Stan faktyczny:
Uchwałą Nr 104/2019 Zarządu Powiatu Białostockiego z dnia 9 kwietnia 2019 r. ogłoszono otwarty konkurs ofert na realizację zadania publicznego w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej tj. prowadzenie placówki opiekuńczo — wychowawczej w Powiecie Białostockim w okresie od 1 czerwca 2019 r. do 31 maja 2022 r. W ogłoszeniu określono wysokość środków zaplanowanych na realizację zadania w powyższym okresie. Założono wzrost dotacji w każdym roku, tj. wzrost średniej miesięcznej kwoty dotacji na jednego wychowanka w 2020 r. w stosunku do roku poprzedniego o 2,9 %, w 2021 r. o 3,5% i w 2022 r. o 4,1%.
W związku z powyższym ogłoszeniem wpłynęła tylko jedna oferta (podmiotu posiadającego osobowość prawną na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczpospolitej Polskiej i zezwolenie na prowadzenie placówki opiekuńczo — wychowawczej na czas nieokreślony wydane przez Wojewodę Podlaskiego), która spełniała wszystkie wymagania określone w ogłoszeniu. Przewidywana kalkulacja kosztów zawarta w ofercie była adekwatna do wysokości środków publicznych przeznaczonych na realizację zadania. W ofercie wskazano, iż źródłem finansowania zadania publicznego będzie wyłącznie wnioskowana dotacja.
Zgodnie z przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie została zawarta umowa o realizacji zadania publicznego określonego szczegółowo w złożonej ofercie. Umowa została sporządzone zgodnie ze wzorem określonym w rozporządzeniu Przewodniczącego Komitetu do spraw pożytku publicznego 2 dnia 24 października 2018 r.
w sprawie wzorów ofert i ramowych wzorów umów dotyczących realizacji zadań publicznych oraz wzorów sprawozdań z wykonania tych zadań (Dz. U. z 2018 r. poz. 2057”).
Zleceniobiorca w kwietniu br. zwrócił się z wnioskiem o zwiększenie miesięcznej kwoty dotacji na jedno miejsce w związku z realizacją powyższej umowy w 2021 r. i na okres od 1 stycznia do 31 maja 2022 r. z uwagi na:
– znaczny wzrost minimalnego wynagrodzenia w okresie realizacji umowy,
– konieczność prowadzenia rachunków bankowych na każdego z wychowanków w związku ze zmianą ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej w zakresie prawa wychowanków placówki dom dodatku w wysokości świadczenia wychowawczego.
– wzrostu cen towarów i usług.
Pytanie:
Czy możliwe jest zwiększenie dotacji na realizację powyższej umowy bez ogłaszania otwartego konkursu ofert?
Stanowisko własne:
Z uwagi na znaczny wzrost minimalnego wynagrodzenia w okresie realizacji umowy (tj. w 2020 r. o 15,56% w stosunku do 2019 r. i w 2021 o 7,69% w stosunku do 2020 r.), który nie był możliwy do przewidzenia w okresie planowania środków na realizację wspomnianego zadania publicznego i konieczność zapewnienia wychowankom całodobowej opieki i wychowania oraz zaspokojenie ich niezbędnych potrzeb zgodnie ze standardami określonymi w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292 poz. 1720) konieczne jest zwiększenie dotacji na prowadzenie wspomnianej placówki. Zwiększenie dotacji nastąpiłoby po uprzednim zabezpieczeniu środków finansowych w budżecie powiatu. Ponadto należy stwierdzić, iż na terenie Powiatu Białostockiego nie funkcjonuje inny podmiot, który posiada uprawnienia do prowadzenia placówki opiekuńczo — wychowawczej zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Stanowisko RIO Białystok:
Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku odpowiadając na pytanie, dotyczące możliwości zwiększenia dotacji na realizację umowy zawartej na prowadzenie placówki opiekuńczo-wychowawczej w Powiecie Białostockim bez ponownego ogłaszania otwartego konkursu ofert w trybie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, skierowane we wniosku z dnia 12 maja 2021 r. (wpływ do tut. Izby w dniu 13 maja br.) – wyraża następujący pogląd w sprawie.
Zdaniem tut. Izby, w obowiązującym stanie prawnym brak jest możliwości zwiększenia dotacji, z pominięciem procedury otwartego konkursu ofert, na realizację zadania publicznego, objętego już umową zawartą na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Ustawodawca nie przewidział możliwości zmiany postanowień umowy bez przeprowadzenia nowego konkursu ofert (jak to zostało uregulowane np. w ustawie z dnia 1 1 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. poz. 2019 z póżn. zm.)).
Z przedstawionego w piśmie stanu faktycznego oraz załączonej dokumentacji wynika, że w dniu 29 maja 2019 r. doszło do podpisania umowy o wsparcie realizacji zadania publicznego w rozumieniu art. 16 ust. 1 wspomnianej ustawy, po wcześniejszym przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert (o którym mowa w art. 11 ust. 2 oraz art. 13 ustawy) i wyłonieniu podmiotu Spełniającego warunki określone w ogłoszeniu o konkursie.
Termin realizacji zadania ustalono od dnia 1 czerwca 2019 r. do dnia 31 maja 2022 r. Zarówno w ogłoszeniu o konkursie jak i w treści podpisanej umowy wskazano wysokość przewidywanej dotacji w poszczególnych latach realizacji zadania, przy czym wielkości te uwzględniały wzrost dotacji (średniej miesięcznej kwoty dotacji na jednego wychowanka) w każdym roku. W kwietniu br. podmiot realizujący zadanie zwrócił się do powiatu o zwiększenie miesięcznej kwoty dotacji na jedno miejsce w związku ze znacznym wzrostem minimalnego wynagrodzenia w okresie realizacji umowy, wzrostu cen i usług oraz koniecznością prowadzenia rachunków bankowych na każdego z wychowanków w związku ze zmianą ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej w zakresie prawa wychowanków placówki do dodatku w wysokości świadczenia wychowawczego.
Tut. Izba prezentuje pogląd, że niezależnie od obiektywnych przyczyn złożenia ww. wniosku, z formalnego punktu widzenia uwzględnienie go i zwiększenie dotacji stanowiłoby – poprzez istotną zmianę treści wybranej oferty – naruszenie zasad uczciwej konkurencji, o której mowa w art. 5 ust. 3 ustawy, zgodnie z brzmieniem którego współpraca organów administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi w sferze zadań publicznych odbywa się m.in. na zasadach uczciwej konkurencji. Ponadto udzielenie i przekazanie zwiększonej dotacji z naruszeniem zasad i trybu jej udzielania może stanowić podstawę do przypisania odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w myśl ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 289), zaś po stronie beneficjenta dotacji wiąże się z uzyskaniem dotacji nienależnej, tj. pobranej bez podstawy prawnej (art. 252 ust. 4 ustawy o finansach publicznych).
Przesłanki wskazane w omawianym stanie faktycznym mogą stanowić podstawę rozwiązania umowy ze względu na wystąpienie okoliczności, za które strony nie ponoszą odpowiedzialności, na podstawie ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.).
W aktualnie obowiązującym porządku prawnym brak jest podmiotu upoważnionego do wydawania wiążącej wykładni przepisów prawa. Niniejsze stanowisko w sprawie proszę potraktować jako niewiążącą Opinię prawną.
{Starostwo Powiatowe w Białymstoku, 2021-05-12, sygn. -}
{RIO Białystok, 2021-06-11, sygn. RIO.II-025-12/2}