśnia co następuje:

Zgodnie z art. 274 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych /Dz. U. z 2021 r. poz. 305/, zwanej dalej u.f.p, audyt wewnętrzny prowadzi się w jednostkach samorządu terytorialnego, jeżeli ujęta w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego kwota dochodów i przychodów lub kwota wydatków i rozchodów przekroczyła wysokość 40 000 tys. zł.

Stosownie do art. 275 u.f.p. audyt wewnętrzny prowadzi:

1) audytor wewnętrzny zatrudniony w jednostce albo
2) usługodawca niezatrudniony w jednostce.

W myśl art. 278 ust. 3 u.f.p. w jednostkach samorządu terytorialnego audyt wewnętrzny może być prowadzony przez usługodawcę, jeżeli ujęta w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego kwota dochodów i przychodów oraz kwota wydatków i rozchodów jest niższa niż 100 000 tys. zł.

Powyższe oznacza, że ujęta w uchwale budżetowej suma dochodów i przychodów albo suma wydatków i rozchodów będzie równa lub przewyższy 100000 tys. zł, wójt (burmistrz, prezydent miasta) będzie zobowiązany do zatrudnienia audytora wewnętrznego.

Niemniej jednak przepis art. 278 ust. 3 u.f.p. nie normuje, w jakim momencie należy zatrudnić audytora wewnętrznego.

Zgodnie z art. 279 ust. 3 uf.p. umowę z usługodawcą jednostka sektora finansów publicznych zawiera na okres co najmniej roku.

Należy pamiętać, że naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zaniechanie prowadzenia audytu, a nie zaniechanie zatrudnienia audytora.

Stosownie bowiem do art. 18a ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych /Dz. U. z 2019 r. poz. 1440 z późn. zm./ zaniechanie prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostce sektora finansów publicznych do tego zobowiązanej, wskutek niezatrudniania audytora wewnętrznego albo niezawierania umowy z usługodawcą, stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Jak zauważyła Główna Komisja Orzekająca w orzeczeniu z dnia 23 stycznia 2014 r. /sygn. BDF1/4900/84/89/13/RWPD-87018/: „Fakt zaniechania prowadzenia audytu wskutek braku audytora, chociaż czasowo, wypełnia znamiona naruszenia dyscypliny finansów publicznych, określone w art. 18a ustawy.

Z kolei w orzeczeniu Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych z dnia 7 listopada 2016 r. /sygn. akt BDF1.4800.58.2016/ stwierdzono:

„Fakt, że na kilkanaście dni przed końcem roku budżetowego, wskutek kolejnej nowelizacji uchwały budżetowej, kwota ujęta w planie spadła poniżej kwoty minimalnej, nie znosi istnienia przez większość roku obowiązku prowadzenia audytu wewnętrznego”.

Natomiast w orzeczeniu z dnia 10 listopada 2016 r. /sygn. akt BDF1.4800.49.2016/ wskazano: „Znamiona przedmiotowe naruszenia dyscypliny finansowej wypełnia już jeden dzień nieprowadzenia audytu wewnętrznego. Odpowiedzialność za delikt określony w art. 18a ustawy ponosi kierownik jednostki sektora finansów publicznych jako odpowiedzialny za całość jej gospodarki finansowej (art. 53 ust. 1 ufp oraz art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy).

Z powyższego należy wywieźć, że obowiązek prowadzenia audytu w jednostce samorządu terytorialnego istnieje od dnia przekroczenia w uchwale budżetowej kwoty /dochodów i przychodów lub wydatków i rozchodów/ 40 000 tys. zł., a ustaje z dniem podjęcia uchwały zmniejszającej budżet do kwoty niższej niż 40 000 tys. zł.

Zatem, w przypadku przekroczenia ww. kwoty, przeprowadzenie audytu jest obowiązkiem bezwzględnym.

Na tej podstawie należy stwierdzić, że obowiązek zatrudnienia audytora powstaje po spełnieniu określonych w przepisach u.f.p. przesłanek, niezależnie od dnia w którym nastąpiła zmiana budżetu skutkująca przekroczeniem progów finansowych.

Jednakże, w przypadku umowy z usługodawcą (z którym jednostka sektora finansów publicznych zawarła umowę na okres co najmniej roku), zatrudnienie audytora możliwe jest po wygaśnięciu umowy zlecenia lub po dokonaniu zmiany umowy /aneksu/ w zakresie czasu trwania umowy.

W tym miejscu należy wskazać, że Izba nie ma uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa. W związku z tym niniejsze wyjaśnienie należy potraktować, jako stanowisko Izby, które nie jest wiążące dla wnioskującego o udzielenie wyjaśnienia, jak również dla organów rozstrzygających w konkretnych sprawach.

{Urząd Miasta Ryn, 2021-04-28, sygn. FK.3021.1.2021}
{RIO Olsztyn, 2021-05-21, sygn. RIO.III.072-46/2021}