Stanowisko RIO Łódź:

W odpowiedzi na pismo Pana Wójta zawierające wniosek o udzielenie przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Łodzi wyjaśnienia odnośnie możliwości dofinansowania z budżetu Gminy modernizacji budynku świetlicy wiejskiej, stanowiącego własność Ochotniczej Straży Pożarnej w Jesieninie, w ramach realizowanego przez OSP II etapu zadania pn.: Modernizacja budynku świetlicy wiejskiej oraz budowa garaży Ochotniczej Straży Pożarnej w Jasieninie”, należy wskazać, że zgodnie z dotychczasowym stanowiskiem Izby, nie ma przeszkód natury prawnej by gmina mogła ponosić koszty remontu, czy rozbudowy budynków stanowiących własność jednostek ochotniczej straży pożarnej.

Zgodnie z art. 32 ust.2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 roku o ochronie przeciwpożarowej koszty wyposażenia, utrzymania, wyszkolenia i zapewnienia gotowości bojowej ochotniczej straży pożarnej ponosi gmina, z zastrzeżeniem art. 35 ust. 1, zgodnie z którym koszty szkolenia członków ochotniczej straży pożarnej prowadzi nieodpłatnie Państwowa Straż Pożarna. Na przywołane koszty mogą składać się zarówno wydatki bieżące, jak również majątkowe, ponoszone na finansowanie zadań inwestycyjnych celem utrzymania oraz zapewnienie gotowości bojowej ochotniczej straży pożarnej. Przepisy obowiązującego prawa nie nakazują gminom inwestowania wyłącznie na własnych nieruchomościach, ani też nie sprzeciwiają się inwestowaniu przez gminy na nieruchomościach stanowiących własność innych podmiotów. Z punktu widzenia legalności wydatku z budżetu gminy nie ma znaczenia, czy gmina dokonuje inwestycji na własnej nieruchomości, czy też na cudzej. Konstrukcja art. 32 ust.2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej prowadzi w ocenie Izby do wniosku, że w ramach kosztów utrzymania legalne będą wydatki związane również z remontem, rozbudową, a także budową budynku strażnicy należącej do danej jednostki ochotniczej straży pożarnej. Powyższe oznacza, że wyznacznikiem dokonania wydatku z budżetu gminy pozostaje okoliczność, czy dany wydatek pozostaje w związku z utrzymaniem gotowości bojowej ochotniczej straży pożarnej, przy czym ustawodawca nie wskazuje zamkniętego katalogu czynności, które zapewniają, gotowość bojową, ani też nie wymaga bezpośredniego związku pomiędzy tymi czynnościami i gotowością bojową. Jednocześnie należy stwierdzić, że dopuszczalność poniesienia wydatku jest niewystarczająca do oceny, czy wydatek winien być poniesiony. Z art. 44 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych wynika m.in., że wydatki publiczne powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów. Dlatego gmina podejmując decyzję w przedmiocie dofinansowania modernizacji strażnicy powinna przeanalizować zagadnienie pod kątem celowości wydatku dla potrzeb zapewnienia gotowości bojowej OSP. Wskazana analiza powinna poprzedzać podjęcie przez gminę decyzji w przedmiocie realizacji zarówno wydatku bieżącego, jak i wydatku o charakterze inwestycyjnym. Jeżeli rozbudowa jest konieczna np. dla uzyskania dodatkowych garaży dla samochodów bądź sprzętu to pozytywna odpowiedź o możliwości sfinansowania wydatku przez gminę jest oczywista, w przeciwnym razie należy uznać, że ponoszone wydatki nie mają bezpośredniego związku z utrzymaniem OSP jako jednostki bojowej i jako takie nie mogą być poniesione. Tym samym modernizacja budynku, w którym stacjonuje ochotnicza straż pożarna i w którym przeważającą część powierzchni ogólnej zajmuje pomieszczenie stanowiące socjalne i organizacyjne zaplecze jednostki ochotniczej straży pożarnej, nawet jeśli służy miejscowej społeczności jako świetlica wiejska, może być finansowany przez gminę, albowiem mieści się w pojęciu kosztów utrzymania ochotniczej straży pożarnej w rozumieniu art. 32 ust. 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej.

Należy wskazać, że w ocenie Izby art. 221 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych nie ma zastosowania do realizacji przez gminę przedmiotowych wydatków. Artykuł 32 ust.2 i 3 oraz ust.3b ustawy o ochronie przeciwpożarowej stanowi bowiem samoistną podstawę do dokonywania z budżetu gminy wydatków w zakresie ustalonym w tym przepisie, zaś art. 221 ustawy o finansach publicznych nie sposób tu zastosować, gdyż obowiązek ponoszenia kosztów związanych z wyposażeniem, utrzymaniem, wyszkoleniem (…) spoczywa wyłącznie na gminie (nie można powierzyć obowiązku ponoszenia kosztów), a krąg podmiotów realizujących te zadania wyznaczony jest ustawowo. Jednocześnie w trybie wynikającym z art. 221 ust. 1 ustawy o finansach publicznych gmina może przekazywać dotacje celowe na, inne niż opisane w art. 32 ust.2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, cele publiczne związane z realizacją jej zadań, w tym na dofinansowanie inwestycji. Przy czym wskazane dotacje mogą być przyznane wyłącznie na rzecz podmiotów niezaliczonych do sektora finansów publicznych i niedziałających w celu osiągnięcia zysku. Zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a jeżeli dotyczy ono innych zadań niż określone w tej ustawie na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z podmiotem, o którym mowa w ust. 1. Zadanie, o którym mowa w omawianym przypadku, tj. dotyczące budowy świetlicy wiejskiej, zawiera się w sferze zadań publicznych wyspecyfikowanych w art. 4 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Tym samym, jeżeli Ochotnicza Straż Pożarna w Jesieninie jest organizacją pożytku publicznego może uzyskać dotację z budżetu gminy w trybie przywołanej ustawy.

{RIO Łódź, 2013-04-22, sygn. WA 4120-4/2013/w/}