Stanowisko RIO Gdańsk:
W odpowiedzi na Pana wniosek z dnia 4 sierpnia 2021 r., doręczony do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku w dniu 10 sierpnia 2021 r., dotyczący kwestii finansowania działalności ochotniczych straży pożarnych z budżetu gminy Wicko w kontekście przedstawionego w ww. wniosku stanu faktycznego, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.
Zgodnie z treścią przepisu art. 7 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r. poz. 1372) do zadań własnych gminy należą sprawy z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Zasady i sposób wykonywania tych zadań unormowane zostały w sposób szczegółowy w ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (tekst jednolity: Dz.U. z 2021 r. poz. 869). Stosownie do treści przepisu art. 29 pkt 2 tej ustawy koszty funkcjonowania jednostek ochrony przeciwpożarowej pokrywane są m. in. z budżetu jednostek samorządu terytorialnego. Zasada ta znajduje swoje rozwinięcie w przepisach art. 32 tejże ustawy. W myśl przepisu art. 32 ust. 2 i 3 ustawy o ochronie przeciwpożarowej na gminie ciąży obowiązek poniesienia następującego rodzaju kosztów: wyposażenia, utrzymania, wyszkolenia i zapewnienia gotowości bojowej ochotniczej straży pożarnej (z zastrzeżeniem art. 35 ust. 1, dotyczącego szkoleń członków OSP). Ponadto gmina ma obowiązek bezpłatnego umundurowania i ubezpieczenia jej członków oraz ponoszenia kosztów okresowych badań lekarskich. Z kolei przepis art. 32 ust. 3b omawianej ustawy uprawnia jednostki samorządu terytorialnego do przekazywania ochotniczym strażom pożarnym środków pieniężnych w formie dotacji.
Z wyżej powołanego przepisu art. 32 ust. 3 pkt 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej wprost zatem wynika, że gmina ma obowiązek bezpłatnego umundurowania członków ochotniczej straży pożarnej. W ocenie tut. Izby przez pojęcie „umundurowanie” należy rozumieć umundurowanie galowe, które należy odróżnić od tzw. „odzieży specjalnej”, pełniącej funkcję ochronną, o której mowa w art. 27a tej ustawy.
Biorąc zatem powyższe pod uwagę przyjąć należy, że gmina może pokryć koszty zakupu nie tylko specjalistycznej odzieży ochronnej wykorzystywanej podczas akcji ratowniczych (odzieży specjalnej), ale także kosztów umundurowania galowego. Wydatek ten powinien być realizowany bezpośrednio z budżetu gminy (art. 29 pkt 2 w zw. z art. 32 ust. 3 pkt 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej).
Rozstrzygając natomiast kwestię tego, czy koszty obsługi księgowej mogą zostać zaliczone do kosztów utrzymania ochotniczej straży pożarnej w rozumieniu art. 29 pkt 2 w związku z art. 32 ust. 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, wskazać należy, że tut. Izba podziela stanowisko wyrażone w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie z dnia 3 czerwca 2013 r. KI-411/169/13, zgodnie z którym z budżetu gminy w formie bezpośredniego wydatku z budżetu mogą być pokrywane tylko koszty działalności OSP związane z ochroną przeciwpożarową. W wyżej powołanych przepisach ustawy o ochronie przeciwpożarowej nie jest bowiem mowa o jakichkolwiek kosztach związanych z funkcjonowaniem ochotniczych straży pożarnych, lecz wyłącznie tych, które mają związek z ochroną przeciwpożarową. Kosztami utrzymania ochotniczej straży pożarnej będą zatem przede wszystkim koszty utrzymania remizy, takie jak np. koszty energii elektrycznej, wody, gazu, opłacanie podatku od nieruchomości (tak: Dariusz P. Kała, System finansowania ochotniczych straży pożarnych w Polsce, ODDK Spółka z o.o. Sp. k., Gdańsk 2020, str. 124 i in.)
Na to, że pojęcie kosztów utrzymania ochotniczych straży pożarnych nie należy interpretować szeroko wskazuje również redakcja ust. 2 i 3 przepisu art. 32 ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Ustawodawca wyodrębnił bowiem koszty, o których mowa w art. 32 ust. 3 ww. ustawy, tj. koszty umundurowania, ubezpieczenia i badań lekarskich członków OSP od kosztów utrzymania ochotniczych straży pożarnych (art. 32 ust. 2), uznając je za odrębną kategorię kosztów.
Z kolei związku z tym, że koszt obsługi księgowej nie jest kosztem związanym z ochroną przeciwpożarową, lecz w ujęciu ekonomicznym jest kosztem związanym w normalnym funkcjonowaniem jednostki, to w konsekwencji przyjąć należy, że gmina, w ramach powierzonych jej obowiązków ustawowych, nie jest uprawniona do pokrywania kosztów takiej obsługi ze środków jej budżetu.
Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.
{Urząd Gminy Wicko, 2021-08-04, sygn. -}
{RIO Gdańsk, 2021-08-25, sygn. RP/0441/139/39/1/2021}