Stanowisko RIO Opole:

W odpowiedzi na pismo z dnia 18 sierpnia 2016 r. sygn. OŚ.3050.9.2016, dotyczące wniosku o udzielenie wyjaśnienia w sprawie, czy ze środków funduszu sołeckiego można zakupić stroje ludowe oraz czy zakupione ze środków funduszu sołeckiego wyposażenie świetlicy wiejskiej powinno pozostać w ewidencji gminy, czy też można je przekazać w formie darowizny do samorządowej instytucji kultury, informuję co następuje.

Zgodnie z art. 2 ust. 6 ustawy z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim (Dz.U. z 2014 r., poz. 301 ze zm.), środki funduszu przeznacza się na realizację przedsięwzięć, które są zadaniami własnymi gminy, służą poprawie warunków życia mieszkańców i są zgodne ze strategią rozwoju gminy. Ponadto na podstawie art. 2 ust. 7 powyższej regulacji prawnej, środki te można przeznaczyć również na pokrycie wydatków na działania zmierzające do usunięcia skutków klęski żywiołowej.

Zatem kluczowe dla omawianego zagadnienia jest aby przedsięwzięcie, określone w uchwalonym przez zebranie wiejskie wniosku, spełniało łącznie kryteria, o których mowa w art. 2 ust. 6 ustawy o funduszu sołeckim.

Dodatkowo na podstawie art. 5 ust. 3 ustawy o funduszu sołeckim wniosek, oprócz wskazania przedsięwzięcia przewidzianego do realizacji na obszarze sołectwa w ramach środków określonych dla danego sołectwa, powinien zawierać oszacowanie jego kosztów i uzasadnienie. Należy mieć na uwadze, że zgodnie z art. 5 ust. 11 powołanej regulacji prawnej, rada gminy odrzuca wniosek sołectwa w przypadku, gdy zamierzone przedsięwzięcia nie spełniają wymogów określonych w art. 2 ust. 6 lub 7.

Biorąc pod uwagę art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446), zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. Zgodnie z pkt 9 ww. przepisu zadania własne obejmują sprawy: kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, a na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 18 powołanej ustawy także promocji gminy.

Zatem aby ze środków funduszu sołeckiego dokonać zakupu strojów ludowych niezbędne jest wykazanie we wniosku sołectwa, że planowane przedsięwzięcie spełnia powołane powyżej przesłanki ustawowe.

Instytucje kultury funkcjonują w oparciu o ustawę z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 406 ze zm.), prowadząc swoją działalność na podstawie aktu o ich utworzeniu oraz statutu nadanego przez organizatora, posiadają także osobowość prawną.

Z brzmienia art. 27 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej wynika, że instytucja kultury gospodaruje samodzielnie przydzieloną i nabytą częścią mienia oraz prowadzi samodzielną gospodarkę w ramach posiadanych środków, kierując się zasadami efektywności ich wykorzystania.

Jednocześnie jednostka samorządu terytorialnego została zobligowana przez ustawodawcę do zapewnienia instytucjom kultury środków niezbędnych do rozpoczęcia i prowadzenia działalności kulturalnej oraz do utrzymania obiektu, w którym ta działalność jest prowadzona (art. 12 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej).

Mając na uwadze rozpatrywane zagadnienie, należy stwierdzić, że gmina ponosi niezbędne wydatki związane z realizacją przedsięwzięć w ramach funduszu sołeckiego. Organ wykonawczy gminy jest odpowiedzialny za prawidłowe gospodarowanie środkami tego funduszu. Natomiast kwestie związane z ewidencją i odpowiedzialnością materialną za mienie zakupione ze środków funduszu sołeckiego nie zostały narzucone ustawowo. Jednakże propozycja darowania na rzecz instytucji kultury ruchomości, zakupionych ze środków funduszu sołeckiego może rodzić obawy o dalszy los przedmiotowych składników majątkowych, które miały służyć mieszkańcom sołectwa. Bowiem instytucja kultury jest odrębnym podmiotem prawnym i gospodaruje samodzielnie przydzieloną i nabytą częścią mienia oraz prowadzi samodzielną gospodarkę w ramach posiadanych środków.

W sytuacji, gdy Gminny Ośrodek Kultury na podstawie zawartej z władzami gminy umowy, dysponuje świetlicą wiejską, to do czasu ustania przedstawionego stanu rzeczy, podmiot odpowiedzialny za świetlicę powinien być również odpowiedzialny za znajdujące się tam wyposażenie. Ponadto w kontekście funkcjonowania sołectwa, należy każdorazowo analizować podejmowane działania pod kątem zgodności z art. 48 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, który stanowi, że jednostka pomocnicza zarządza i korzysta z mienia komunalnego oraz rozporządza dochodami z tego źródła w zakresie określonym w statucie. Statut ustala również zakres czynności dokonywanych samodzielnie przez jednostkę pomocniczą w zakresie przysługującego jej mienia.

Przedstawiając powyższe należy zaznaczyć, że wyjaśnienia Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu nie stanowią wiążącej wykładni prawa.

{RIO Opole, 2016-09-15, sygn. NA.III-0221-16/2016}