Stanowisko RIO Kielce:
Szanowny Panie Wójcie, wnioskiem z dnia 07.04.2022 roku, doręczonym na adres Regionalnej Izby Obrachunkowej w Kielcach w dacie 12.04.2022 roku, Pani Mariola Żmuda – Zastępca Wójta, działająca z upoważnienia Wójta Gminy, zwróciła się o udzielenie odpowiedzi na pytania:
1. Jak prawidłowo naliczać ekwiwalent pieniężny dla strażaków ratowników zgodnie z art. 15 pkt 2 ustawy o ochotniczych strażach pożarnych, który mówi, że ekwiwalent pieniężny należy naliczać za każdą rozpoczętą godzinę od zgłoszenia wyjazdu z jednostki ochotniczej straży pożarnej?
2. Czy godzinę rozpoczęcia jak i zakończenia działań ratowniczych, akcji ratowniczej, szkolenia lub ćwiczeń należy zaokrąglić do pełnej godziny zegarowej, czy tylko godzinę zakończenia akcji?
Z opisu stanu faktycznego wynika, że na podstawie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych, Rada Gminy podjęła uchwałę dotyczącą zmiany stawki godzinowej za udział w działaniach ratowniczych.
Odpowiadając na te pytania, wskazać należy na następujące okoliczności. Zgodnie z art. 15 ust. 1- 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 2490), strażak ratownik OSP, który uczestniczył w działaniu ratowniczym, akcji ratowniczej, szkoleniu lub ćwiczeniu, otrzymuje, niezależnie od otrzymywanego wynagrodzenia, ekwiwalent pieniężny.
Wysokość ekwiwalentu pieniężnego ustala, nie rzadziej niż raz na 2 lata, właściwa rada gminy w drodze uchwały. Wysokość ekwiwalentu pieniężnego nie może przekraczać 1/175 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 291, z późn. zm.) przed dniem ustalenia ekwiwalentu pieniężnego, naliczanego za każdą rozpoczętą godzinę od zgłoszenia wyjazdu z jednostki ochotniczej straży pożarnej. Ekwiwalent pieniężny jest wypłacany z budżetu właściwej gminy.
Jak wynika z powołanego wyżej przepisu, ekwiwalent nalicza się za każdą rozpoczętą godzinę od zgłoszenia wyjazdu z jednostki ochotniczej straży pożarnej. Za każdą rozpoczętą godzinę uczestniczenia przez strażaka w działaniu ratowniczym, akcji ratowniczej, szkoleniu lub ćwiczeniu, powstaje obowiązek wypłaty strażakowi ekwiwalentu pieniężnego w pełnej wysokości, ustalonej przez radę gminy.
Przykładowo, gdy od zarejestrowanego zgłoszenia wyjazdu z jednostki ochotniczej straży pożarnej upłynie mniej niż 1 godzina, to strażakowi przysługuje ekwiwalent za 1 godzinę. Jeżeli natomiast czas uczestnictwa strażaka w działaniu ratowniczym, akcji ratowniczej, szkoleniu lub ćwiczeniu będzie wynosił powyżej 1 godziny, ale nie przekroczy 2 godzin, to strażakowi przysługiwał będzie ekwiwalent za 2 godziny.
Nie należy jednakże utożsamiać naliczania ekwiwalentu z upływem pełnych lub rozpoczętych godzin zegarowych.
Przykładowo za akcję ratowniczą trwającą od godziny 13.40 do godziny 15.20 przysługuje ekwiwalent za 2 godziny, tj. pierwsza godzina liczona za czas od godziny 13.40 do godziny 14.39, druga godzina liczona za czas od godziny 14.40 do godziny 15.20 (kolejna rozpoczęta godzina, po upływie godziny od zgłoszenia wyjazdu z jednostki ochotniczej straży pożarnej do zakończenia akcji). Nie można w tym przypadku naliczyć ekwiwalentu tylko za 1 godzinę, tj. 1 pełną godzinę zegarową trwania akcji ratowniczej (od 14.00 do 14.59), jak również nie można naliczyć ekwiwalentu za 3 godziny, tj. 3 kolejno rozpoczęte godziny zegarowe trwania akcji ratowniczej (od 13.40 do 13.59, od 14.00 do 14.59 oraz od 15.00 do 15.20).
Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Kielcach, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.
{RIO Kielce, 2022-05-12, sygn. WI.54.23.2022}