Stanowisko RIO Opole:
W odpowiedzi pismo z dnia 28 lutego 2017 r., sygn. OŚ-A.4464.6.006.2017, OŚ-A.KW-054/17, uzupełnione pismem z dnia 3 kwietnia 2017 r., OŚ-A.4464.6.006.2017, nr OŚ-A.KW-091/17, dotyczące wniosku o udzielenie wyjaśnienia na pytania:
- czy gmina może organizować dowóz uczniów bądź dokonywać zwrotu kosztów dojazdu do szkół położonych poza jej administracyjnymi granicami,
- czy gmina może organizować dowóz bądź dokonywać zwrotu kosztów dojazdu uczniów niebędących jej mieszkańcami, a realizujących obowiązek szkolny w szkołach znajdujących się na jej terenie,
informuję co następuje.
Rozpatrując przedmiotowe zagadnienie należy wskazać, że ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1943 ze zm.) w art. 17 ust. 2 stanowi, że droga dziecka z domu do szkoły nie może przekraczać:
- 3 km – w przypadku uczniów klas l-IV szkół podstawowych;
- 4 km – w przypadku uczniów klas V i VI szkół podstawowych oraz uczniów gimnazjów.
Z ust. 3 powołanego przepisu wynika, że jeżeli droga dziecka z domu do szkoły, w której obwodzie dziecko mieszka:
- przekracza odległości wymienione w ust. 2, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka albo zwrot kosztów przejazdu dziecka środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice, a do ukończenia przez dziecko 7 lat – także zwrot kosztów przejazdu opiekuna dziecka środkami komunikacji publicznej;
- nie przekracza odległości wymienionych w ust. 2, gmina może zorganizować bezpłatny transport, zapewniając opiekę w czasie przewozu.
Analiza powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że gmina w przypadkach określonych ustawowo ma obowiązek zapewnić uczniowi, bezpłatny transport i opiekę do najbliższej szkoły. Biorąc pod uwagę uprawnienia jednostek samorządu terytorialnego wynikające z powołanej regulacji prawnej oraz samorządowych ustaw ustrojowych, w pozostałym zakresie tj. w przypadkach innych niż te, które zostały wskazane w wyliczeniu ustawowym jako obowiązkowe, gmina może organizować dowóz uczniów bądź dokonywać zwrotu kosztów dojazdu do szkół położonych poza jej administracyjnymi granicami. Gmina może również organizować dowóz bądź dokonywać zwrotu kosztów dojazdu do szkół dla uczniów niebędących jej mieszkańcami, a realizujących obowiązek szkolny w szkołach znajdujących się na jej terenie.
Powyższy pogląd podzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 25 sierpnia 2015 r. sygn. akt I SA/Rz 699/15. W powołanym orzeczeniu sąd wskazał, iż rodzicom (opiekunom dzieci) przysługuje prawo wyboru szkoły, do której ma uczęszczać dziecko i jest to konstatacja gwarantująca równość podmiotów wobec prawa, należy więc odrzucić aby intencją ustawodawcy było uniemożliwienie gminom bezpłatnego dowozu dzieci do szkół, w sytuacji gdy zamieszkują one poza obwodem danej szkoły, albo nawet poza terytorium gminy.
Przedstawiając powyższe należy zaznaczyć, że wyjaśnienia Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu nie stanowią wiążącej wykładni prawa.
{RIO Opole, 2017-04-04, sygn. NA.III-0221-16/2017}