Finansowanie ze środków na ochronę środowiska wynagrodzeń pracowników straży miejskiej

2019-07-08

Stanowisko RIO Łódź:

W odpowiedzi na pismo z dnia 31 maja 2019 r. zawierające wniosek o udzielenie wyjaśnienia w zakresie możliwości finansowania ze środków przeznaczonych na finansowanie ochrony środowiska wynagrodzeń pracowników straży miejskiej i pracowników wykonujących zadania związane z gospodarką odpadami – w postaci nagród – tytułem zwiększonych okresowo obowiązków – Regionalna Izba Obrachunkowa w Lodzi uprzejmie informuje:

Jak wynika ze skierowanego pisma – okresowe zwiększenie obowiązków pracowników straży miejskiej i pracowników wykonujących zadania związane z gospodarką odpadami związane byłoby:

z przystąpieniem przez Gminę do pilotażowego projektu „Zintegrowany system wsparcia polityki programów Ograniczania Niskiej Emisji – ZONĘ’* – i dotyczyłoby inwentaryzacji źródeł ogrzewania na terenie całej gminy;
z obowiązkiem gminy wynikającym z art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i dotyczyłoby inwentaryzacji zbiorników bezodpływowych oraz przydomowych oczyszczalni ścieków
z obowiązkiem wynikającym z art. 3 ust. 3 pkt 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poprzez weryfikację pojemników do gromadzenia odpadów komunalnych.

Udzielając odpowiedzi na skierowane do Izby zapytanie w ocenie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Lodzi w pierwszej kolejności należy odnieść się do kwestii dopuszczalności finasowania wynagrodzenia pracowników tytułem zwiększonych obowiązków – w formie nagrody.

Z przepisów ustawy o pracownikach samorządowych (które mają zastosowanie do pracowników urzędu oraz pracowników straży miejskiej) wynika, że pracownikowi samorządowemu przysługuje wynagrodzenie stosowne do zajmowanego stanowiska oraz posiadanych kwalifikacji zawodowych. Pracownikowi przysługuje wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za wieloletnią pracę, nagroda jubileuszowa oraz jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy o raz dodatkowe wynagrodzenie roczne. Pracownikowi samorządowemu może zostać przyznany dodatek funkcyjny, może zostać przyznany również dodatek specjalny, przy czym przesłanką przyznania tego ostatniego jest okresowe zwiększenie obowiązków służbowych lub powierzenie pracownikowi dodatkowych zadań (art. 36 ust. 1,2,4 i 5)

Ustawa o pracownikach samorządowych przewiduje także możliwość przyznania pracownikowi samorządowemu nagród. I tak: zgodnie z art. 36 ust. 6 ustawy pracownikowi samorządowemu może zostać przyznana nagroda za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej. Zgodnie zaś z art. 39 ust. 2 pkt 1 ustawy warunki przyznawania oraz warunki i sposób wypłacania premii i nagród innych niż nagroda jubileuszowa może pracodawca określić w regulaminie wynagradzania.

Należy podkreślić, że ustawodawca, jako przesłankę przyznania pracownikowi samorządowemu nagrody wskazał „szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej’”. Przesłanka ta znajduje również potwierdzenie w przepisie art. 105 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, zgodnie z którym nagrody mogą być przyznawane pracownikom, którzy prze/ wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu pracy. W piśmiennictwie zgodnie natomiast przyjmuje się, że nagroda jest pieniężnym lub rzeczowym świadczeniem przyznawanym pracownikowi przez pracodawcę według swego uznania ( tak. np. Eliza Maniewska. Komentarz do art. 105 Kodeksu pracy w: Jaśkowski K. Maniewska E. Kodeks pracy. Komentarz. WKP 2019).

W tej sytuacji, mając na uwadze wskazane przez ustawodawcę przesłanki przyznania nagrody, jak również uznaniowość przyznania tego świadczenia – za niedopuszczalne w ocenie Izby należy uznać finansowanie w formie nagród realizacji zadań wyszczególnionych w piśmie Burmistrza Opoczna, w wyniku zwiększonych okresowo obowiązków pracowników.

Dodatkowo należy zauważyć, że:

Nie ulega wątpliwości, że pracownik, a więc także pracownik samorządowy, powinien mieć w sposób wyraźny określony zakres obowiązków. Obowiązki te mogą być przez pracodawcę modyfikowane, przy czym modyfikacja ta może być stała, ewentualnie może dotyczyć wskazanego okresu. W zależności od charakteru nowych obowiązków pracownik ma prawo do dodatkowych świadczeń, jak dodatek funkcyjny, czy też dodatek przyznawany z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków służbowych lub powierzenia dodatkowych zadań, czyli dodatek specjalny. Obowiązujące przepisy prawa, co należy jeszcze raz podkreślić, nie przewidują natomiast przyznania nagrody tytułem zwiększonych pracownikowi, obowiązków Możliwość zwiększenia obowiązków musi być rozpatrywana w kontekście zadań realizowanych przez pracownika na danym stanowisku i jego zakresu obowiązków. O ile wskazane w piśmie Burmistrza Opoczna zadanie polegające na weryfikacji pojemników do gromadzenia odpadów komunalnych można byłoby ewentualnie zaliczyć do zadań realizowanych przez pracowników komórki organizacyjnej Urzędu zajmującej się gospodarką odpadami komunalnymi (wynagrodzenie z tego tytułu zaliczałoby się wówczas do kosztów utrzymania systemu, o którym mowa w przepisach ustawy o utrzymaniu czystości .: i porządku w gminach), o tyle żadnego z zadań wskazanych przez Burmistrza Opoczna nie sposób zaliczyć do zadań realizowanych przez pracowników Straży Miejskiej, wynikających z przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 928 z późn.zm.). Nie sposób także pominąć, że charakter dodatku specjalnego związany jest z okresowym zwiększeniem zadań/obowiązków pracowników, a nie ich jednorazowym wykonaniem (co miałoby miejsce przynajmniej w przypadku części zadań wskazanych przez W piśmie).

Regionalna izba Obrachunkowa w Lodzi przypomina jednocześnie, że obowiązujące przepisy prawa nie zabraniają wykonywania przez pracowników samorządowych dodatkowych zadań na rzecz pracodawcy w oparciu o inne niż umowa o pracę tytuły prawne.

{RIO Łódź, 2019-07-08, sygn. WA 4120-8/2019-w}