Pytanie:

W związku ze złożonym w dniu 12 marca 2020r. przez Fundację Zamek Królewski w Niepołomicach wnioskiem o udzielenie pomocy finansowej przez Gminę Niepołomice, uzupełnionym w dniu 16 marca 2020r., zwracam się z uprzejmą prośbą o wskazanie, na podstawie art. 1 ust. 4 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2137), czy jest możliwa, a jeżeli tak, to w jakiej formie, realizacja wniosku Fundacji, mając na względzie następujący stan faktyczny:

Fundatorem Fundacji Zamek Królewski w Niepołomicach (KRS 0000083219) jest Gmina Niepołomice. Aktualnie Gmina jest organem Fundacji – Zgromadzeniem Fundatorów, który pełni rolę nadzorującą, opiniującą i inicjatywną (par. 15 Statutu).

Zarząd Fundacji w swojej prośbie z dnia 12 marca br. powołuje się na treść par. 11 ust. i Statutu Fundacji wskazujący, ze na majątek Fundacji składać się będą także „kwoty przekazywane przez Fundatora na działalność statutową Do celów Fundacji należy „utrzymanie i zachowanie „Zamku Królewskiego w Niepołomicach i jego otoczenia dla przyszłych pokoleń” (par. 7 ust. 1 Statutu), jak i prowadzenie działalności w zakresie ochrony zabytków (par. 7 ust. 2 Statutu), realizowanych m.in. poprzez „organizację, prowadzenie i finansowanie w całości lub w części imprez kulturalnych, promocyjnych związanych z Zamkiem i Ziemia Niepołomicka” (par. 8 ust. 7 Statutu).

Oczywistym jest, ze prośba Zarządu Fundacji o wsparcie finansowe dotyczy wyłącznie  sfery obejmującej działalność statutową Fundacji, nie zaś jej działalność gospodarczą — hotelową i restauracyjną prowadzoną w celu wsparcia działań statutowych.

W przekonaniu tut. Organu z samego brzmienia par. 11 ust. 1 Statutu, Fundacja nie można wywodzić roszczenia majątkowego wobec Gminy o dofinansowanie. Również ustawa z dnia 6 kwietnia i984r. o Fundacjach (t.j. z 2018 r., poz. 1491) nie przewiduje takiego obowiązku.

Jednakże społeczna rola Fundacji i jej w/w cele służące zachowaniu materii historycznej cennej dla całej Polski, jak i służące na co dzień społeczności Niepołomic, powodują konieczność rozważenia przez Gminę wsparcia finansowego Fundacji.

Pragnę zaznaczyć, że następuje to wyłącznie w nadzwyczajnej sytuacji utraty przychodów przez Fundacje osiąganych przez nią w branży turystycznej, na skutek ogłoszenia przez Ministra Zdrowia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego.

Stąd, przesyłając wniosek Fundacji w załączeniu, zwracam się z uprzejmą prośbą o udzielenie informacji o możliwej formie wsparcia naszej Fundacji.

Stanowisko RIO Kraków:

W związku z pismem z dnia 23 marca 2020 r., znak BiRM.13.2020, w sprawie możliwości udzielenia przez Gminę Niepołomice pomocy finansowej na rzecz Fundacji Zamek Królewski w Niepołomicach, wyjaśniamy co następuje:
Analiza zagadnienia przedstawionego w przywołanym na wstępie piśmie pozwala podzielić pogląd, zgodnie z którym postanowienia statutu Fundacji Zamek Królewski w Niepołomicach przewidujące, że na majątek Fundacji składać się będą także kwoty przekazywane przez Fundatora na działalność statutową, nie nakłada na Gminę Niepołomice, jako Fundatora Fundacji, obowiązku finansowego wspierania Fundacji, jak i nie stanowią podstawy ewentualnych roszczeń Fundacji względem Gminy Niepołomice o tego rodzaju wsparcie. Obowiązku takiego nie można wywodzić także z przepisów ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1491 z późn. zm.).

Mając natomiast na względzie cele Fundacji określone jako utrzymanie i zachowanie Zamku Królewskiego w Niepołomicach i jego otoczenia dla przyszłych pokoleń, jak i prowadzenie działalności w zakresie ochrony zabytków, które to cele realizowane są między innymi poprzez „organizację, prowadzenie i finansowanie w całości lub w części imprez kulturalnych i promocyjnych związanych z Zamkiem i Ziemią Niepołomicką, rozważenia wymaga także możliwość wsparcia finansowego Fundacji przez Gminę w drodze udzielenia dotacji, przy uwzględnieniu uregulowań zawartych w art. 221 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019, poz. 869 z późn. zm.).

Ze wskazanych przepisów wynika możliwość otrzymywania przez podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacji celowych na cele publiczne, związane z realizacją zadań tej jednostki, a także na dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją tych zadań. W przypadku spełniania przez dany podmiot przesłanek do bycia potencjalnym beneficjentem takich dotacji, ewentualne zlecenia zadania i udzielenie dotacji następuje zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a jeżeli dotyczy ono innych zadań niż określone w tej ustawie – na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z tym podmiotem. Tryb postępowania o udzielenie dotacji, sposób jej rozliczania oraz sposób kontroli wykonywania zleconego zadania określa, w drodze uchwały, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, mając na uwadze zapewnienie jawności postępowania o udzielenie dotacji i jej rozliczenia (art. 221 ust. 4 ustawy o finansach publicznych). Odnosząc się do akcentowanej w nadesłanym piśmie nadzwyczajnej sytuacji utraty osiąganych przez Fundację przychodów na skutek sytuacji ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego, należy wskazać na obowiązujące rozwiązania legislacyjne, w tym wynikające z ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r., poz. 374 z późn. zm.).

W szczególności, niezależnie od możliwości bezpośredniego korzystania przez podmioty dotknięte kryzysem wywołanym pandemią z wprowadzonych rozwiązań wspierających takie podmioty, przepisy te umożliwiają również jednostkom samorządu terytorialnego zastosowanie określonych zwolnień, ulg lub innych rozwiązań korzystnych dla podmiotów, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19. Ewentualne zastosowanie tego rodzaju instrumentów pozostaje w gestii organów jednostek samorządu terytorialnego.

{Urząd Miasta i Gminy Niepołomice, 2020-03-23, sygn. BiRM.13.2020}
{RIO Kraków, 2020-04-29, sygn. WIAS-710/19/20}