Stanowisko RIO Gdańsk:
W odpowiedzi na Pani pismo, które wpłynęło do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku za pośrednictwem poczty elektronicznej w dniu 1 kwietnia 2021 r., dotyczące dopuszczalności przeznaczenia środków z funduszu sołeckiego na realizację zadania polegającego na budowie alei na cmentarzu parafialnym, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 r. poz. 2137) regionalne izby obrachunkowe są państwowymi organami nadzoru i kontroli gospodarki finansowej. W myśl zaś art. 1 ust. 2 ww. ustawy Izby sprawują nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych oraz dokonują kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych:
1) jednostek samorządu terytorialnego,
2) związków metropolitarnych,
3) związków międzygminnych,
4) stowarzyszeń gmin oraz stowarzyszeń gmin i powiatów,
5) związków powiatów,
6) związków powiatowo-gminnych,
7) stowarzyszeń powiatów,
8) samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym samorządowych osób prawnych,
9) innych podmiotów, w zakresie wykorzystywania przez nie dotacji przyznawanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
Ponadto zgodnie z art. 13 pkt 11 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych do zadań izb należy udzielanie wyjaśnień jedynie na wystąpienia podmiotów wymienionych w art. 1 ust. 2 ww. ustawy w sprawach dotyczących stosowania przepisów ustawy o finansach publicznych.
Dodatkowo wskazać należy, że zasady udzielania wyjaśnień przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Gdańsku w ww. trybie określone zostały w komunikacie zamieszczonym na stronie http://www.gdansk.rio.gov.pl/ (w zakładce: Działalność Izby >> Wyjaśnienia w sprawach stosowania przepisów o finansach publicznych >> Informacje ogólne). Wniosek w sprawie udzielenia wyjaśnień winien zawierać opis stanu faktycznego oraz stanu prawnego, na tle których zrodziły się wątpliwości, proponowanego rozwiązania sprawy, ze wskazaniem podstawy prawnej takiego rozwiązania, zaopiniowanego przez obsługę prawną jednostki oraz jasnego wskazania zaistniałych wątpliwości. Wniosek nie może także dotyczyć prośby o wskazanie sposobu rozwiązania konkretnej i indywidualnej sprawy.
Z uwagi na powyższe, wobec braku ustawowych kompetencji tut. Izby do udzielenia wyjaśnień w sprawach dotyczących stosowania przepisów ustawy o finansach publicznych na wystąpienia innych niż wymienione w art. 1 ust. 2 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych podmiotów oraz z uwagi na to, że Pana wniosek nie spełnia wymogów, jakie stawiane są wnioskom o udzielenie wyjaśnień w sprawie stosowania przepisów o finansach publicznych, z przykrością jestem zmuszona odmówić ustosunkowania się do przedmiotowego pisma.
Odnosząc się jednak w sposób ogólny do poruszonej w niniejszym piśmie problematyki, wskazuję na następujące aspekty prawne.
Warunki realizacji przedsięwzięcia z funduszu sołeckiego zostały określone, między innymi, w przepisie art. 2 ust. 6 ustawy z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim (Dz. U. z 2014 r. poz. 301 z późn. zm.), zgodnie z którym środki funduszu przeznacza się na realizację przedsięwzięć, które zgłoszone we wniosku, o którym mowa w art. 5, są zadaniami własnymi gminy, służą poprawie warunków życia mieszkańców i są zgodne ze strategią rozwoju gminy. Z treści wyżej powołanego przepisu wynika zatem, że z funduszu sołeckiego mogą być finansowane wyłącznie zadania własne gminy, których celem jest polepszenie warunków życia mieszkańców i które pozostają zgodne ze strategią rozwoju danej jednostki samorządu terytorialnego. Katalog zadań gminnych został z kolei uregulowany przepisami ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 713 z późn. zm.). Stosownie do treści art. 7 ust. 1 pkt 13 wyżej powołanej regulacji prawnej zadania własne gminy obejmują sprawy wyłącznie cmentarzy gminnych. Konkretyzacja powyższego zadania następuje w ustawie z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach gminnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 1947). Zgodnie z treścią art. 2 tej ustawy utrzymanie cmentarzy komunalnych i zarządzanie nimi należy do właściwych wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), na których terenie cmentarz jest położony (ust.1), zaś utrzymanie cmentarzy wyznaniowych i zarządzanie nimi należy do związków wyznaniowych (ust. 2). Z wyżej powołanego przepisu wynika zatem, że obowiązek utrzymania i zarządzania terenami cmentarnymi ciąży na właścicielach tych terenów. Zadania te powinny realizować organy wykonawcze gminy (w przypadku cmentarzy komunalnych) oraz właściwe organy kościołów i związków wyznaniowych – w przypadku cmentarzy wyznaniowych (vide: Komentarz do ustawy o cmentarzach gminnych, Drembkowski 2018, wyd. 1. Legalis).
Korelacja wyżej powołanych przepisów prowadzi zatem do wniosku, że budowa alei na terenie parafialnym nie wpisuje się w katalog zadań gminnych. Dokonanie wydatków ze środków pochodzących z budżetu gminy na rzecz parafii nie ma podstaw prawnych, gdyż budowa obiektów na terenach należących do innych, niż gmina, podmiotów prawnych nie należy do zadań własnych gmin, nie znajduje również uzasadnienia w przepisie art. 43 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity: Dz.U. z 2019, poz. 1347), z którego wynika, że inwestycje sakralne i kościelne są finansowane ze środków własnych kościelnych osób prawnych.
Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.
{Sołectwo Bęgart, 2021-04-01, sygn. -}
{RIO Gdańsk, 2021-04-12 , sygn. RP.0441/in/18/1/2021}