Stanowisko RIO Łódź:

W odpowiedzi na pismo pana Burmistrza zawierające wniosek o udzielenie wyjaśnienia odnośnie możliwości zlecenia samorządowemu Zakładowi Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej będącemu zakładem budżetowym nieposiadającym osobowości prawnej bez przetargu wykonania zadania inwestycyjnego z zakresu budowy kanalizacji w miejscowości Piątek – uprzejmie informuję, że Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi podziela stanowisko gminy przedstawione we wniosku z dnia 7 marca 2023 roku.

Zakład działa w ramach osobowości prawnej gminy, w konsekwencji gmina nie może zawrzeć z nim umowy, a tylko w takiej formie można powierzyć wykonanie określonego zadania na gruncie art. 3 ustawy o gospodarce komunalnej. Nadmienić należy, że planowane zadanie mieści się w zakresie przedmiotowym zadań zakładu budżetowego określonych załączoną uchwałą Rady gminy do wniosku.

Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi wskazuje ponadto na art. 2 ustawy o gospodarce komunalnej, zgodnie z którym gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego w szczególności w formach samorządowego zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego. W odróżnieniu od regulacji art. 3 powołanej ustawy nie występuje w tym przypadku umowne powierzenie zadań z zakresu gospodarki komunalnej przez jednostkę samorządu terytorialnego, a prowadzenie tych zadań przez jednostkę samorządu terytorialnego w określonych formach organizacyjno-prawnych gospodarki komunalnej, do których zalicza się w szczególności samorządowy zakład budżetowy, jako statio municipi. Nie posiada on bowiem osobowości prawnej i działa w ramach osobowości prawnej jednostki samorządu terytorialnego. Samorządowy zakład budżetowy nie działa w imieniu własnym, ale reprezentuje jednostkę samorządu terytorialnego działając w jej imieniu.

W literaturze przedmiotu podnosi się przy tym, że „(…) umowa jest podstawą powierzenia wykonywania gminnych zadań użyteczności publicznej podmiotom innym niż jednostki organizacyjne utworzone przez gminę (art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym i art. 3 ust. 1 ustawy o gospodarce komunalnej). Wykonywanie przez gminę zadań komunalnych we własnym zakresie – przez utworzoną w tym celu jednostkę organizacyjną – siłą rzeczy zawarcia umowy nie wymaga. Podstawą powierzenia wykonywania tych zadań bowiem jest sam akt organu gminy powołujący do życia tę jednostkę i określający przedmiot jej działania.” (tak: Cezary Banasiński, Krzysztof Maurycy Jaroszyński, Ustawa o gospodarce komunalnej. Komentarz, WK 2017 -komentarz do art. 2, teza 8; zob. także teza 5 i 6).

Informuje jednocześnie, że stanowisko przedstawione w niniejszym piśmie udzielone zostało w ramach prowadzonej przez Izbę działalności informacyjnej i nie ma mocy wiążącej.

{RIO Łódź, 2023-05-17, sygn. WA 4120-19/2023-w}