Stanowisko RIO Opole:

Działając na podstawie art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 561) w odpowiedzi na pismo z dnia 23 stycznia 2018 r., sygn. DIG-II.8071.44.2017.BŚ dotyczące pytań:

Czy przewoźnik Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, funkcjonujący jako zakład budżetowy Gminy Dobrodzień, może sprzedać Gminie Dobrodzień bilety miesięczne imienne zgodnie z art. 5a ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego?

Czy Gmina Dobrodzień może nabyć takie bilety od swojej jednostki organizacyjnej?

Czy Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej może wystawić na gminę fakturę VAT dokumentującą sprzedaż tych biletów?
– uprzejmie wyjaśniam i informuję, co następuje.

Wstępnie należy wskazać, iż ustawa z dnia 14 grudnia,- 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r., poz. 59 ze zm.) w art. 32 ust. 5 oraz w art. 39 ust. 3 stanowi o obowiązku gminy w zakresie zapewnienia bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka albo zwrotu kosztów przejazdu środkami komunikacji publicznej podczas drogi dziecka z domu do przedszkola i szkoły.

Powyższe przepisy korespondują z ustawą z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 295), która zawiera uregulowania dotyczące nabywania przez gminę imiennych biletów miesięcznych w celu realizacji obowiązków nałożonych przepisami ustawy Prawo oświatowe. Z brzmienia art. 5a powołanej regulacji prawnej wynika, iż w przypadku nabywania przez gminę biletów miesięcznych dla dzieci w celu wykonania obowiązku określonego w art. 32 ust. 5 oraz art. 39 ust. 3 ustawy Prawo oświatowe uwzględnia się ulgi, o których mowa m.in. w art. 5 ust. 1, tj. w przypadku transportu autobusowego do 49% ulgi przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie biletów imiennych miesięcznych, są uprawnione dzieci i młodzież w okresie od rozpoczęcia odbywania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego do ukończenia szkoły podstawowej lub ponadpodstawowej – publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.

Koszty związane z finansowaniem ustawowych uprawnień do ulgowych przejazdów pokrywane są z budżetu państwa (art. 8 ust. 1a cyt. ustawy). Samorządy województw, przekazują przewoźnikom wykonującym krajowe autobusowe przewozy pasażerskie dopłaty do tych przewozów z tytułu stosowania obowiązujących ustawowych ulg w przewozach pasażerskich, o ile spełniają oni następujące warunki:

posiadają zezwolenie na wykonywanie przewozów regularnych osób w krajowym transporcie drogowym, wydane zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym;

stosują kasy rejestrujące posiadające pozytywną opinię ministra właściwego do spraw finansów publicznych, które umożliwiają określenie kwoty dopłat do przewozów w podziale na poszczególne kategorie ulg ustawowych;

zawarły umowę z samorządem województwa określającą zasady przekazywania przewoźnikom dopłat.
W przedmiotowej sprawie istotnego znaczenia nabierają również uregulowania zawarte w ustawie z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 2136 ze zm.), która w art. 19 ust. 2 wskazuje, że organizator może realizować przewozy w ramach publicznego transportu zbiorowego w formie samorządowego zakładu budżetowego. Dodatkowo ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2077 ze zm.) w art. 14 pkt 4 przewiduje, że zadania własne jednostki samorządu terytorialnego w zakresie lokalnego transportu zbiorowego mogą być wykonywane przez samorządowe zakłady budżetowe.

Tym samym, powołane powyżej przepisy ustawowe, dają podstawy zarówno do powierzenia realizacji zadań z zakresu publicznego transportu zbiorowego samorządowemu zakładowi budżetowemu, jak i stanowią podstawę do nabywania biletów miesięcznych przez gminę od podmiotu, który został wyznaczony jako operator publicznego transportu zbiorowego realizujący przewozy na terenie gminy.

Kolejne z zagadnień poruszone we wniosku o udzielenie wyjaśnienia dotyczy dokumentowania fakturami VAT czynności wykonywanych pomiędzy gminą, a jej samorządowym zakładem budżetowym. Zmiana od stycznia 2017 r. przepisów w zakresie centralizacji rozliczeń podatku VAT, wpłynęła na wybór rozwiązań dotyczących rozliczeń VAT między jednostkami samorządu terytorialnego, a jej jednostkami organizacyjnymi, w tym samorządowego zakładu budżetowego.

W ocenie Izby zgłoszone przez Marszałka Województwa zagadnienie, wykracza w istocie poza udzielanie wyjaśnień dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych, bowiem dotyczy wprost kwestii związanych z prawami i obowiązkami podatnika podatku VAT, tj. gminy Dobrodzień a z drugiej strony samorządu województwa realizującego ustawowe zadanie publiczne polegające na wypłacie dopłat do przewozów z tytułu stosowania obowiązujących ustawowych ulg w przewozach pasażerskich, finansowanych dotacją z budżetu państwa.

Zdaniem Izby właściwe jest, by jednostka samorządu terytorialnego w zakresie wątpliwości dotyczących rozliczeń podatku VAT (prawidłowego wystawiania faktur i dokumentowania sprzedaży usług pomiędzy jednostkami) skorzystała z możliwości zwrócenia się w przedmiotowej sprawie na podstawie art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 201 ze zm.) do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie.

Mając zaś na uwadze z jednej strony wskazane powyżej regulacje prawne umożliwiające samorządowemu zakładowi budżetowemu realizację zadań z zakresu przewozów w ramach publicznego transportu zbiorowego, jak również ubieganie się o uzyskanie dopłat, o których mowa w ustawie z dnia 20 czerwca 1992 r., a z drugiej strony kwestie dotyczące prawidłowego dokumentowania i rozliczania sprzedaży usług pomiędzy Gminą a jej jednostką organizacyjną związanych z podatkiem VAT, zasadne jest przedstawienie zakreślonego pismem z dnia 23 stycznia 2018 r. problemu Ministrowi Infrastruktury, który w myśl Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Infrastruktury z dnia 11 stycznia 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 176) kieruje działem administracji rządowej – transport.

Przedstawiając powyższe należy zaznaczyć, że wyjaśnienia Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu nie stanowią wiążącej wykładni prawa.

{Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, 2018-01-23, sygn. -}
{RIO Opole, 2018-02-21, sygn. NA.III-0221-2/2018}