Stanowisko RIO Łódź:

W odpowiedzi na pismo Pana Skarbnika zawierające wniosek o wskazanie, czy pokrycie straty SPZOZ przez Miasto Łódź po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 listopada 2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 2331), syg. akt K 4/17 i uchyleniu art. 59 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej (Dz.U. z 2021 r. poz. 711 z późn. zmianami), jest zgodne ze wskazanymi przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych – uprzejmie informuję, że w sprawie tej Izba podziela stanowisko Miasta sformułowane w skierowanym do zapytaniu.

W uzupełnieniu prezentowanego przez Miasto stanowiska należy podkreślić, że zgodnie z art. 59 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej podmiot tworzący jest zobowiązany do pokrycia straty netto, jeżeli strata nie może być pokryta we własnym zakresie przez sp zoz. a po dodaniu kosztów amortyzacji ma wartość ujemną. Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 20 listopada 2019 r. (sygn. akt K 4/17) orzekł o niezgodności art. 59 ust. 2 w zw. z art. 55 ust. 1 pkt 6 i art. 61 ustawy z dn. 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z. 2018 r. poz. 2190 i 2219 oraz z 2019 r. poz. 492. 730 i 959) z przepisami Konstytucji w zakresie, w jakim zobowiązuje jednostkę samorządu terytorialnego, będącą podmiotem tworzącym samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej („sp zoz”), do pokrycia straty netto stanowiącej ekonomiczny skutek wprowadzenia przepisów powszechnie obowiązujących, które wywołują obligatoryjne skutki finansowe dla działania sp zoz. W powołanym wyroku Trybunał Konstytucyjny orzekł o utracie mocy obowiązującej ww przepisu, w zakresie wskazanym w wyroku, po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku, co nastąpiło 29 maja 2021 r. Należy podkreślić, że sentencje wyroków Trybunału mają charakter powszechnie obowiązujący, w związku z czym orzeczenie wiąże wszystkie podmioty prawa, w tym organy władzy publicznej.

Jak wyżej wskazano, wyrok Trybunału Konstytucyjnego o syg. akt K 4/17 ma charakter zakresowy – co w omawianym przypadku oznacza, że obowiązek pokrywania straty sp zoz przez podmioty je tworzące nie będzie zachodził, jeżeli strata netto stanowi ekonomiczny skutek wprowadzenia przepisów powszechnie obowiązujących, które wywołują obligatoryjne skutki finansowe dla działania sp zoz np. strata spowodowana niewłaściwą zaniżona, wyceną świadczeń, odmową finansowania określonych świadczeń – których wykonywanie jest – w świetle obowiązujących przepisów – obligatoryjne. Natomiast w innych przypadkach podmiot tworzący jest zobowiązany do pokrycia straty i w tym zakresie art. 59 ust. 2 ustawy stanowi podstawę prawną do wydatkowania środków publicznych w celu pokrycia straty netto sp zoz.

Reasumując, z uwagi na zakresową utratę mocy obowiązującej art. 59 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej brak jest podstawy prawnej do wydatkowania środków publicznych na pokrycie straty netto spzoz w zakresie, o którym mowa w sentencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Zastrzec przy tym trzeba, że to jednostka samorządu terytorialnego jest samodzielnie odpowiedzialna za ustalenie, czy określona strata netto stanowi ekonomiczny skutek wprowadzenia przepisów powszechnie obowiązujących, które wywołują obligatoryjne skutki finansowe dla działania sp zoz czy też jest spowodowana innymi okolicznościami rzutującymi na wynik finansowy sp zoz.

Zatem ewentualne pokrycie pełnej straty sp zoz może potencjalnie prowadzić do pociągnięcia osób odpowiedzialnych za gospodarowanie środkami publicznymi do odpowiedzialności z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Należy jednak wyraźnie podkreślić, że ocena w tym przedmiocie leży po stronie właściwej komisji orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Informuję jednocześnie, że stanowisko przedstawione w niniejszym piśmie udzielone zostało w ramach prowadzonej przez Izbę działalności informacyjnej i nie ma mocy wiążącej.

{RIO Łódź, 2021-09-08, sygn. WA 4120-22/2021-w}