Stanowisko RIO Gdańsk:

Wnioskiem z dnia 4 sierpnia 2022 r. doręczonym do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku w dniu 9 sierpnia 2022 r., zwrócił się Pan z prośbą o zajęcie stanowiska odnośnie możliwości pokrywania z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, kosztów nałożonej kary pieniężnej za brak osiągnięcia przez gminę wymaganego poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych w kontekście podanego stanu faktycznego.

We wstępie należy podkreślić, że zasady udzielania wyjaśnień przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Gdańsku w trybie art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1668) określone zostały w komunikacie zamieszczonym na stronie http://www.gdansk.rio.gov.pl/ (w zakładce: Działalność Izby >> Wyjaśnienia w sprawach stosowania przepisów o finansach publicznych >> Informacje ogólne).

Wniosek w sprawie udzielenia wyjaśnień winien zawierać opis stanu faktycznego oraz stanu prawnego, na tle których zrodziły się wątpliwości, proponowanego rozwiązania sprawy, ze wskazaniem podstawy prawnej takiego rozwiązania, zaopiniowanego przez obsługę prawną jednostki oraz jasnego wskazania zaistniałych wątpliwości. Wniosek nie może również dotyczyć prośby o wskazanie sposobu rozwiązania konkretnej i indywidualnej sprawy.

Odnosząc się do treści ww. wniosku z przykrością stwierdzam, że nie spełnia on ww. wymogów, jakie zostały przewidziane dla wniosków o udzielenie wyjaśnienia w sprawie stosowania przepisów o finansach publicznych, w związku z tym, że przedmiotem wniosku nie może być pytanie o wskazanie sposobu rozwiązania konkretnej i indywidualnej sprawy, a takie cechy posiada przedłożone zapytanie. Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku nie jest bowiem uprawniona do wydawania opinii prawnych w indywidualnych sprawach i problemach wnioskującego, lecz jedynie do ogólnych interpretacji przepisów związanych z funkcjonowaniem finansów publicznych.

Z uwagi na powyższe Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku zmuszona jest do odmowy udzielenia szczegółowej odpowiedzi na złożone zapytanie.
Odnosząc się jednak w sposób ogólny do poruszonej w niniejszym piśmie problematyki, pragnę zwrócić uwagę na następujące aspekty prawne.

Z punktu widzenia poruszonej problematyki kluczowe regulacje prawne zostały zawarte w art. 6r ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1297 z późn. zm.). W ust. laa tego artykułu postanowiono, że środki z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie mogą być wykorzystane na cele niezwiązane z pokrywaniem kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.

Jednocześnie w przepisach ust. 2-2c ustawodawca doprecyzował rodzaje kosztów, które mogą zostać sfinansowane z ww. opłat. W ust. 2 postanowiono, że z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które obejmują koszty:

1) odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych;
2) tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych; 3) obsługi administracyjnej tego systemu; 4) edukacji ekologicznej w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi.

W ocenie tut. Izby przywołane wyżej regulacje prawne powinny być interpretowane w sposób ścisły, co oznacza dopuszczalność pokrywania m.in. ww. kosztów obsługi administracyjnej funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, lecz tylko takich, które są bezpośrednio związane z tym systemem.

Nie ma jednak podstaw, aby pokrywać z ww. opłat koszty, które są skutkiem braku realizacji przez gminę określonych wymogów wynikających z przepisów ww. ustawy. Są to bowiem koszty, nie tyle związane z systemem gospodarowania odpadami komunalnymi w rozumieniu ww. przepisów art. 6r ustawy, co ściśle powiązane z nicosiągnięciem wymaganego poziomu recyklingu odpadów.

Powyższe stanowisko pozostaje zbieżne z koncepcją podaną przez tut. Izbę w piśmie z dnia 12 marca 2020 r. (znak RP.0441/28/13/1/2020); źródło: http://bip.gdansk.rio.gov.pl. W piśmie tym wskazano m.in., że: Wydaje się, że obsługa administracyjna systemu gospodarowania odpadami komunalnymi to wszelkie czynności związane z zarządzaniem tym systemem, w tym czynności wchodzące w zakres obowiązków związanych ze składaniem przez mieszkańców deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, z wydawaniem decyzji administracyjnych czy windykacją opłat. Z uwagi na powyższe, zdaniem tut. Izby, koszty obsługi administracyjnej systemu gospodarowanie odpadami obejmują jedynie koszty bieżące, tj. przykładowo koszty materiałów i sprzętu biurowego, koszty sprzętu informatycznego, telekomunikacyjnego, koszty windykacji i egzekucji opłat za gospodarowanie odpadami, koszty osobowe dotyczące stanowisk pracy związanych ściśle z obsługą systemu gospodarowania odpadami komunalnymi itp.

W ocenie tut. Izby przedstawione wyżej stanowisko należy również zastosować do oceny prawnej problematyki poruszonej w przedłożonym wniosku. W konsekwencji należy przyjąć, że w aktualnym stanie prawnym brak jest podstaw, aby wskazane we wniosku kary mogły być pokrywane w ramach kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, do których zalicza się m.in. koszty obsługi administracyjnej tego systemu.

Mając na uwadze powyższe argumenty prawne poddaję Panu pod rozwagę przeprowadzenie samodzielnej i indywidualnej oceny przedstawionej we wniosku problematyki – w odniesieniu do konkretnego stanu faktycznego.

Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.

Uprzejmie proszę również o zastosowanie się do wymogów dotyczących składania kolejnych wniosków – zgodnie z informacją zamieszczoną na wstępie niniejszego pisma.

{RIO Gdańsk, 2022-08-29, sygn. RP.0441/88/46/1/2022}