Stanowisko RIO Gdańsk:

W odpowiedzi na Pana wniosek z dnia 24 lutego 2021 r., doręczony do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku w dniu 2 marca 2021 r., w którym zwrócił się Pan o zajęcie stanowiska odnośnie problematyki związanej z wykorzystaniem dotacji przez publiczne przedszkole i szkołę, dla których organem prowadzącym nie jest jednostka samorządu terytorialnego, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Podstawą udzielania dotacji dla publicznych i niepublicznych jednostek oświaty prowadzonych przez inne podmioty niż jednostki samorządu terytorialnego stanowią przepisy ustawy z 27 października.2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (tekst jednolity: Dz.U. z 2021 r. poz. 2029 z późn. zm.). Dotacja – według reguł wyżej powołanego aktu prawnego – przekazywana jednostkom oświaty ma charakter roczny, a jej przeznaczenie określa art. 35 tej ustawy. Zgodnie z ust. 1 pkt 1 lit b ww. przepisu, dotacje o których mowa w art. 15-21, art. 25, art. 26, art. 28-31a i art. 32 ww. ustawy, mogą zostać przeznaczone na dofinansowanie realizacji zadań placówek wychowania przedszkolnego, szkół lub placówek w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym kształcenia specjalnego i profilaktyki społecznej na sfinansowanie wydatków związanych z realizacją zadań organu prowadzącego, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 910 w późn. zm.). Katalog zadań, o których mowa w wyżej powołanym przepisie ustawy Prawo oświatowe obejmuje, między innymi, wykonywanie remontów obiektów szkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym zakresie (art. 10 ust. 1 pkt 3 tej ustawy).

Odnosząc się do problematyki przedstawionej w niniejszym wniosku wskazać również należy, że w przepisie art. 35 ust. 3 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych wyrażona została reguła, stosownie do której dotacje, o których mowa w tym przepisie, mogą zostać wykorzystane wyłącznie na pokrycie wydatków związanych z realizacją powołanych wyżej zadań poniesionych w roku budżetowym, na który dotacja została udzielona, niezależnie od tego, którego roku dotyczą te zadania.

Z wyżej powołanego przepisu art. 35 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych można wyprowadzić zatem następujące wnioski:

1. dotacja musi zostać przeznaczona na realizację zadań wymienionych w art. 35 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych;
2. dotacja udzielona na dany rok budżetowy musi zostać przeznaczona na wydatki poniesione w tym roku budżetowym;
3. zadania, na które przeznaczane są środki z dotacji, nie muszą dotyczyć roku budżetowego, w którym dokonany został wydatek.

W dalszej kolejności wskazać należy, że w przepisie art. 33 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych ustalono przesłanki, od których uzależnia się przyznanie dotacji. Aby uzyskać dotację, należy w przepisanym terminie podać informację o planowanej liczbie uczniów oraz wprowadzić odpowiednie dane do systemu informacji oświatowej. W odniesieniu do szkół dla dorosłych, które otrzymują dotację za wykształcenie absolwentów, konieczne jest również przedstawienie przez organ prowadzący szkołę zaświadczenia o uzyskaniu przez ucznia odpowiednio świadectwa dojrzałości, certyfikatu kwalifikacji zawodowej lub dyplomu zawodowego oraz kopii świadectwa ukończenia szkoły. W przypadku słuchacza kwalifikacyjnego kursu zawodowego konieczne jest także udokumentowanie uzyskania przez niego certyfikatu kwalifikacji zawodowej.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedstawionego w niniejszym wniosku stanu faktycznego przyjąć należy, że dotacja dla publicznych i niepublicznych jednostek oświaty prowadzonych przez inne podmioty niż jednostki samorządu terytorialnego:

1. może zostać przeznaczona na remont obiektów szkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym zakresie (art. 35 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o finansowaniu zadań oświatowych w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy – Prawo oświatowe);
2. uiszczona w 2019 roku zaliczka na poczet remontu, który ma zostać wykonany w 2020 roku, może zostać sfinansowana z dotacji udzielonej w 2019 roku (art. 35 ust. 3 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych);
3. wydatek na utrzymanie i remont budynku służącego celom określonym w art. 35 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych w przypadku, gdy beneficjent użytkuje taki lokal bez tytułu prawnego, nie przesądza o braku możliwości uznania takiego wydatku jako pokrytego z dotacji oświatowej (art. 33 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych a contrario).

Nienależnie od powyższego tut. Izba, na marginesie, wskazuje, że zawarcie umowy użyczenia pozbawione jest co do zasady formalizmu. Umowa ta może być zawarta w dowolnej formie, również w sposób dorozumiany (per facta conludentia) – i to bez względu na przedmiot użyczenia: ruchomość czy nieruchomość (Z. Gawlik [w:] A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część szczególna, wydanie 1, Warszawa 2010).

Ponadto w świetle art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 1990 z późn. zm) za dopuszczalne należy uznać zawarcie umowy użyczenia przez gminę. Zgodnie z treścią ww. przepisu nieruchomości gminne mogą być przedmiotem obrotu, w tym użyczenia. Przepis ten zatem wyraźnie dopuszcza użyczenie, jako jedną z form gospodarowania nieruchomościami gminnymi. Przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 713 z późn. zm.) nie regulują zasad i trybu użyczania nieruchomości komunalnych. W orzecznictwie sądowym nie budzi jednak wątpliwości, że zawarcie umowy użyczenia nie podlega rygorom, jakie obowiązują chociażby w zakresie umów najmu czy dzierżawy (vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 kwietnia 2012 r., I OSK 62/12 oraz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 29 września 2011 r., II SA/Go 601/11). Mając powyższe na względzie przyjąć należy, że umowa użyczenia, w tym umowa, której stroną jest jednostka samorządu terytorialnego, nie musi zostać zawarta w formie pisemnej. W sytuacji, w której gmina nie obciąża jednostki oświatowej opłatą za bezumowne korzystanie z lokalu stanowiącego własność gminy, uznać należy, że uprzednio zawarta umowa użyczenia kontynuowana jest w sposób dorozumiany.

Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.

{Urząd Miasta Chojnice, 2021-02-24,  sygn. -}
{RIO Gdańsk, 2021-03-19, sygn. RP.0441/10/12/1/2021}