Stanowisko RIO Opole:

W odpowiedzi na pismo z dnia 18 kwietnia 2013r. sygn. PCPR.0430.2.2013.BK uzupełniane dnia 9 maja, 11 czerwca i 19 czerwca 2013 r. dotyczące możliwości zawierania przez dyrektora PCPR porozumień z zakresu zadań wynikających z ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej na podstawie art. 48 ust. 2 w związku z art. 4 ust. 1 pkt 3a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 z późn. zm.) informuję, co następuje.

Stosownie do treści art. 4 ust. 1 pkt 3a ustawy o samorządzie powiatowym, powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej.

W oparciu o art. 182 powołanej ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, zadania powiatu w zakresie pieczy zastępczej starosta wykonuje za pośrednictwem powiatowego centrum pomocy rodzinie oraz organizatorów rodzinnej pieczy zastępczej.

Do zakresu działania powiatowego centrum pomocy rodzinie należą wszystkie sprawy z zakresu pieczy zastępczej niezastrzeżone na rzecz innych podmiotów.

W indywidualnych sprawach z zakresu pieczy zastępczej, należących do właściwości powiatu, decyzje wydaje starosta, upoważniony przez niego kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie lub inni pracownicy powiatowego centrum pomocy rodzinie upoważnieni na wniosek kierownika.

Zgodnie z art. 191 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi:
1) wydatki na opiekę i wychowanie dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka;
2) średnie miesięczne wydatki przeznaczone na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym;
3) wydatki na finansowanie pomocy na kontynuowanie nauki i usamodzielnienie.

2. Jeżeli nie można ustalić powiatu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, właściwy do ponoszenia wydatków jest powiat miejsca jego ostatniego zameldowania na pobyt stały.
3. Jeżeli nie można ustalić miejsca ostatniego zameldowania dziecka na pobyt stały, właściwy do ponoszenia wydatków jest powiat miejsca siedziby sądu, który orzekł o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej.
4. W przypadku powrotu dziecka do rodziny i ponownego umieszczenia go w pieczy zastępczej, wydatki ponosi powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed ponownym umieszczeniem go w pieczy zastępczej. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się.
5. Powiat, na terenie którego funkcjonują mogące przyjąć dziecko rodzina zastępcza, rodzinny dom dziecka lub placówka opiekuńczo-wychowawczą, zawiera z powiatem, o którym mowa w ust. 1- 4, porozumienie w sprawie przyjęcia dziecka oraz warunków jego pobytu i wysokości wydatków, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2.

6. Samorząd województwa, na terenie którego funkcjonują mogące przyjąć dziecko regionalna placówka opiekuńczo-terapeutyczna lub interwencyjny ośrodek preadopcyjny, zawiera z powiatem, o którym mowa w ust. 1-4 porozumienie w sprawie przyjęcia dziecka oraz warunków jego pobytu i wysokości wydatków, o których mowa w ust. 1 pkt 2.

Jak wynika z analizy powołanych wyżej przepisów, powiat realizując zadania wynikające z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zawiera porozumienia z innymi j.s.t. w sprawach, o których mowa w art. 191 powołanej ustawy. Z dokumentacji zgromadzonej w Izbie, w tym w szczególności z uchwały budżetowej na 2013 r. Rady Powiatu (uchwała nr XXVIII/268/12 z dnia 28 grudnia 2012 r.) wynika, że środki finansowe na ten cel zostały zaplanowane w formie dotacji – załącznik nr 5 do uchwały budżetowej – Zestawienie planowanych do udzielenia w roku 2013 z budżetu Powiatu kwot dotacji, w podziale na dotacje dla jednostek sektora finansów publicznych i dotacje dla jednostek spoza sektora finansów publicznych, z wyodrębnieniem dotacji przedmiotowych, podmiotowych i celowych związanych z realizacją zadań powiatu.

Konsekwencją przekazania powyższych środków w formie dotacji, jest zaplanowanie ich w planie finansowym urzędu jednostki j.s.t. stosownie do art. 249 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (w planie finansowym urzędu j.s.t. ujmuje się dotacje i środki przekazywane na rzecz innych jednostek samorządu terytorialnego i związków j.s.t.).

Odnosząc się do kwestii zaciągania zobowiązań przez kierownika jednostki budżetowej, w pierwszej kolejności należy wskazać na przepis art. 261 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym kierownik samorządowej jednostki budżetowej może, w celu realizacji zadań, zaciągać zobowiązania pieniężne do wysokości kwot wydatków określonych w zatwierdzonym planie finansowym jednostki.

Zakres upoważnienia do zaciągania zobowiązań w imieniu jednostki sektora finansów publicznych określony jest wysokością zaplanowanych wydatków. Plan wydatków jest limitem zobowiązań, którego nie można przekraczać, a tym bardziej nie można zaciągnąć zobowiązania nie ujętego w nim.

Tym samym należy stwierdzić, że dyrektor PCPR nie jest uprawniony do podpisywania porozumień, w wyniku których dochodzi do zaciągnięcia zobowiązania, nie mając zabezpieczonych środków finansowych w planie jednostki (środki te zabezpieczone są w planie finansowym urzędu).

Odnosząc się do upoważnienia wydanego dyrektorowi PCPR i właściwej reprezentacji Powiatu do zawierania porozumień i zaciągania zobowiązań, w ocenie Izby, podstawą takiego działania winien być art. 48 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym, zgodnie z którym oświadczenie woli w sprawach majątkowych składają członek zarządu i osoba upoważniona przez zarząd (w tym przypadku, nie jest wykluczone by był to dyrektor PCPR).

{RIO Opole, 2013-06-25, sygn. NA.III.-0221-7/2013}