Stanowisko RIO Wrocław:

Odpowiadając na wniosek z dnia 20 marca 2019 r., który wpłynął do Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu w dniu 25 marca 2019 r. o udzielenie wyjaśnienia czy modernizacja oświetlenia ulicznego systemem ESCO oraz zaciągnięte z tego tytułu zobowiązania finansowe gminy, które gmina będzie spłacać z oszczędności jakie zostaną osiągnięte w wyniku modernizacji tego oświetlenia przez okres do 10 lat stanowi zadłużenie gminy w świetle przepisów ustawy ustawy o finansach publicznych, wyjaśniam, co następuje:

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2077, z późn. zm.), dalej „u.f.p.”, zawiera regulację dotyczącą państwowego długu publicznego. W przedmiotowej sprawie istotne unormowanie jest sformułowane w art. 72 u.f.p., który to przepis wymienia tytuły dłużne, czyli stosunki prawne tworzące państwowy dług publiczny. Ustawowo określony katalog tych tytułów został od 1 stycznia 2019 r. uzupełniony o tytuły dłużne, wynikające z innych stosunków prawnych niż papiery wartościowe opiewające na świadczenia pieniężne, kredyty, pożyczki, depozyty, które to stosunki wywołują skutki ekonomiczne podobne do skutków wynikających z papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne, umów kredytów i pożyczek oraz przyjętych depozytów (art. 72 ust. 1a u.f.p. dodany na mocy ustawy z 14 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw – Dz. U. z 2018 r. poz. 2500).

W zakresie tytułów dłużnych identyfikowanych jako stosunki prawne wywołujące skutki ekonomiczne podobne do skutków wynikających z papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne, umów kredytów i pożyczek oraz przyjętych depozytów pewną wskazówkę zawierają przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego (Dz.U. z 2011 r., Nr 298, poz. 1767). Według § 3 pkt 2 Minister Finansów zaliczył do kredytów i pożyczek także umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, które mają wpływ na poziom długu publicznego; papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona; umowy sprzedaży, w których cena jest płatna w ratach; umowy leasingu zawarte z producentem lub finansującym, w których ryzyko i korzyści z tytułu własności są przeniesione na korzystającego z rzeczy, a także umowy nienazwane o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związane z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu.

W opisanym w pytaniu stanie faktycznym gmina po realizacji zadania związanego z modernizacją oświetlenia ulicznego systemem ESCO będzie zobowiązana do zapłaty przez okres 10 lat za wykonane prace, przy czym zapłata za zrealizowane prace zostanie rozłożona na kilka rocznych rat – a zatem umowa taka powinna być uznana za umowę nienazwaną o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związaną z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych, która wywołuje skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu.

To z kolei oznacza, że na gruncie art. 72 u.f.p. jest to tytuł dłużny, o którym mowa w art. 72 ust. 1a w zw. z art. 72 ust. 1 pkt 2 u.f.p. (umowa zaliczana do kredytów i pożyczek). Powyższe wnioski pociągają za sobą określone konsekwencje w zakresie rygorów zaciągnięcia takiego zobowiązania, gmina musi w tym przypadku zastosować się do reguł prawnych określonych w :

1) art. 91 ust. 1 w zw. z art. 212 ust. 1 pkt 6a u.f.p. – czyli zobowiązanie musi zmieścić się w limicie zobowiązań ustalonych w uchwale budżetowej dla omawianej kategorii zobowiązań tworzących dług publiczny,

2) art. 91 ust. 2 u.f.p. czyli burmistrz zobowiązany jest uzyskać opinię regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty zobowiązania (zakładając brak wyłączenia – art. 91 ust. 3 u.f.p.).

W zakresie kompetencji organów gminy do zaciągnięcia rozważanego zobowiązania o charakterze wieloletnim (obciąża wydatkami kolejne budżety), zwrócić należy uwagę na dodany do ustawy o finansach publicznych od 1 stycznia 2019 r., art. 212 ust. 1a, który stanowi, że w uchwale budżetowej organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może upoważnić zarząd do zaciągania zobowiązań zaliczanych do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2, innych niż określone w pkt 1 (czyli zobowiązań zaliczonych do kredytów i pożyczek, na mocy art. 72 ust. 1a u.f.p., nie będących kredytami i pożyczkami).

Opisana umowa powinna być także ujęta w załączniku do uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej – jako przedsięwzięcie, z uwagi jednak na identyfikację umowy jako tytułu dłużnego, zawarte w ww. uchwale upoważnienie dla organu wykonawczego do zaciągania zobowiązań związanych z realizacją przedsięwzięć nie jest wystarczające do zawarcia tej umowy.

O tym czy konkretne zobowiązanie wynikające z zawartej umowy jest czy nie jest zaliczane do kwoty długu decyduje treść ekonomiczna tego zobowiązania.

Informuję równocześnie, że przestawione przez Izbę stanowisko nie jest prawnie wiążącą wykładnią obowiązujących przepisów prawa.

{RIO Wrocław, 2019-04-04, sygn. P.WR.54.9.2019}