Stanowisko RIO Katowice:

W odpowiedzi na pismo z dnia 4 listopada 2019 r. informuję, że zasady udzielania wyjaśnień w kwestii stosowania przepisów o finansach publicznych zostały określone w „Komunikacie w sprawie udzielania wyjaśnień dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych”, zamieszczonym na stronie www.katowice.rio.gov.pl. Zatem, wniosek o udzielenie wyjaśnień winien być każdorazowo złożony na stosownym formularzu, ze wskazaniem przepisów o finansach publicznych, wymagających wyjaśnienia.

Natomiast w kwestii tzw. „dopłat” gmin do systemu gospodarki odpadami komunalnymi należy stwierdzić, że przepisy ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2019 r. poz. 2010), przewidują przede wszystkim obowiązkowy kierunek wydatkowania dochodów z tytułu pobieranej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi tj. nie tylko na pokrycie kosztów odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych oraz tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, ale również obsługi administracyjnej tego systemu i edukacji ekologicznej w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi.

Ponadto, z ww. dochodów gmina może, ale nie musi pokrywać kosztów wyposażenia nieruchomości w pojemniki lub worki do zbierania odpadów komunalnych, kosztów utrzymania pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, kosztów usunięcia odpadów z miejsc nieprzeznaczonych do ich składowania i magazynowania.

Wszystkie ww. koszty, a także koszty zapewnienia właścicielom nieruchomości pozbywanie się wszystkich rodzajów odpadów komunalnych powinny stanowić jeden z elementów kalkulacyjnych stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Jednocześnie ustawodawca zastrzegł, że środki z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie mogą być wykorzystane na cele niezwiązane z pokrywaniem kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.

Zatem rada gminy podejmując uchwałę w przedmiocie stawek powinna dokonać rzetelnej i wnikliwej kalkulacji wysokości stawki, tak aby pobierane opłaty pokrywały rzeczywiste koszty związane z funkcjonowaniem systemu zagospodarowania odpadami na terenie gminy, gdyż wolą ustawodawcy było, aby jednostka samorządu terytorialnego nie kumulowała dodatkowych „zysków” z powyższego tytułu. Analizując przedmiotową sytuację trzeba mieć na uwadze treść art. 3 ww. ustawy, zgodnie z którym utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy.

Natomiast w wyniku różnych okoliczności może zdarzyć się również sytuacja (niepożądana z punktu widzenia ekonomicznego) związana z występowaniem niedoboru środków pochodzących z opłat. Wtedy, niestety różnica powinna zostać pokryta z innych środków budżetowych – takie działanie jest jak najbardziej wskazane. W przeciwnym razie doszłoby do powstania zobowiązań wymagalnych i dodatkowych kosztów związanych np. z odsetkami za zwłokę w regulowaniu zobowiązań. Trwałe występowanie takiego niedoboru winno skutkować przeanalizowaniem wysokości ustalonej stawki opłaty. Jednakże decyzja w zakresie ustalenia wysokości stawki opłaty należy wyłącznie do rady gminy i żaden inny organ nie ma do tego kompetencji.

Należy jednak zauważyć, że powyższe stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach nie ma charakteru wiążącego.

{Urząd Miasta Żywiec, 2019-11-04, sygn. -}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Katowicach, 2019-12-31, sygn. WA-023/126/19}