Stan faktyczny:

Powiat Włoszczowski jest organem dotującym niepubliczne szkoły i placówki oświatowe, w tym ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze (ORW).

Jeden z ośrodków wykazał w rozliczeniu dotacji przekazanej w 2020 r. środki wydatkowane na zakup sprzętu AGD i RTV (za około 48 tys. zł), narzędzi i elektronarzędzi (za ok. 5,7 tys. zł), a także urządzeń biurowych (za ok. 9,2 tys. zł).

W odpowiedzi na pisemne wystąpienie JST, osoba prowadzącą przedmiotowy ORW przedstawiła w piśmie z 1 marca 2021 r. następujące wyjaśnienia i uzasadnienie poniesionych z tego tytułu wydatków — cyt: „[…] blender, czajnik, żelazko z akcesoriami do czyszczenia, deska do prasowania, skaner, laminator, folia do laminowania, zaparzacz, blachy do pizzy, czapki kucharskie, tłuczek do mięsa, wkrętarka, zakrętarka wraz z zestawem osprzętu, zmywarka wraz z akcesoriami, kuchnia indukcyjna, telewizor, okap, robot kuchenny, kuchenka mikrofalowa, mikser, grill gazowy, stół warsztatowy, imadło, sokowirówka, telewizor, czajnik. ekspres DeLonghi, zestaw sztućców (…).

Wskazane przedmioty stanowią środki dydaktyczne służące do realizacji programów edukacyjnych w naszym Ośrodku. Chcielibyśmy podkreślić, iż jednym z celów edukacji uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym jest

nabywanie nowych umiejętności umożliwiających – na miarę ich możliwości – samodzielne i niezależne funkcjonowanie w społeczeństwie. Nasi uczniowie (zwłaszcza z oddziału realizującego program przysposobienia do pracy) realizują ten cel m. in. przez opanowanie umiejętności przy wykonywaniu pracy w gospodarstwie domowym (np. w zakresie przygotowania posiłków), pracach dekoracyjnych i naprawczych, biurowych, porządkowych, oraz kształtując umiejętności posługiwania się sprzętem AGD, RTV, biurowym, narzędziami, maszynami i innymi urządzeniami.

Niezależnie od powyższego niektóre ze wskazanych przedmiotów mogą być dodatkowo wykorzystywane do realizacji innych zadań. opiekuńczych i wychowawczych w naszej placówce jak np. zapewnienie ciepłych napojów dla wychowanków (czajnik, zaparzacz, ekspres), zapewnienie warunków do spożycia posiłków (sztućce), zapewnienie higienicznych warunków nauki i pobytu przez wykorzystywanie urządzeń do zmywania brudnych naczyń po spożytych posiłkach lub zajęciach z gotowania (zmywarka), prania zabrudzonych fartuchów 1 materiałów tekstylnych używanych podczas zajęć (pralko—suszarka), zapewnienia wentylacji podczas nauki gotowania (okap), zmiany na formę cyfrową dokumentacji Ośrodka, czy przygotowania i powielania pomocy do zajęć np. kart pracy, itp. (skaner dokumentów, laminator).

Podstawa: art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, art. 10 ust. 1 pkt 5 ustawy prawo oświatowe

Niszczarka dokumentów kobra. Przesłanką zakupu niszczarki dokumentów jest zapewnienie bezpieczeństwa ochrony danych osobowych, w tym danych wrażliwych dotyczących niepełnosprawnych uczniów Ośrodka.

Podstawa: art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, art. 10 ust. 1 pkt 1, 5 ustawy prawo oświatowe […]

Nawilżacz powietrza, oczyszczacz powietrza .. główna przesłanką zakupu wskazanych urządzeń jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki dla naszych wychowanków. Urządzenia te zapewniają świeże powietrze wolne od zanieczyszczeń w postaci smogów, nieprzyjemnych zapachów, alergenów. Neutralizacja nieprzyjemnych zapachów ma szczególne znaczenie w grupach w których przebywają wychowankowie, którzy nie sygnalizują potrzeb fizjologicznych i są pampersowani. Urządzenia z funkcją nawilżania mogą być wykorzystywane również do prowadzenia zajęć aromaterapii.

Podstawa: art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, art. 10 ust. 1 pkt 1, 5 ustawy prawo oświatowe

Fotel do masażu, stół do rehabilitacji, tablica do ćwiczeń manualnych, podwiesie do integracji sensorycznej —— stanowią sprzęt sportowy do wykonywania ćwiczeń usprawniających z wychowankami naszej placówki. Sprzęt wykorzystywany jest do poprawy sprawności psychoruchowej uczniów naszej placówki.

Podstawa: art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, art. 10 ust. 1. pkt 2, 5 ustawy prawo oświatowe.”

W § 4 ust. 1, 2 statutu ORW, na którego działalność udzielono dotacji, określono, co następuje:

„Głównym celem OREW jest uzyskanie przez wychowanków autonomii, rozumianej jako niezależność, samodzielność i zaradność życiowa na miarę indywidualnych potrzeb i możliwości rozwojowych […] Ośrodek realizuje zadania edukacyjne, terapeutyczne, wychowawcze, rewalidacyjne i opiekuńcze, które umożliwiają wychowankom prawidłowy przebieg procesów rozwoju, edukacji, rewalidacji, rehabilitacji i integracji”.

Pytanie:

Analizując przytoczone powyżej wyjaśnienia osoby prowadzącej przedmiotową jednostkę systemu oświaty, będącej beneficjentem dotacji, sformułowane w powołanym piśmie z 1 marca 2021 r., uwzględniając jednocześnie zapisy ujęte w statucie Ośrodka Rewalidacyjno-Wychowawczego, a także postanowienia art. 35 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych, zwracam się o udzielenie informacji, czy zakup sprzętu i wyposażenia AGD, RTV, urządzeń technicznych i warsztatowych można sfinansować z tzw. dotacji oświatowej przekazanej z budżetu JST?

Stanowisko własne:

Mając na uwadze tezy formułowane w najnowszych opracowaniach dotyczących zagadnienia dotacji oświatowych, przytoczone powyżej wyjaśnienia osoby działającej w imieniu organu prowadzącego i dotowanej jednostki systemu oświaty – przedstawione w piśmie z 1 marca 2021 r. — zasługują na uwzględnienie, ponieważ w powołanym piśmiennictwie prezentowany jest następujący pogląd:
„jednostki samorządu terytorialnego mają prawo do kontrolowania jedynie prawidłowości, czyli zgodności z prawem – nie celowości i gospodarności, ale wyłącznie legalności pobrania i wykorzystania dotacji. Co należy wyraźnie podkreślić, wydatkowanie dotacji przez jednostki oświatowe na zadania z art. 35 (ustawy o finansowaniu zadań oświatowych) nie podlega przepisom regulującym dokonywanie wydatków budżetowych przez jednostki budżetowe. Jednostka budżetowa przekazuje dotacje do beneficjenta i dokonuje wydatku regulowanego wymogami wykonywania budżetu z art. 254 pkt. 3 (ustawy o finansach publicznych, w tym 1wymogami: oszczędności, celowości i uzyskiwania najlepszych efektów z wydatkowanych nakładów. Zasady te nie dotyczą w najmniejszym stopniu wydatków beneficjenta z otrzymanej dotacji. Te regulowane są jedynie przepisami o przeznaczeniu dotacji oświatowej z art. 15—21, 25, 26, 28-313 i 32 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych”.
(Źródło: Agnieszka Pawlikowska, Kontrola beneficjentów dotacji ze strony samorządu, w: Dotacja oświatowe – podatki i księgowość (wyd. 6), praca zbiorowa: Piotr Ciszewski, Wojciech Lachiewicz, Agnieszka Pawlikowska, Daria Pietrzykowska, Grzegorz Pochopień, Liliana Zicotecka, C.H. BECK – Warszawa 2021, s. 258).

Stanowisko RIO Kielce:

Szanowny Panie Starosto, wnioskiem z dnia 24.03.2021 roku, doręczonym na adres Regionalnej Izby Obrachunkowej w Kielcach w dacie 25.03.2019 roku, Pan Łukasz Karpiński – Wicestarosta, zwrócił się o udzielenie odpowiedzi na pytanie dotyczące możliwości sfinansowania zakupu sprzętu i wyposażenia AGD, RTV, urządzeń technicznych i warsztatowych z tzw. dotacji oświatowej przekazanej z budżetu JST.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Ośrodek Rewalidacyjno-Wychowawczy dokonał wydatkowania środków z dotacji na zakup środków trwałych i wyposażenia jako środków dydaktycznych służących do realizacji programów edukacyjnych Ośrodka, wykorzystywanych do innych zadań opiekuńczych i wychowawczych placówki, zapewnienia bezpieczeństwa ochrony danych osobowych, zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki wychowanków, poprawy sprawności psychoruchowej uczniów.

Odpowiadając na to pytanie, wskazać należy na następujące okoliczności.

Jak wynika z art. 35 ust. 1, w związku z ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (tekst jedno Dz. U. z 2020 r. poz. 2029 ze zm.), dotacje o których mowa w art. 28-30, są przeznaczone na dofinansowanie realizacji zadań placówek w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym kształcenia specjalnego i profilaktyki społecznej.

Dotacje mogą być wykorzystane na pokrycie wydatków bieżących placówki, obejmujących każdy wydatek poniesiony na cele działalności placówki, w tym na sfinansowanie wydatków związanych z realizacją zadań organu prowadzącego, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy — Prawo oświatowe.
Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 1, pkt 2 i pkt 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 910 ze zm.) organ prowadzący placówkę odpowiada za jej działalność. Do zadań organu prowadzącego placówkę należy w szczególności:

– zapewnienie warunków działania placówki, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki,
– zapewnienie warunków umożliwiających stosowanie specjalnej organizacji nauki i metod pracy dla dzieci i młodzieży objętych kształceniem specjalnym,
– wyposażenie placówki w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do pełnej realizacji programów nauczania, programów wychowawczo-profilaktycznych, przeprowadzania egzaminów oraz wykonywania innych zadań statutowych.

Nadto na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, dotacje mogą być wykorzystane na pokrycie wydatków na zakup środków trwałych obejmujących środki dydaktyczne służące procesowi dydaktyczno-wychowawczemu realizowanemu w placówkach, na sprzęt rekreacyjny i sportowy dla uczniów, wychowanków i uczestników zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, oraz na pozostałe środki trwałe.

Powołane wyżej przepisy art. 35 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych potwierdzają, że organ prowadzący Ośrodek Rewalidacyjno-Wychowawczy może sfinansować zakup przedmiotowych środków trwałych i wyposażenia ze środków pochodzących z dotacji otrzymanej od Powiatu.

Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Kielcach, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.

{Starostwo Powiatowe we Włoszczowej, 2021-03-24, sygn. -}
{RIO Kielce, 2021-04-08, sygn. WI.54.14.2021}